به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، بهمن خدادادی، مدیرکل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری، در گفتگویی چالش‌های آموزش نماز به دانش‌آموزان این استان را بررسی و راهکارهای رفع آنها را ارائه کرد. وی تنوع بافت اجتماعی استان، شامل مناطق شهری، روستایی و عشایری با گویش‌ها و فرهنگ‌های مختلف از جمله بختیاری، ترکی و قشقایی، را عاملی مؤثر در نیاز به رویکردهای بومی‌سازی در آموزش نماز دانست. این رویکرد باید به گونه‌ای باشد که با فرهنگ و زبان بومی دانش‌آموزان انطباق داشته باشد و برای آنها قابل درک و جذاب باشد.
یکی از موانع اصلی، کمبود زمان در برنامه درسی فشرده دانش‌آموزان است. خدادادی اظهار داشت که برنامه‌های آموزشی رسمی زمان زیادی را می‌طلبند و زمان محدود موجود در مدرسه، اجرای برنامه‌های آموزشی نماز را با مشکل مواجه می‌سازد. علاوه بر این، کمرنگ شدن نقش الگوسازی عملی در خانواده و مدرسه نیز به عنوان چالشی اساسی مورد توجه قرار گرفت. مطابق نظریات یادگیری اجتماعی بندورا، الگوهای رفتاری در خانواده و محیط مدرسه تأثیر بسزایی بر رفتار دانش‌آموزان دارند، و فقدان الگوی مناسب برای اقامه نماز، انگیزه دانش‌آموزان را کاهش می‌دهد.
نفوذ رسانه‌ها و فضای مجازی با محتوای جذاب اما اغلب غیردینی، از دیگر چالش‌های جدی در این زمینه است. پراکندگی آموزش دینی و عدم هماهنگی بین متولیان امر، از جمله برنامه درسی رسمی، فعالیت‌های فوق برنامه و مراکز دینی، بر این مشکل دامن می‌زند. کمبود نیروی آموزشی توانمند و آشنا با روش‌های نوین تربیتی و روان‌شناسی نیز مانع دیگری است که نیازمند توجه ویژه به تربیت معلمین و مربیان متخصص در حوزه تربیت دینی و آموزش نماز است.
با وجود این چالش‌ها، مدارس در چهارمحال و بختیاری به ابتکاراتی دست زده‌اند. گنجاندن آموزش عملی نماز در برنامه هفتگی، برپایی جلسات کوتاه آموزشی قبل یا بعد از زنگ تفریح، آموزش مهارت‌های زندگی مرتبط با نماز مانند آداب، تمرکز و مدیریت زمان، برگزاری کارگاه‌های تعاملی و نقش‌آفرینی دانش‌آموزان، همکاری با امام جماعت، تشکل‌های بسیج و کانون‌های فرهنگی مسجد، و برگزاری کارگاه‌های ویژه والدین، از جمله این ابتکارات هستند. تعیین شاخص‌هایی مانند “نسبت دانش‌آموزانی که نماز جماعت را تجربه کرده‌اند” یا “رضایت خانواده‌ها” نیز برای ارزیابی میزان موفقیت برنامه‌ها در نظر گرفته شده است.
خدادادی نقش اساسی معلمان و والدین را در نهادینه‌سازی نماز در زندگی دانش‌آموزان برجسته کرد. معلمان به عنوان الگوهای رفتاری می‌توانند با حضور منظم در نماز، اجرای صحیح و محترمانه آداب آن و استفاده از روش‌های تربیتی مبتنی بر تشویق، نقش خود را به نحو مؤثر ایفا کنند. والدین نیز به عنوان اولین محیط یادگیری، وظیفه سنگینی بر دوش دارند و تداوم اقامه نماز در خانواده، تأثیر شگرفی بر دانش‌آموزان خواهد گذاشت. در این راستا، برنامه‌های تربیتی مدارس باید به گونه‌ای طراحی شوند که والدین نیز به طور فعال در فرآیند آموزش شرکت کنند.
ارتباط مستمر بین خانواده و مدرسه برای موفقیت این امر ضروری است. برگزاری جلسات مستمر اولیا و مربیان، تهیه و توزیع خبرنامه‌های هفتگی با نکات عملی برای منزل، و برقراری توافق‌نامه‌های تربیتی بین مدرسه و خانواده، از جمله راهکارهای تقویت این تعامل است. استفاده از نظریه‌های انگیزشی مانند خودتعیین‌گری در راستای احترام به انتخاب دانش‌آموز و ایجاد احساس شایستگی و تعلق خاطر نیز می‌تواند مؤثر باشد.
استفاده از فناوری‌های نوین و فضای مجازی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. تولید محتوای کوتاه و جذاب آموزشی مانند ویدئوهای کوتاه، روایت‌ها و داستان‌های جذاب، طراحی نرم‌افزار یادآوری زمان نماز، بازیهای آموزشی و چالش‌های آنلاین، از جمله راهکارهای استفاده از فناوری‌های نوین در این زمینه است. با این حال، توجه به ملاحظات ایمنی و اخلاقی، پایش محتوا، حفظ حریم خصوصی دانش‌آموزان و تفکیک محتواهای معتبر از محتوای شبه‌علمی، ضروری است.
هماهنگی بین آموزش رسمی و تربیت دینی مدارس نیز با توجه به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از اهمیت بالایی برخوردار است. تشکیل کمیته استانی نماز و تربیت دینی، تهیه بسته‌های آموزشی استاندارد و بومی‌سازی‌شده، و آموزش مداوم معلمان و مربیان از جمله راهکارهای ارائه شده در این زمینه است.
در پایان، خدادادی با تاکید بر نقش معلمان به عنوان الگوهای رفتاری و سازندگان عادت‌ها و ارزش‌ها، بر لزوم الگو بودن معلمان، صبر و خلاقیت در آموزش نماز و ایجاد زمینه رشد اخلاقی و معنوی دانش‌آموزان تأکید کرد. همکاری با خانواده‌ها و جوامع محلی، برگزاری مسابقات و جشنواره‌های خانوادگی و بین‌مدرسه‌ای نیز به عنوان راهکارهای تکمیلی ارائه شدند.
منبع: مهر
