به گزارش خبرگزاری مهر، سینمای هنری ایران از ابتدای شکل‌گیری خود با موانع متعددی در زمینه تولید، توزیع و نمایش آثار روبرو بوده است. در این میان، گروه سینمایی «هنروتجربه» در سال ۱۳۹۳ با هدف ایجاد فضایی برای نمایش فیلم‌های متفاوت و تجربی تأسیس شد و امیدواری‌هایی را برای سینماگران مستقل به وجود آورد. این گروه اعلام کرد که فیلم‌هایی با ارزش هنری بالا را که امکان حضور در سالن‌های پرفروش سینمای تجاری را ندارند، به نمایش خواهد گذاشت. اکنون پس از گذشت یک دهه، این سوال مطرح می‌شود که «هنروتجربه» در چه جایگاهی قرار دارد و آیا توانسته است به اهداف اولیه خود دست یابد یا با چالش‌های جدیدی مواجه شده است؟
خبرگزاری مهر به همین مناسبت، گفتگویی را با مسعود سفلایی، مدیرعامل گروه «هنروتجربه» انجام داده است که از شهریور سال گذشته به این سمت منصوب شده است. وی در این گفتگو اشاره کرد که نبود یک سالن سینما یا فرهنگسرای اختصاصی به عنوان مکانی ثابت برای نمایش فیلم‌ها و تعامل با مخاطبان، یکی از مهم‌ترین کمبودها در این حوزه است. همچنین، محدودیت شدید بودجه و مطرح شدن بحث برون‌سپاری بدون حمایت مالی کافی، آینده این جریان سینمایی را با ابهام روبرو می‌کند. سفلایی همچنین اعلام کرد که جایزه «هنر و تجربه» در جشنواره فیلم فجر امسال نیز اهدا خواهد شد.
در ادامه، بخش دوم گفتگوی خبرگزاری مهر با مسعود سفلایی، مدیرعامل «هنروتجربه» را می‌خوانید:
**«هنروتجربه» چه برنامه‌ای برای راه‌اندازی یک مکان ثابت و اختصاصی مانند سالن سینما یا فرهنگسرا دارد تا تمامی اکران‌های خود را در آنجا متمرکز کند و این مکان به پاتوقی فرهنگی برای مخاطبان تبدیل شود؟**
سفلایی در پاسخ به این سوال گفت: ایجاد یک پاتوق مشخص برای «هنروتجربه» در دستور کار قرار دارد و مذاکراتی با چند مکان مختلف آغاز شده است. این اتفاق بسیار مهمی خواهد بود، زیرا هدف ایجاد فضایی برای «هنروتجربه» است که به محلی برای گردهمایی هنرمندان، دانشجویان هنر و علاقه‌مندان به سینما تبدیل شود. وی اذعان داشت که چنین امکانی در حال حاضر برای «هنروتجربه» وجود ندارد و ایجاد آن می‌تواند به دیده شدن بهتر فیلم‌ها، کسب درآمد برای فیلمسازان و تولید اندیشه‌های جدید کمک کند. او با اشاره به سینماتک‌ها در گذشته، آن‌ها را نمونه‌ای از فضاهایی با کارکرد مشابه دانست.
**آیا در این سال‌ها بر اکران در شهرستان‌ها، به ویژه برای فیلم‌های خاص، تمرکز داشته‌اید؟**
مدیرعامل «هنروتجربه» در پاسخ به این سوال اظهار داشت: تمرکز بر برخی فیلم‌ها در شهرستان‌ها نتایج خوبی به همراه داشته است. به عنوان مثال، فیلم «پلی بر روی رودخانه خشک» عمدتاً در اصفهان تبلیغ و پیگیری شد و با استقبال مخاطبان روبرو شد. وی تاکید کرد که برخی فیلم‌ها لزوماً برای تمام استان‌ها و سالن‌های سینما مناسب نیستند. حتی در تهران نیز برخی آثار در مناطق خاصی با استقبال بیشتری مواجه شده‌اند، مانند فیلم «مرجان» که طبق آمار، بیشتر در سینماهای کوروش و مگامال دیده شد. سفلایی خاطرنشان کرد که در شهرستان‌ها، مخاطبان جدی و پرتعدادی برای سینمای «هنروتجربه» وجود دارند که گاهی این استقبال موجب تعجب آن‌ها نیز می‌شود. به عنوان نمونه، مستند «ایساتیس» با تلاش‌های علیرضا دهقان، کارگردان اثر، در یزد اکران شد و تنها در ۲ یا ۳ سالن به فروش حدود ۱ میلیارد تومانی دست یافت. این موفقیت نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از آن، به تلاش‌های شخص کارگردان بستگی دارد، زیرا توان و امکانات «هنروتجربه» به عنوان پخش‌کننده محدود است.
