جایزه قلم هه‌ژار در اولین دوره خود توانست موجی از شور و امید در بین نویسندگان، شاعران و پژوهشگران کُرد در سراسر جهان ایجاد کند. این رویداد که در دانشگاه کردستان برگزار شد، نه‌تنها یک مسابقه ادبی، بلکه تبدیل به یک گردهمایی فرهنگی و علمی بین‌المللی شد.
📚 حضور بی‌سابقه آثار ادبی کُردی
در این جشنواره نزدیک به هزار اثر از کشورهای مختلف توسط اهالی ادب و اندیشه ارسال شد. این میزان مشارکت بی‌نظیر، نشان‌دهنده‌ی علاقه عمیق جامعه کُرد به زبان مادری و زنده نگه داشتن فرهنگ و هویت اصیل خود است.
رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی این رویداد را «فراتر از رقابت» توصیف کرد و آن را فرصتی برای تعامل و تبادل اندیشه در بین نویسندگان، منتقدان و پژوهشگران کُرد دانست.
📚 “هزار اثر در یک جشنواره؛ نگاهی به قلم هه‌ژار
🕊️ زبان فارسی و کُردی؛ همزیستی مسالمت‌آمیز
یکی از نقاط درخشان این رویداد، تاکید بر تعامل مثبت میان زبان فارسی و کُردی بود. غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، زبان کُردی را «بخشی از سرمایه فرهنگی ایران» دانست و بر لزوم حفظ زبان‌های محلی در کنار فارسی تاکید کرد.
ترجمه‌های ماندگار ماموستا هه‌ژار از متون مهم فارسی مثل قانون در طب ابن‌سینا، نمادی از پیوند ادبی و فرهنگی عمیق بین این دو زبان است.
🎓 دانشگاه کردستان؛ میزبان شایسته یک رویداد بزرگ
برگزاری جایزه قلم هه‌ژار در دانشگاه کردستان تنها یک انتخاب نبود، بلکه حرکتی هوشمندانه و هدفمند بود. این دانشگاه، به‌عنوان یکی از ۹ دانشگاه برتر کشور، فضای علمی مناسبی برای گردهمایی اندیشمندان، نویسندگان و فعالان حوزه فرهنگ کُردی فراهم کرد.
این اقدام جایگاه دانشگاه کردستان را در عرصه ادبیات و پژوهش‌های ناحیه‌ای ارتقا داد و اعتبار بین‌المللی جایزه را نیز بالا برد.
🧠 رویکرد علمی و داوری تخصصی
جایزه قلم هه‌ژار با تکیه بر داوری دقیق ۸۰ استاد و پژوهشگر برجسته، بر پایه استانداردهای علمی برگزار شد. آثار ارائه‌شده در حوزه‌های مختلف مانند:
-
📖 رمان و داستان
-
📜 تاریخ و مردم‌شناسی
-
🧩 فلسفه و نقد ادبی
-
🗺️ فرهنگ عمومی
ارزیابی شدند. همین تنوع موضوعی، نشان‌دهنده جامع‌نگری جشنواره در پوشش دادن به ابعاد مختلف علوم انسانی است.
🧑🎓 افق‌های تازه در مطالعات کُردی
در کنار این رویداد، دانشگاه علامه طباطبایی نیز اعلام آمادگی برای ایجاد رشته دکترای زبان‌شناسی با تمرکز بر زبان کُردی کرد. این حرکت، در راستای توسعه علمی و خواهرخواندگی با دانشگاه کردستان انجام می‌شود و می‌تواند فرصت‌های نوینی برای پژوهشگران فراهم کند.
🌱 پاسداشت زبان مادری؛ سرمایه‌ای برای آینده
رئیس دانشگاه کردستان در سخنرانی خود به نقش حیاتی زبان مادری اشاره کرد و گفت: در دورانی که بسیاری از زبان‌ها در معرض نابودی‌اند، خلق آثار به زبان کُردی یعنی حفظ بخشی از تمدن بشری.
🏛️ توجه نظام به تنوع زبانی و فرهنگی
نماینده ولی فقیه در استان کردستان نیز تاکید کرد: «برگزاری جایزه قلم هه‌ژار تاکتیک نیست، بلکه مرام حاکمیت است». این رویداد را می‌توان نمادی از اجرای ماده ۱۵ قانون اساسی دانست که بر آموزش به زبان مادری در کنار زبان رسمی تاکید دارد.
🏆 تجلیل از برگزیدگان و آثار فاخر
در این دوره، ۶ نفر به‌عنوان برگزیده اصلی معرفی شدند و جوایز نقدی و تندیس قلم هه‌ژار دریافت کردند. علاوه بر آن، ۳۲ اثر دیگر نیز شایسته تقدیر شناخته شدند.
این رویکرد جامع باعث شد طیف وسیعی از نویسندگان و پژوهشگران مورد توجه و تشویق قرار گیرند.
💡 راهکارهایی برای آینده جایزه قلم هه‌ژار
برای تداوم این مسیر روشن، چند پیشنهاد کاربردی ارائه شده‌است:
💰 تأمین بودجه پایدار
اختصاص منابع مالی مشخص از سوی دولت و نهادهای فرهنگی برای برگزاری سالانه جایزه، شرط مهمی برای تداوم و ارتقای آن است.
🏢 تأسیس دبیرخانه دائمی
ایجاد یک دبیرخانه حرفه‌ای و تمام‌وقت برای مدیریت مراحل مختلف جشنواره (فراخوان، داوری، ارتباط با نویسندگان و…) ضروری است.
🌍 تقویت ارتباطات بین‌المللی
همکاری با نهادهای فرهنگی و دانشگاهی کُرد در سایر کشورها، به ارتقاء سطح کیفی آثار و افزایش تنوع فرهنگی کمک می‌کند.
🧑🏫 حمایت از حوزه‌های کم‌مشارکت
با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و اعطای جوایز ویژه، می‌توان تولید محتوا در حوزه‌هایی مانند حقوق، جغرافیا و علوم سیاسی را تشویق کرد.
📘 انتشار آثار برگزیده
انتشار آثار برگزیده با همکاری ناشران معتبر، باعث معرفی بیشتر نویسندگان و در دسترس قرار گرفتن آثار برای علاقه‌مندان خواهد شد.
🎤 جلوه هنری جشنواره با صدای شهرام ناظری
حضور شهرام ناظری، شوالیه آواز ایران، و اجرای آواز سنتی در مراسم اختتامیه، فضای فرهنگی جشنواره را به اوج رساند و حال‌وهوای خاصی به آن بخشید.
🌈 نتیجه‌گیری؛ حرکتی ماندگار برای فرهنگ کُردی
جایزه قلم هه‌ژار فقط یک رقابت ادبی نیست؛ بلکه جریانی فرهنگی و علمی است که آینده زبان و ادب کُردی را روشن‌تر می‌سازد. امید است این جشنواره در سال‌های آینده نیز با حمایت‌های بیشتر و مشارکت گسترده‌تر، به پایگاهی برای تولید دانش، تقویت زبان مادری و خلق آثار ماندگار در حوزه‌های مختلف تبدیل شود.
