به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، سردار عراقی، رئیس پژوهشکده دفاع مقدس، در گفت‌وگوی ویژه خبری به مقایسه جنگ ۱۲ روزه اخیر با دفاع مقدس هشت ساله پرداخت. وی که پیش از این جانشینی سردار ربانی را بر عهده داشت، ابتدا هفته دفاع مقدس را به ملت ایران تبریک گفت و یاد شهدای اسلام را گرامی داشت. با یادآوری خاطرات همکاری با شهید مهدی ربانی در لشکر سیدالشهدا، به تشریح شخصیت و ویژگی‌های مدیریتی این شهید والامقام پرداخت و از فقدان ایشان ابراز تاسف کرد.
سردار عراقی در ادامه به مسئله غافلگیری ایران در آغاز جنگ تحمیلی پرداخت. وی با تاکید بر ضرورت در نظر گرفتن شرایط خاص آن زمان، به وضعیت پیچیده سیاسی و اجتماعی جمهوری اسلامی نوپای ایران اشاره کرد. کشور درگیر چالش‌های داخلی متعددی بود که از جمله می‌توان به درگیری‌های قومی در کردستان و فعالیت گروه‌های مخالف انقلاب مانند کوموله و دموکرات اشاره کرد. سقوط پادگان سنندج در روزهای اولیه پیروزی انقلاب، نشانی از این ناآرامی‌ها بود و نشان داد که ایران در آستانه جنگ با چالش‌های داخلی جدی نیز دست و پنجه نرم می‌کرد. این درگیری‌ها به سایر مناطق کشور نیز گسترش یافته بود؛ گنبد و خوزستان نیز شاهد ناآرامی‌ها و فعالیت‌های گروه‌هایی مانند منافقین و فداییان خلق بودند که به مبارزه با دستاوردهای انقلاب پرداخته بودند. به عبارت دیگر، ایران در آغاز جنگ تحمیلی نه تنها با یک دشمن خارجی قدرتمند مواجه بود، بلکه درگیر یک جنگ داخلی کم‌اهمیت تر اما پراکنده هم بود که منابع و تمرکز نیروهای امنیتی و نظامی را تقسیم می‌کرد.
رئیس پژوهشکده دفاع مقدس، همچنین به وضعیت بحرانی ارتش در آن زمان پرداخت. وی ساختار وابسته به غرب ارتش و فقدان پشتوانه لجستیکی پس از انقلاب را از عوامل اصلی ضعف اولیه ایران برشمرد. در مقابل، ارتش بعث عراق با تجهیزاتی مدرن، آموزش دیده و سازماندهی شده، با ۱۲ لشکر پیاده مکانیزه، آماده حمله به ایران بود. سردار عراقی با اشاره به گزارش‌هایی از تحرکات نظامی عراق، بر این نکته تاکید کرد که عدم باور به وقوع جنگ، عامل اصلی غافلگیری ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ بود. بمباران فرودگاه‌های ایران، یک شوک عظیم به سیستم کشور وارد کرد و به جز امام خمینی(ره)، بسیاری از مسئولان در وحشت از آینده کشور بودند.
نقش رهبری امام خمینی(ره) در مدیریت بحران و هدایت کشور در آن شرایط بحرانی، از جمله نکات کلیدی سخنان سردار عراقی بود. ایشان با تدابیر و درایت خود توانستند انسجام ملی را حفظ کرده و زمینه را برای بسیج نیروهای مردمی و مقابله با تهاجم عراق فراهم کنند. این در حالی بود که کشور با کمبود امکانات نظامی و همچنین با چالش‌های داخلی مواجه بود. مقایسه این وضعیت با جنگ اخیر ۱۲ روزه، نیازمند تحلیل عمیق تر عوامل داخلی و خارجی موثر در هر دو جنگ است. تفاوت ساختار سیاسی، اقتصادی، نظامی و سطح آمادگی نیروهای مسلح ایران در دو مقطع زمانی، از جمله مواردی است که برای درک بهتر این دو رویداد باید مورد بررسی قرار گیرد.
یکی از ابعاد مهمی که در این مقایسه قابل بررسی است، تفاوت در نوع تهدیدات و قدرت دشمن در هر دو جنگ است. در جنگ تحمیلی، عراق با حمایت قدرت‌های جهانی و با یک نیروی نظامی منظم و مجهز به ایران حمله کرد. اما در جنگ‌های اخیر، نوع و ماهیت تهدیدات پیچیده‌تر و ماهیت دشمن متفاوت بوده است. تحلیلگران مسائل نظامی باید با بررسی عمیق‌تر این جنبه‌ها، شباهت‌ها و تفاوت‌های دو واقعه را آشکار سازند. همچنین بررسی نقش دیپلماسی و روابط بین‌الملل در هر دو دوره، جنبه دیگری است که می‌تواند به فهم بهتر شرایط آن زمان کمک کند. اهمیت بازخوانی تاریخ، خصوصا در مواقع حساس، برای پیشگیری از اشتباهات گذشته و آمادگی برای چالش‌های آینده، غیر قابل انکار است. اخبار جهان به پیگیری این موضوع و انتشار تحلیل‌های کارشناسی بیشتر در روزهای آینده خواهد پرداخت. مطالعه تاریخ جنگ تحمیلی و بررسی دقیق عملکرد فرماندهان و تصمیم‌گیران در آن دوران، درس‌های ارزشمندی را برای نسل‌های آینده به همراه خواهد داشت.
منبع: مهر
