به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری تسنیم، بندر شهید رجایی در استان هرمزگان، به عنوان بزرگ‌ترین بندر تجاری ایران و یکی از مهم‌ترین بنادر منطقه خلیج فارس، نقشی محوری در اقتصاد ایران و حتی تجارت جهانی ایفا می‌کند. موقعیت استراتژیک این بندر، در نزدیکی تنگه هرمز، دومین تنگه پرتردد جهان که مسیر عبور حدود 40 درصد از نفت جهان را تشکیل می‌دهد، اهمیت آن را چند برابر می‌کند. این گزارش به بررسی ده مزیت کلیدی بندر شهید رجایی، به ویژه برای کشورهای اروپایی و تحلیل جایگاه آن در اقتصاد دریامحور ایران می‌پردازد.
اولین مزیت، موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر آن در مجاورت تنگه هرمز است. حدود 68 درصد از ذخایر شناخته‌شده نفت و گاز طبیعی جهان در خلیج فارس، پیش از تنگه هرمز قرار دارد. عبور حداقل 88 درصد نفت عربستان سعودی، 90 درصد نفت ایران، 98 درصد نفت عراق، 99 درصد نفت امارات متحده عربی و 100 درصد نفت کویت و قطر از این تنگه، نشان از اهمیت حیاتی آن در اقتصاد جهانی دارد. کنترل تنگه هرمز و زیرساخت‌های حمل و نقل مرتبط با آن، می‌تواند یک کشور را به قدرت اقتصادی برتر منطقه و حتی جهان تبدیل کند. بندر شهید رجایی با توجه به موقعیتش، نقش اساسی در این زمینه بازی می‌کند.
دومین مزیت، اتصال بندر شهید رجایی به بیش از 80 بندر در جهان از طریق 35 خط ترانزیت کانتینری است. این بندر با مساحت 4510 متر، موج‌شکن 2650 متری، ظرفیت انبار و محوطه 124 میلیون تن و ظرفیت دسترسی دریایی 170 میلیون تن، و 32 پست اسکله (به علاوه 12 پست اسکله نفتی در خلیج فارس)، یکی از مهم‌ترین کریدورهای ترانزیتی بین‌المللی محسوب می‌شود. پس از تکمیل فاز دوم توسعه، ظرفیت آن به 6 میلیون TEU کانتینر در سال رسیده است.
سومین مزیت، چشم‌انداز آینده درخشان آن است. از سال 1373 تا کنون، 50 قرارداد بین شرکت‌های سرمایه‌گذار داخلی و خارجی با بندر شهید رجایی منعقد شده است. معافیت‌های گمرکی برای ورود تجهیزات استراتژیک، مشوق‌های سرمایه‌گذاری را افزایش داده و 23 شرکت در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. طرح‌های توسعه ریلی، پایانه‌های کانتینری و بندر خلیج فارس، اهمیت این بندر در زمینه صادرات و واردات کالاها و فرآورده‌های نفتی را بیش از پیش نمایان می‌کند.
چهارمین مزیت، قرارگیری در مسیر کریدور شمال-جنوب است. بندر شهید رجایی، دروازه طلایی اقتصاد ایران و بهترین راه دسترسی کشورهای مشترک‌المنافع و افغانستان به آب‌های آزاد محسوب می‌شود. هرچند سرمایه‌گذاری‌های چینی و هندی در بنادر گوادر پاکستان و چابهار ایران، رقابت را تشدید کرده، اما اهمیت بندر شهید رجایی، با توجه به زیرساخت‌های گسترده و موقعیت استراتژیک آن، در دهه‌های آینده پایدار خواهد ماند.
پنجمین مزیت، فعالیت 32 بندر کوچک و بزرگ در استان هرمزگان است. استان هرمزگان با بیش از 900 کیلومتر مرز دریایی و 32 بندر فعال، یکی از مهم‌ترین استان‌های ایران برای توسعه اقتصاد دریامحور است. این بنادر، 52 درصد تخلیه و بارگیری کالاها، 41 درصد عملیات نفتی، 60 درصد عملیات غیرنفتی و 82 درصد تخلیه و بارگیری محموله‌های کانتینری کل بنادر کشور را به خود اختصاص داده‌اند. بندر شهید رجایی، نقش کلیدی در این اکوسیستم بندری ایفا می‌کند.
ششمین مزیت، نقش تنظیم‌کننده نبض اقتصاد ایران است. بندر شهید رجایی با جذب بیش از 23 هزار میلیارد ریال سرمایه بخش خصوصی، در مسیر جهانی شدن و افزایش سهم خود از حمل و نقل دریایی و تجارت بین‌المللی قدم برمی‌دارد. الحاق 2400 هکتار زمین و ایجاد شهر لجستیک بندری، این بندر را به سمت تبدیل شدن به یک بندر نسل سوم سوق می‌دهد. در طول 30 سال گذشته بیش از 107 هزار میلیارد تومان در این بندر سرمایه‌گذاری شده است.
هفتمین مزیت، تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه و اقتصاد مقاومتی از طریق افزایش ظرفیت عملیاتی بنادر است. تکمیل 17 پست اسکله جدید، ظرفیت اسمی بنادر کشور را به 300 میلیون تن رسانده است. ساخت اسکله‌های نفتی، توسعه زیرساخت‌های ریلی و لایروبی خورموسی، از جمله اقدامات مهم در این راستا هستند.
هشتمین مزیت، ارتقاء تجهیزات و فناوری‌های بندری به سوی مدیریت هوشمند و ایمن است. بهره‌برداری از 33 دستگاه تجهیزات دریایی و بندری به ارزش 59 میلیون یورو، و توسعه سامانه‌های هوشمند کنترل ورود و خروج شناورها، بهینه‌سازی و افزایش امنیت فرآیندهای بندری را در پی داشته است.
نهمین مزیت، ارائه مشوق‌های سرمایه‌گذاری به بخش خصوصی برای احداث انبارها و مراکز لجستیکی است. استفاده از ظرفیت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و انعقاد قراردادهای BOT، مشارکت بخش خصوصی داخلی و خارجی را در پروژه‌های بنادر افزایش داده است. در سال جاری، 26 پروژه عمرانی به ارزش 10 هزار میلیارد تومان و 21 پروژه سرمایه‌گذاری به ارزش 11 هزار و 100 میلیارد تومان از محل منابع بخش غیر دولتی به بهره‌برداری رسیده است.
دهم و آخرین مزیت، اهمیت جهانی بندر شهید رجایی است. این بندر نه تنها بزرگ‌ترین بندر تجاری ایران، بلکه شاهراه حیاتی تجارت منطقه‌ای و جهانی محسوب می‌شود. توسعه زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری‌های کلان و معافیت‌های گمرکی، نشان از عزم راسخ برای تبدیل آن به یک بندر نسل سوم و مرکز ارزش‌آفرینی و زنجیره‌های کامل لجستیکی دارد. در کنار رقبای در حال رشد، موقعیت استراتژیک و زیرساخت‌های گسترده بندر شهید رجایی، اهمیت آن را برای دهه‌های آینده تضمین می‌کند.
به طور خلاصه، بندر شهید رجایی تنها یک بندر نیست؛ بلکه قلب تپنده اقتصاد ایران و تنظیم‌کننده نبض تجارت ملی است. توسعه سریع و منسجم آن، می‌تواند ایران را به یک قدرت لجستیکی و دریامحور در سطح منطقه و جهان تبدیل کند. آینده اقتصاد ایران تا حد زیادی به آینده این بندر و توانایی کشور در استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های آن گره خورده است.
منبع: خبرگزاری تسنیم
