به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، استان سیستان و بلوچستان سرزمینی پهناور با ظرفیت‌های فراوان است که در هر گوشه آن، از زابل تا چابهار، فرهنگ و اصالت به چشم می‌خورد. با وجود این گنجینه غنی، مردم استان سال‌هاست با کمبود فضاهای فرهنگی و تفریحی روبرو هستند؛ مشکلی که باعث شده هر رویداد فرهنگی کوچک به یک اتفاق اجتماعی بزرگ تبدیل شود.
تجربه‌های موفق مانند جشنواره هنری «نخلستان» در سراوان نشان می‌دهد زمانی که برنامه‌های فرهنگی بر اساس شناخت دقیق از مردم و شرایط اجتماعی آن‌ها طراحی شوند، نتیجه‌ای فراتر از یک جشن ساده خواهند داشت. این رویدادها به فرصتی برای تقویت پیوند مردم با شادی، هویت و امید تبدیل می‌شوند. موفقیت چنین برنامه‌هایی تصادفی نیست، بلکه نتیجه یک «طراحی هوشمندانه فرهنگی» است که بر اساس نیازهای واقعی جامعه و مخاطب تدوین می‌شود، نه الگوهای تکراری و از پیش تعیین‌شده.
گام‌های عملی برای طراحی هوشمندانه فرهنگی
۱. تحلیل میدانی و گفت‌وگو با مردم: پیش از اجرای هر برنامه‌ای، شنیدن صدای مردم و شناخت نیازهای فرهنگی هر منطقه از طریق گفت‌وگو ضروری است.
۲. استفاده از تجربه‌های موفق: هر برنامه باید مستند و تحلیل شود تا نقاط قوت و ضعف آن برای آینده ثبت گردد و نهادهای فرهنگی بتوانند بانک تجربه‌های خود را ایجاد کنند.
۳. حضور نیروهای بومی در طراحی و اجرا: استفاده از هنرمندان، معلمان، فعالان اجتماعی و روحانیون محلی، به اصالت و تأثیرگذاری بیشتر برنامه‌ها کمک می‌کند، زیرا آن‌ها فرهنگ منطقه خود را بهتر می‌شناسند.
۴. ترکیب هنر با آموزش و مهارت: برنامه‌های فرهنگی نباید تنها جنبه نمایشی داشته باشند، بلکه باید فرصتی برای آموزش، برگزاری کارگاه و انتقال تجربه فراهم کنند تا اثری ماندگار داشته باشند.
ظرفیت شهرهای سیستان و بلوچستان برای تبدیل شدن به قطب فرهنگی
زاهدان، به عنوان قلب فرهنگی و دانشگاهی استان، ظرفیت بالایی برای میزبانی از گفت‌وگوهای فکری و هنر معاصر دارد. زابل می‌تواند با تکیه بر تاریخ کهن سیستان، روایت‌های حماسی و آیین‌های فرهنگی خود را احیا کند. در ایرانشهر و سراوان، موسیقی، شعر و ادبیات شفاهی به عنوان ریشه‌های زنده فرهنگ جنوب شرق ایران، نیازمند حمایت هستند. چابهار و دیگر شهرهای ساحلی مکران نیز با پیوند طبیعت، دریا و فرهنگ، بستر مناسبی برای هنرهای تجسمی، صنایع‌دستی و گردشگری فرهنگی فراهم کرده‌اند.
کتاب و کتابخوانی؛ عنصری کلیدی در کنار سایر ظرفیت‌ها
یکی از نیازهای اساسی امروز استان، آشتی دادن مردم، به‌ویژه نوجوانان و جوانان، با فرهنگ مطالعه است. کتاب، علاوه بر دانش، ابزاری برای تقویت تفکر، هویت و اعتماد به نفس فرهنگی است. در این میان، آثار نویسندگان بومی نقش ویژه‌ای دارند، زیرا روایتگر زندگی و تجربیات مردم همین سرزمین هستند. خانواده‌ها باید بدانند که کتاب بهترین میراث برای فرزندان است و با هدیه دادن کتاب و تشویق به حضور در کتابخانه‌ها، می‌توانند نسلی آگاه تربیت کنند. نهادهای فرهنگی نیز وظیفه دارند از کتاب‌های بومی حمایت کرده و شبکه کتابخوانی را در محلات کم‌برخوردار گسترش دهند.
اگر جشنواره‌های هنری شور و نشاط را به فضاهای شهری می‌آورند، کتاب و روایت‌های بومی می‌توانند این نشاط را از نظر فرهنگی و فکری عمیق‌تر و پایدارتر کنند. توسعه فرهنگی در سیستان و بلوچستان نیازمند طراحی دقیق، استمرار و درک عمیق از جامعه است. فرهنگ یک پروژه کوتاه‌مدت نیست، بلکه فرایندی مداوم است که باید با مردم و برای مردم پیش برود.
منبع: خبرگزاری مهر