**با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، نظر شما در مورد برون‌سپاری «هنروتجربه» چیست؟ آیا این اتفاق می‌تواند تاثیر مثبتی بر فیلمسازان داشته باشد و آن‌ها خودشان در بخش خصوصی «هنروتجربه» را اداره کنند و دولت صرفاً نظارت داشته باشد؟**
مسعود سفلایی در پاسخ به این سوال گفت: مشکل اصلی، کمبود بودجه است، نه توانایی. در گذشته، بودجه «هنروتجربه» بیشتر بود و در نتیجه، تصویر بیرونی آن نیز جذاب‌تر به نظر می‌رسید. به عنوان مثال، هر هفته یک مجله منتشر می‌شد، تعداد کارمندان بیشتر بود و بازخوردها نیز متفاوت بود. اما در حال حاضر، «هنروتجربه» با محدودیت شدید بودجه روبرو است. در گذشته، این گروه نزدیک به ۲۵ نفر پرسنل داشت، اما اکنون تنها از ۴ نفر تشکیل شده است. با این وجود، گروه پخش «هنروتجربه» با تمام سختی‌ها و محدودیت‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهد. وی معتقد است که با وضعیت اقتصادی فعلی، برون‌سپاری «هنروتجربه» در عمل به تعطیلی آن منجر خواهد شد، زیرا بخش عمده‌ای از این فعالیت‌ها به دلیل امکان اجرا در بستر سیستم دولتی پیش می‌رود. سفلایی افزود: اگر بودجه مستقل و مشخصی به «هنروتجربه» اختصاص داده شود، مانند تمام دفاتر پخش خصوصی، مشکلی وجود نخواهد داشت. اما اگر این بودجه از طرف دولت به یک بخش خصوصی واگذار شود، آن گروه خصوصی را نابود خواهد کرد، زیرا با این حجم از بودجه و با این شیوه کار، نمی‌توان در بخش خصوصی دوام آورد. وی تاکید کرد که در شرایط فعلی، «هنروتجربه» بیشتر از برون‌سپاری به حمایت خود فیلمسازان، همکاری سینماداران و حمایت سازمان سینمایی نیاز دارد. سفلایی همچنین هشدار داد که انتقادهای فیلمسازان به «هنروتجربه» می‌تواند به بدنه اصلی فیلم‌های مستقل و تجربی آسیب برساند، زیرا این ذهنیت را ایجاد می‌کند که چرا باید برای چنین فیلم‌هایی در سینما پول خرج کرد. وی همچنین به موضوع سانس و عدم همکاری برخی سینماداران اشاره کرد و گفت که منکر ضعف‌های «هنروتجربه» نیست، اما رفع تمام این ضعف‌ها در شرایط فعلی ممکن نیست.
سفلایی در ادامه گفت: مسئله اصلی ما امروز، تعداد مخاطبان یا میزان فروش نیست؛ بلکه این است که چرا فیلم‌های تجربی و کم‌هزینه امروز حرف تازه‌ای برای گفتن ندارند.
**آیا درست است که صرفاً آمار فروش و مخاطبان «هنروتجربه» را در نظر بگیریم؟ آیا نگاه خاصی که در این سینماها امکان بروز پیدا می‌کند و می‌تواند بر جریان اصلی سینمای ایران نیز تاثیرگذار باشد، مهم‌تر نیست؟**
مدیرعامل «هنروتجربه» در پاسخ به این سوال گفت: «هنروتجربه» و فیلم‌هایش به یک نگاه و جریان سینمایی خاص تعلق دارند. در پنج ماه اول سال ۱۴۰۴، حدود ۸ هزار مخاطب داشته‌ایم. این نشان می‌دهد که جریانی وجود دارد که در ایران مخاطب دارد. با توجه به اینکه در سال ۱۴۰۳، ۳۰ هزار مخاطب داشته‌ایم، باید بپذیریم که این یک اتفاق خوب است. مقایسه فروش یک فیلم تجربی با فیلمی مانند «فسیل» که در چند صد سالن اکران شده است، درست نیست. باید بپذیریم که «هنروتجربه» از یک شیوه نگاه خاص دفاع می‌کند و حسی متفاوت را در سینما زنده نگه می‌دارد که اگر این سینماها نباشند، ممکن است کاملاً از بین برود. تکیه صرف بر آمارهای کمی، ممکن است در نهایت به تعطیلی کار گروه «هنروتجربه» بیانجامد.
**به طور کلی، آیا سینمای «هنروتجربه» می‌تواند بر تغییر ذائقه مخاطبان تاثیرگذار باشد؟**
سفلایی در پاسخ به این سوال گفت: تغییر ذائقه هنری، نیازمند مسیری تدریجی و منسجم است. در مقطعی، توقف ناگهانی در فعالیت‌های «هنروتجربه» موجب ریزش مخاطبان وفادار آن شد. در سراسر جهان، این رسالت تغییر سلیقه و تربیت مخاطب، بر عهده روشنفکران و اندیشمندان جامعه نهاده شده است. بنابراین، وقتی به بهانه محدودیت‌هایی مانند سانس، ماهیت و ارزش یک پدیده فرهنگی را زیر سؤال می‌بریم، کار خودمان را سخت‌تر می‌کنیم.
**آیا قصد دارید جایزه «هنروتجربه» را به جشنواره فیلم فجر برگردانید؟**
مدیرعامل «هنروتجربه» در پاسخ به این سوال گفت: به احتمال زیاد جایزه «هنروتجربه» را به جشنواره فیلم فجر امسال باز خواهیم گرداند. وی افزود که سال گذشته نیز با آقای شاهسواری در این مورد صحبت کرده است، اما به دلیل کمبود زمان، این امر محقق نشد.
در پایان، سفلایی اعلام کرد که در مهرماه یک بسته انیمیشن کوتاه و در اواخر شهریور و ابتدای مهر نیز یک بسته فیلم کوتاه اکران خواهد شد. وی ابراز امیدواری کرد که سینماها در آینده به سمت اکران فیلم‌های هنری سوق پیدا کنند و گروه «هنروتجربه» نیز در زمینه انتخاب فیلم‌ها با دقت بیشتری عمل کند. سفلایی همچنین تاکید کرد که اکران آنلاین می‌تواند به «هنروتجربه» کمک کند و برخی فیلم‌ها را به این بخش هدایت کرد.
منبع : خبرگزاری مهر
