به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از “دی جی”، مهاجرت، تجربه‌ای منحصربه‌فرد برای هر فرد است و مهاجران و پناهندگان اغلب در مراحل مختلف زندگی خود، از جمله قبل، حین و بعد از مهاجرت، با آسیب‌های روانی مواجه می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که این آسیب‌ها می‌توانند بسیار گسترده باشند.
بر اساس یک مطالعه، حدود ۴۷ درصد از مهاجران با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) دست و پنجه نرم می‌کنند. مطالعه‌ای دیگر نشان می‌دهد که تقریباً یک‌سوم نوجوانان (۲۹ درصد) و والدین (۳۴ درصد) در طول فرآیند مهاجرت دچار آسیب‌های روانی شده‌اند. در ادامه به بررسی شرایط ایجاد ترومای مهاجرت و راه‌های سازگاری با آن می‌پردازیم.
**مراحل ترومای مهاجرت**
تروما به عنوان نتیجه یک رویداد، مجموعه‌ای از رویدادها یا شرایطی تعریف می‌شود که فرد آن را به عنوان آسیبی فیزیکی یا عاطفی یا تهدیدکننده زندگی تجربه می‌کند و اثرات نامطلوبی بر عملکرد و سلامت روانی، جسمی، اجتماعی، عاطفی یا معنوی او می‌گذارد. ترومای مهاجرت معمولاً در مراحل زیر رخ می‌دهد:
* **ترومای قبل از مهاجرت:**
افراد پیش از ترک کشور خود ممکن است تجربه‌های آسیب‌زایی داشته باشند که بر تصمیم آن‌ها برای مهاجرت اثر بگذارد. این آسیب‌ها می‌تواند شامل خشونت، فقر، آزار و اذیت یا قرار گرفتن در معرض درگیری‌های مسلحانه باشد. مسائل مالی نیز در این دسته قرار می‌گیرند. برای مثال، هزینه‌های مربوط به مهاجرت به کشورهای مختلف می‌تواند فشار زیادی بر افراد وارد کند.
* **ترومای سفر و حمل و نقل:**
سفر از مبدأ به مقصد نیز می‌تواند با خطرات و آسیب‌های روانی همراه باشد. خشونت، بازداشت، کار اجباری یا عدم دسترسی به خدمات اولیه از جمله این موارد هستند.
* **ترومای پس از مهاجرت:**
مهاجران و پناهندگان پس از ورود به کشور میزبان نیز ممکن است با موانع و مشکلاتی روبرو شوند که باعث ایجاد آسیب‌های روانی شود. دسترسی به خدمات اولیه مانند آموزش و مراقبت‌های بهداشتی، مشکلات مالی و شرایط نامناسب زندگی از جمله این عوامل هستند. همچنین، ارسال پول برای خانواده و بستگان در کشور مبدأ می‌تواند فشار مضاعفی بر آن‌ها وارد کند. کودکان مهاجر نیز ممکن است در پیوستن به مدرسه و سازگاری با محیط جدید دچار مشکل شوند و نیازمند حمایت‌های ویژه باشند. جدا شدن از نزدیکان و شبکه‌های حمایتی و مشکلات مربوط به وضعیت قانونی و مجوزهای کار نیز از دیگر عوامل ایجاد ترومای پس از مهاجرت هستند.
* **اسکان و انطباق:**
چالش‌های یافتن مسکن مناسب و انطباق با محیط جدید نیز می‌تواند به آسیب‌های روانی منجر شود. مهاجران ممکن است با نژادپرستی، طرد شدن، انزوا، تبعیض و شرایط نامناسب زندگی و کار مواجه شوند و برای جذب در فرهنگ میزبان به زحمت بیفتند. سازگاری با یک کشور جدید فرآیندی پیچیده و چالش‌برانگیز است و می‌تواند باعث افزایش پریشانی و استرس در مهاجران شود. احساس از دست دادن، سوگ و عذاب‌وجدان نجات‌یافتن از جمله احساساتی هستند که ممکن است مهاجران تجربه کنند.
**چگونگی ایجاد تروما در اثر مهاجرت**
مهاجرت به دلایل مختلفی از جمله عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و خانوادگی رخ می‌دهد و می‌تواند به دلایل گوناگون باعث ایجاد آسیب‌های روانی شود. عوامل ایجادکننده ترومای مهاجرت عبارتند از:
* **از دست دادن هویت و عادات مألوف:**
هنگامی که فردی به فرهنگ جدیدی نقل مکان می‌کند و فرهنگ آشنا و ساختار اجتماعی خود را از دست می‌دهد، ممکن است نوعی غم و اندوه را تجربه کند که به آن “سوگ فرهنگی” گفته می‌شود. مهاجران ممکن است زبان مادری، لهجه‌های منطقه‌ای، ساختارهای اجتماعی و شبکه‌های حمایتی خود را از دست بدهند.
* **فقدان ابزار یا منابع برای انطباق با محیط جدید:**
مهاجران پس از ورود به کشور میزبان ممکن است به ابزارها و منابع مورد نیاز برای سازگاری با محیط جدید دسترسی نداشته باشند. این مسئله می‌تواند ناشی از عدم تسلط به زبان جدید، محدودیت‌های مالی یا عدم آگاهی از منابع موجود باشد.
