به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از تابناک، پژوهش‌های جدید دانشمندان نشان می‌دهد که محل ذخیره چربی در بدن اهمیت بسیار زیادی دارد. بر اساس این یافته‌ها، چربی‌های احشایی که در عمق بدن و اطراف اندام‌های داخلی جمع می‌شوند، بیشترین آسیب را به مغز وارد می‌کنند.
محققان دانشگاه پلی‌تکنیک هنگ‌کنگ با بررسی داده‌های بانک زیستی بریتانیا دریافتند که محل تجمع چربی، و نه فقط مقدار آن یا شاخص توده بدنی (BMI)، به طور مستقیم با تغییرات ساختاری و عملکردی مغز در ارتباط است. در این میان، چربی احشایی با بیشترین خطرات همراه بوده و با ضعف در حافظه، استدلال و پردازش اطلاعات مرتبط است. این یافته‌ها تأیید می‌کنند که شاخص توده بدنی، که تنها نسبت وزن به قد را می‌سنجد، معیار دقیقی برای ارزیابی سلامت مغز و سلامت عمومی بدن نیست.
در این پژوهش، میزان چربی بدن با اسکن DXA و وضعیت مغز با انواع اسکن MRI، از جمله ساختار مغز، فعالیت شبکه‌ها در حالت استراحت و مسیرهای ماده سفید، ارزیابی شد. داده‌های بیش از ۲۳ هزار نفر مورد تحلیل قرار گرفت و برای حدود ۱۹ هزار نفر از آن‌ها، میزان چربی احشایی نیز اندازه‌گیری شد. همه شرکت‌کنندگان سه نوع اسکن MRI انجام دادند تا ارتباط میان چربی بدن و سلامت مغز به دقت بررسی شود.
نتایج تأثیر انواع چربی بر مغز
نتایج نشان داد که محل تجمع چربی به تغییرات متفاوتی در مغز منجر می‌شود. چربی بیشتر در بازوها، پاها و تنه با نازک شدن قشر مغز در شبکه‌های مسئول حافظه، تمرکز و تنظیم احساسات مرتبط بود. این تغییرات می‌تواند باعث کاهش جزئی در توانایی یادآوری و کنترل خلق‌وخو شود.
در مقابل، چربی احشایی با کوچک شدن قشر پیش‌پیشانی میانی، که در برنامه‌ریزی، قضاوت و کنترل نقش دارد، و همچنین با کوچک شدن ساختارهای زیرقشری مؤثر در یادگیری، پاداش و حرکت، همراه بود.
پژوهشگران همچنین دریافتند در افرادی که چربی بیشتری، به‌ویژه چربی احشایی بالاتری داشتند، هماهنگی طبیعی شبکه‌های مغزی دچار تغییر می‌شود. این شبکه‌ها مسئول عملکردهایی مانند حرکت، حس لامسه، خلق‌وخو، انگیزه، حافظه، هوشیاری و واکنش‌ها هستند. در مسیرهای ماده سفید مغز نیز چربی احشایی نقش اصلی را ایفا می‌کرد. اسکن‌های Diffusion MRI تراکم کمتر آکسون‌ها و سازمان‌نیافتگی بافتی را نشان داد که این تغییرات می‌توانند در انتقال پیام‌های عصبی اختلال ایجاد کنند.
چربی احشایی چیست؟
چربی احشایی با چربی زیرپوستی (لایه نرم چربی زیر پوست که حدود ۹۰ درصد چربی بدن را تشکیل می‌دهد) متفاوت است. این چربی در عمق شکم و اطراف اندام‌هایی مانند کبد، کلیه، لوزالمعده و روده‌ها قرار دارد. چربی احشایی مانند یک غده عمل کرده و مواد التهابی و اسیدهای چرب را مستقیماً به کبد منتقل می‌کند. این فرآیند به مقاومت به انسولین، کبد چرب، افزایش چربی‌های مضر خون، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی‌عروقی و آپنه خواب منجر می‌شود. همچنین تحقیقات نشان داده که این نوع چربی ممکن است در بروز زودهنگام بیماری آلزایمر نیز نقش داشته باشد.
مصرف غذاهای پرچرب و پرقند و کم‌تحرکی باعث افزایش چربی احشایی می‌شود. هورمون استرس (کورتیزول) نیز می‌تواند ذخیره آن را بیشتر کند. اگرچه کاهش مستقیم این چربی دشوار است، اما با رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش هوازی و مقاومتی، خواب کافی و مدیریت استرس می‌توان آن را کاهش داد.
دانشمندان تأکید می‌کنند تغییرات مغزی مشاهده‌شده خفیف اما معنادار هستند. این نتایج نشان می‌دهد که صرفاً چاقی یا BMI بالا به معنای پیری مغز نیست؛ بلکه محل تجمع چربی، به‌ویژه چربی عمقی شکم، با تغییرات ساختاری و شناختی مغز ارتباط مستقیم دارد.
این مطالعه البته با محدودیت‌هایی نیز همراه است. این بررسی به‌صورت مقطعی انجام شده و نمی‌تواند رابطه علت و معلولی را اثبات کند. هرچند محققان عواملی مانند سن، جنسیت، تحصیلات و سبک زندگی را کنترل کرده‌اند، اما برای مشخص شدن اثرات بلندمدت توزیع چربی بر مغز و اینکه آیا کاهش چربی احشایی می‌تواند این روند را تغییر دهد، به مطالعات بیشتری نیاز است.
منبع: تابناک
