به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرنگار مهر، بهجت داودی، کارگردان مستند کوتاه «مقام دولا»، که در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران حضور دارد، در گفت‌وگویی به شرح چگونگی شکل‌گیری این اثر پرداخت. او با اشاره به تمرکز مستند بر زندگی و هنر یک استاد موسیقی، اظهار داشت که اولین بار در سال‌های 97 یا 98 با استاد ذوالفقار بتانه آشنا شده است. در آن زمان، آسیب‌دیدگی دست استاد بر اثر استفاده از اره، توجه او را به خود جلب کرد، اما شرایط ناشی از همه‌گیری کرونا مانع از ملاقات و ساخت فیلم در آن زمان شد.
داودی افزود: حدود دو سال پیش، تصمیم گرفتم دوباره به سراغ این هنرمند بروم و مستندی درباره ایشان تهیه کنم. در آن زمان، متوجه شدم که با وجود ثبت استاد بتانه به عنوان «گنجینه زنده بشری» در فهرست میراث فرهنگی، متاسفانه هیچ فیلم مستندی درباره زندگی و فعالیت‌های او ساخته نشده است. این موضوع انگیزه بیشتری به من داد تا این مهم را به سرانجام برسانم.
این مستندساز درباره رویکرد و زاویه دید مستند «مقام دولا» توضیح داد: در جریان تحقیقات اولیه و آشنایی بیشتر با استاد بتانه، نکته‌ای که برای من بسیار حائز اهمیت بود، دغدغه عمیق ایشان در خصوص «مقام دولا» بود. استاد بتانه ده مقام از مقام‌های موسیقی منطقه فردوس را حفظ و احیا کرده بود، اما به نظر می‌رسید که علاقه و عشق خاصی به «مقام دولا» داشت. هدف من این بود که نشان دهم چگونه یک استاد موسیقی در یک شهر کوچک، با چه شور و اشتیاقی به حفظ و پاسداری از موسیقی و هنر خود می‌پردازد.
وی در ادامه با ابراز تاسف از درگذشت استاد بتانه پیش از آغاز فیلمبرداری اصلی، گفت: متاسفانه، پس از حادثه تصادف و فوت ناگهانی استاد، فرصت شروع فیلمبرداری اصلی را از دست دادیم. آنچه در فیلم نهایی مشاهده می‌شود، تصاویر آرشیوی است که در طول مرحله تحقیقات جمع‌آوری کرده بودیم و به ناچار از همان تصاویر استفاده کردیم. پس از این اتفاق ناگوار، رویکرد ما در ساخت مستند تغییر کرد و تصمیم گرفتیم که این اثر، هم به «مقام دولا» بپردازد و هم به عنوان یک پرتره از زندگی و شخصیت استاد بتانه باشد؛ به گونه‌ای که هر دو جنبه به طور واضح در فیلم به تصویر کشیده شوند.
این کارگردان در خصوص فرم روایی مستند توضیح داد: در مستند «مقام دولا» مصاحبه‌هایی نیز گنجانده شده است، اما ساختار اصلی فیلم به این صورت است که پسر استاد، هاشم بتانه، که خود نیز نوازنده و سازنده ساز است، به عنوان راوی داستان حضور دارد. به عبارت دیگر، پسر استاد، روایتگر زندگی و دغدغه‌های پدرش است. شایان ذکر است که تمامی فرزندان استاد، اعم از پسر و دختر، در زمینه نوازندگی و ساخت ساز فعالیت دارند و هنر موسیقی در خانواده آن‌ها ریشه دوانده است.
داودی با اشاره به پیشینه خود و ارتباطش با منطقه گناباد، اظهار داشت: من ساکن مشهد هستم، اما اصالتاً اهل گنابادم و با فرهنگ و هنر آن منطقه آشنایی کامل دارم. مستند قبلی من نیز در مورد دوتار و موسیقی سنتی این خطه بود. این آشنایی و تعلق خاطر، به من کمک کرد تا با درک عمیق‌تری به موضوع مستند «مقام دولا» بپردازم.
این کارگردان درباره حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران بیان کرد: من علاوه بر فیلمسازی، در زمینه پخش فیلم در جشنواره‌های مختلف نیز فعالیت دارم. به نظر من، جشنواره فیلم کوتاه تهران یکی از معتبرترین جشنواره‌های فیلم در ایران و حتی در سطح بین‌المللی است. این جشنواره فرصت بسیار خوبی را برای دیده شدن فیلمسازان فراهم می‌کند. البته، دستیابی به این جایگاه چندان آسان نیست؛ به عنوان مثال، من فیلم‌هایی داشته‌ام که شخصاً برای جشنواره ارسال کرده‌ام، اما موفق به پذیرش نشده‌اند.
داودی در پایان، با اشاره به فضای حاکم بر جشنواره فیلم کوتاه تهران و سایر جشنواره‌های فیلم، گفت: جشنواره‌ها محیطی هستند که فیلمسازان در آن فرصت می‌یابند تا با یکدیگر آشنا شوند، ایده‌ها و نظرات خود را به اشتراک بگذارند و از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند. به نظر من، این فضا باید بیش از پیش تقویت شود، به ویژه برای فیلمسازان شهرستانی که من از نزدیک با مشکلات و چالش‌های آن‌ها آشنا هستم. این عزیزان در جشنواره فیلم کوتاه تهران کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند، در حالی که امکانات و منابع مالی برای ساخت فیلم در مقایسه با فیلمسازان تهرانی برای آن‌ها بسیار محدودتر است. بنابراین، لازم است که توجه بیشتری به این استعدادهای بالقوه معطوف شود.
مستند کوتاه «مقام دولا»، که از تولیدات انجمن سینمای جوانان گناباد است، روایتی از زندگی و میراث هنری زنده یاد ذوالفقار بیتانه، هنرمندی است که با عشق و فداکاری، مقام‌های موسیقی منطقه فردوس را زنده نگه داشت و آن‌ها را به نسل‌های آینده منتقل کرد. این فیلم تلاش دارد تا ضمن معرفی این هنرمند گرانقدر، اهمیت حفظ و پاسداری از میراث فرهنگی و هنری کشور را به مخاطبان یادآوری کند.
عوامل تولید این مستند عبارتند از: بهجت داودی (نویسنده و کارگردان)، محمدصادق دهقان‌پور (تهیه‌کننده و تدوینگر)، علی محمد خانیکی (فیلمبردار)، حسین بختیاری (دستیار تصویر)، عفت عجم (دستیار کارگردان)، رحیم قارونی (اصلاح رنگ)، مصطفی ابردار (صداگذاری)، طیب نجفیان (صدابردار)، مصطفی نصیزی (گفتار متن)، و طارخ اردشیری و طلا بهادری (گویندگان).
منبع : مهر
