به گزارش اخبار جهان به نقل از سفرنامه نخست مظفرالدینشاه قاجار، پادشاه وقت ایران، در روز جمعه هجدهم جمادیالاول ۱۳۱۸ هجری قمری (مطابق با بیستوسوم شهریور ۱۲۷۹ خورشیدی)، شرح جالبی از نخستین روز سفرش به اروپا به نگارش درآورده است. این سفرنامه، که جزئیات روزانه سفر مظفرالدینشاه را منعکس میکند، تصویری بیواسطه از مشاهدات و تجربیات وی از دنیای غرب ارائه میدهد.
روز مذکور، شاه پس از انجام اعمال معمول صبحگاهی، به بازدید از تاسیسات پزشکی-ورزشی عجیبی در اروپا میرود. این تاسیسات، با ماشینآلاتی پیشرفته مجهز بودند که برای درمان و بهبود سلامت، بهویژه لاغری، بهکار میرفتند. بر اساس شرح شاه، این ماشینها حرکات خاصی را انجام میدادند که به بهبود حال بیماران کمک میکرد؛ از جمله ماشینی که مانند مشتی به کمر و پشت میزد و ماشینی دیگر که دست را ماساژ میداد. نکته قابل توجه حضور دختران جوانی بود که تحت نظر پزشکان، بیماران را راهنمایی و به دستگاههای مناسب هدایت میکردند. هر بیمار پس از معاینه، نسخه تجویز شده شامل آبدرمانی، حمام و استفاده از این ماشینآلات را دریافت میکرد و به عنوان یادداشت پزشکی، آن را به سینه خود میآویخت تا پرستاران از روند درمان آگاه شوند.
شاه همچنین از اتاقی ویژه برای کاهش وزن یاد میکند. این اتاق مجهز به محفظههایی بزرگ بود که فرد در آن مینشست و دیوارهای آن با چراغهای الکتریکی پوشیده شده بود. گرما و رطوبت ایجاد شده در این محفظهها باعث تعریق فراوان میشد که به عنوان روشی برای کاهش وزن استفاده میشد.
پس از صرف ناهار و استراحتی کوتاه، شاه به شکار میرود. شکارگاه در کوهی در جنگل قرار داشت و شامل چهار کومه شکار بود. شاه به همراه همراهان خود، از جمله وزیر دربار، کنت رئیس پلیس و زن و دختر پرنس مترنیخ، در یکی از کومهها مستقر شدند و به شکار شوکا، خرگوش و کبک پرداختند. نتیجه شکار رضایتبخش بود و شاه و همراهانش تعداد قابل توجهی حیوان شکار کردند. شاه در این قسمت از سفرنامه خود به شباهت شکارگاههای اروپایی به شکارگاههای ایران اشاره کرده و ادعای متداول درباره محصور بودن شکارگاههای فرنگ را رد میکند. این شکارگاهها به گواه شاه از نظر ساختار و نحوهی شکار، تفاوتی با شکارگاههای ایران نداشتند.
این بخش از سفرنامه مظفرالدینشاه، علاوه بر ثبت لحظات روزانهی وی، تصویر جالبی از پزشکی و تفریحات عصر ویکتوریا به دست میدهد و به ما اجازه میدهد تا از نگاه شاه به فناوری و سبک زندگی در اروپا پی ببریم. این سفرنامه به عنوان منبعی اولیه در مطالعه تاریخ روابط ایران و غرب و همچنین تحولات پزشکی و اجتماعی آن دوره حائز اهمیت است. جذابیت این متن در بیان ساده و بیتکلف شاه از مشاهداتش نهفته است.
منبع: مظفرالدینشاه قاجار، «سفرنامه فرنگستان، سفر اول»، تهران: شرق، چاپ دوم، ۱۳۶۳، صص ۱۹۵ و ۱۹۶.



























