به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری خبرآنلاین، رویداد «در قاب یک سند» که توسط روابط‌عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران طراحی شده، با هدف معرفی و بازشناسی اسناد مهم و گاه نادیده گرفته شده از گنجینه آرشیوی این سازمان برگزار می‌شود. در هر دوره از این رویداد، یکی از اسناد تاریخی، فرهنگی، اداری یا اجتماعی موجود در آرشیو ملی، معرفی و مورد بررسی قرار می‌گیرد تا ابعاد مختلف آن برای علاقه‌مندان روشن شود.
دوازدهمین دوره از این رویداد، به مناسبت فرا رسیدن دهم ربیع‌الثانی، مصادف با یازدهم مهرماه، سالروز وفات حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها)، به معرفی سندی با عنوان «سواد فرمان کریمخان زند درباره بست‌نشینی در حرم حضرت معصومه (س) و نیز معافیت متولی و خدام آن از پرداخت مالیات» اختصاص یافته است. این فرمان تاریخی، به عنوان یکی از اسناد ارزشمند در حفظ و نگهداری حقوق افراد و احترام به اماکن متبرکه، مورد توجه قرار گرفته است.
تاریخ صدور این فرمان به شعبان سال ۱۱۷۲ قمری (مطابق با ۱۱۳۸ خورشیدی) بازمی‌گردد. این سند در دوره‌های بعد، به ویژه در محاکم حقوقی، به عنوان یک مدرک معتبر برای استناد در صدور احکام قضایی مورد استفاده قرار می‌گرفت و از اهمیت بالایی برخوردار بود. اعتبار این فرمان به حدی بود که در اختلافات و دعاوی حقوقی، به عنوان شاهدی قاطع و غیرقابل انکار به آن استناد می‌شد.
با توجه به اینکه امکان جابه‌جایی اصل سند به دادگاه وجود نداشت، در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۱۱ هجری شمسی، رونوشتی رسمی از آن در عدلیه قم تهیه شد. این رونوشت پس از تأیید و مهر و امضای مقام‌های رسمی، به عنوان «برابر با اصل» اعلام گردید تا در محاکم قضایی مورد استناد قرار گیرد. این اقدام نشان‌دهنده اهمیت حفظ و نگهداری از اسناد تاریخی و حقوقی و نیز سهولت دسترسی به آن‌ها برای عموم مردم است.
در متن این فرمان، کریمخان زند با لحنی آمرانه و محترمانه، خطاب به سادات، علما، زنان، سپاهیان، حکام و تمامی اهالی مملکت، بر حفظ حرمت و تکریم حرم حضرت معصومه (س) تأکید کرده است. او با صراحت اعلام می‌کند که پس از صدور این فرمان، هیچ‌کس حق ندارد افرادی را که در حرم بست نشسته‌اند، به زور و اجبار از آن مکان مقدس بیرون کند، مگر آنکه خودشان با میل و رغبت تصمیم به خروج بگیرند. این دستور کریمخان، نشان‌دهنده توجه وی به حقوق افراد و احترام به اماکن مذهبی است.
کریمخان زند در ادامه این فرمان، میرزا محمدخلیل، متولی آستانه مقدسه، را مسئول اجرای مفاد این فرمان و مجازات افرادی که از آن سرپیچی کنند، معرفی می‌کند. این اقدام، نشان‌دهنده اهمیت نقش متولیان و مسئولان اماکن مذهبی در حفظ نظم و اجرای قوانین است.
بخش دیگری از این فرمان به معافیت متولی و تمامی خادمان آستانه مقدسه (به جز در خصوص املاک و مستغلات شخصی) از پرداخت هرگونه مالیات و عوارض حکومتی اختصاص دارد. این معافیت، به منظور حمایت از خادمان حرم و تأمین رفاه آن‌ها در نظر گرفته شده است تا بتوانند با آسودگی خاطر به خدمت‌رسانی به زائران و انجام وظایف خود بپردازند.
کریمخان زند همچنین به ضابطان و کارگزاران حکومتی قم دستور می‌دهد که این معافیت را نه‌تنها در زمان حکومت او، بلکه برای نسل‌های آینده نیز معتبر دانسته و از هرگونه تغییر یا لغو آن جلوگیری کنند. این تأکید، نشان‌دهنده اهمیت حفظ حقوق و مزایای خدام حرم و جلوگیری از تضییع حقوق آن‌ها در طول زمان است. این سند با شماره ثبت ۲۵۰۶۹-۲۴۰ در آرشیو ملی ایران نگهداری می‌شود و به عنوان یکی از اسناد مهم تاریخی و حقوقی، همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار دارد.
این سند ارزشمند، نمونه‌ای از تدابیر حکومتی در حفظ و احترام به اماکن مذهبی و رعایت حقوق افراد در دوران گذشته است و می‌تواند به عنوان الگویی برای حفظ و حراست از میراث فرهنگی و معنوی کشور مورد استفاده قرار گیرد.
منبع : خبرگزاری خبرآنلاین