* **خشونت، تعرض، از دست دادن اعضای خانواده:**
مهاجران و پناهندگان ممکن است قبل از سفر یا در طول مهاجرت، تجربه‌های خشونت‌آمیز، تعرض یا سوء‌استفاده را تجربه کرده باشند. همچنین، ممکن است در این فرآیند خانواده و دوستان خود را از دست داده باشند که این تجربیات برای هر فردی آسیب‌زا است. پناهجویانی که بازداشت می‌شوند نیز ممکن است به دلیل شرایط بازداشت و عدم اطمینان از آینده، درجاتی از تروما را تجربه کنند. جدا شدن کودکان از والدین در طول فرآیند مهاجرت نیز می‌تواند آسیب‌های روانی جدی به همراه داشته باشد.
* **نبود اطمینان و ثبات:**
عدم اطمینان درباره سیاست‌های مهاجرتی می‌تواند عامل استرس و تروما باشد. ترس از اخراج، مشکلات مربوط به دریافت مجوز کار و مدارک اقامتی نیز از جمله این عوامل هستند. برای دانشجویان بین‌المللی، نگرانی در مورد آینده و امکان اقامت پس از تحصیل نیز می‌تواند به اضطراب و استرس دامن بزند.
برای کودکان، نژادپرستی و تبعیض، محرومیت اقتصادی و فقدان امنیت و ثبات از جمله عوامل ایجاد آسیب‌های روانی هستند. کودکانی که در طول سفر مهاجرتی از والدین یا سرپرستان خود جدا شده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی و اختلالات مصرف مواد قرار دارند. همچنین، ممکن است این کودکان در پیوستن به مدرسه دچار مشکل شوند و علائم تروما در آن‌ها به درستی تشخیص داده نشود.
**مدیریت و مقابله با تروما**
دسترسی مداوم به فرهنگ پیشین و فرهنگ میزبان برای مهاجرانی که با تروما دست و پنجه نرم می‌کنند، بسیار مهم است. میراث فرهنگی می‌تواند به آن‌ها امکان دسترسی به حمایت و منابع را فراهم کند، در حالی که فرهنگ میزبان دسترسی به نهادهایی را ممکن می‌سازد که می‌توانند در سازگاری به مهاجران کمک کنند.
دسترسی به شغل، خدمات اولیه و حمایت اجتماعی نیز می‌تواند به مقابله با آسیب و استرس ناشی از مهاجرت کمک کند. اتحاد مجدد خانواده و یادگیری زبان کشور میزبان نیز از جمله عوامل تسهیل‌کننده سازگاری هستند. برای کودکان، دسترسی به آموزش و احساس امنیت اهمیت ویژه‌ای دارد. سلامت روانی والدین، ساختار خانواده و شبکه‌های اجتماعی باثبات نیز می‌توانند از کودکان در برابر آسیب‌های روانی محافظت کنند.
سازمان بهداشت جهانی راهکارهایی را برای غلبه بر موانع دسترسی به مراقبت‌های بهداشت روانی برای مهاجران و پناهندگان ارائه کرده است. این راهکارها شامل شفاف‌سازی اطلاعات مربوط به دسترسی به مراقبت‌های روانی از طریق مدارس، محیط‌های مذهبی و طرح‌های اطلاع‌رسانی جامعه، ارتباط با گروه‌های در معرض خطر مانند خردسالان بدون همراه و مهاجرانی که با شرایط خاص شناسایی می‌شوند، ارائه مراقبت‌های شخص‌محور که به تفاوت‌های مذهبی و فرهنگی احترام می‌گذارند و حمایت از سلامت روان از طریق آموزش، خدمات اجتماعی و اجرای قانون است.
اتخاذ رویکردی مبتنی بر هویت برای مراقبت از تروما نیز می‌تواند به پناهندگان کمک کند تا دوباره احساس امنیت کنند و زندگی خود را بازسازی کنند. پناهندگان هویت‌های متعددی دارند و احترام گذاشتن و شناخت جنبه‌های مختلف شخصیت آن‌ها می‌تواند به روند بهبودی‌شان کمک کند. تشخیص اینکه افراد واکنش‌های متفاوتی به از دست دادن و غم و اندوه دارند و حمایت از آن‌ها برای احساس امنیت، از اهمیت بالایی برخوردار است.
مجموعه‌ای از مؤسسات خیریه و سازمان‌ها در سراسر جهان فعال هستند که از پناهندگان و مهاجرانی که ممکن است دچار آسیب‌های روانی شده باشند، حمایت می‌کنند. در نهایت، اگر درک شود که هویت قومی و هویت ملی جدید می‌توانند به طور موفقیت‌آمیزی در کنار یکدیگر وجود داشته باشند، می‌توان بر استرس ناشی از تطبیق با فرهنگ جدید غلبه کرد. مهاجران و پناهندگان به حمایت طولانی‌مدت، فضاهای اجتماعی، مراقبت‌های بهداشت روانی، مدارک مهاجرتی و هویتی مناسب و مسکن پایدار نیاز دارند.
**سخن پایانی**
عوامل متعددی می‌توانند منجر به تروما در بین مهاجران شوند و حمایت از مهاجران و پناهندگان امری حیاتی است. این حمایت می‌تواند از سوی دولت‌ها ارائه شود، اما حمایت‌های درون‌جامعه‌ای و گروه‌های اجتماعی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از مهاجران و پناهندگان در طول فرآیند مهاجرت با آسیب‌های روانی مواجه شده‌اند و باید برای حمایت از آن‌ها اقدامات بیشتری انجام شود.
منبع : دی جی
