افسردگی پس از زایمان، سایه‌ای بر شادی مادری

زمانی که یک زن مادر می‌شود، انتظار می‌رود احساس خوشحالی و هیجان داشته باشد. اما متأسفانه، برای برخی از زنان، این دوران با چالش‌های عاطفی جدی همراه است. یکی از این چالش‌ها، افسردگی پس از زایمان است. این بیماری روانی می‌تواند بر سلامت مادر و کودک تأثیر منفی بگذارد و در صورت عدم درمان، عواقب جدی به دنبال داشته باشد.

افسردگی پس از زایمان چیست؟

افسردگی پس از زایمان، نوعی افسردگی است که در هفته‌ها یا ماه‌های پس از زایمان رخ می‌دهد. این بیماری با علائم مختلفی مانند غمگینی شدید، بی‌حوصلگی، بی‌خوابی، تغییر اشتها، احساس گناه و بی‌ارزشی همراه است.

علل افسردگی پس از زایمان

دلایل دقیق افسردگی پس از زایمان هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل زیر می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:

• تغییرات هورمونی: تغییرات ناگهانی در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون پس از زایمان می‌تواند بر خلق و خو تأثیر بگذارد.
• تغییرات سبک زندگی: مسئولیت‌های جدید مادر شدن، کمبود خواب، و تغییرات در روابط اجتماعی می‌توانند باعث استرس و افسردگی شوند.
• عوامل روانی: سابقه افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات روانی در خانواده یا فرد، می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد.
• عوامل اجتماعی: حمایت اجتماعی ضعیف، مشکلات مالی و تنش‌های خانوادگی می‌توانند باعث تشدید افسردگی شوند.

علائم افسردگی پس از زایمان

علائم افسردگی پس از زایمان ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع عبارتند از:

• احساس غمگینی و اندوه شدید
• بی‌حوصلگی و از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش
• تغییرات در اشتها (زیاد خوردن یا کم خوردن)
• مشکلات خواب (بی‌خوابی یا خواب زیاد)
• خستگی مفرط
• احساس بی‌ارزشی، گناه یا ناامیدی
• مشکل در تمرکز یا تصمیم‌گیری
• اضطراب و تحریک‌پذیری
• افکار خودکشی

تشخیص افسردگی پس از زایمان

اگر شما یا یکی از عزیزانتان پس از زایمان علائم افسردگی را تجربه می‌کند، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی علائم و انجام معاینات لازم، می‌تواند تشخیص دقیق را ارائه دهد.

پیشگیری از افسردگی پس از زایمان

اگرچه نمی‌توان از بروز افسردگی پس از زایمان به طور کامل جلوگیری کرد، اما می‌توان با انجام برخی اقدامات، خطر ابتلا به آن را کاهش داد:

• مراقبت از خود: به اندازه کافی بخوابید، تغذیه سالم داشته باشید، ورزش کنید و زمان‌هایی را برای استراحت و تفریح اختصاص دهید.
• حمایت اجتماعی: با دوستان و خانواده خود ارتباط برقرار کنید و از حمایت آن‌ها بهره‌مند شوید.
• شرکت در کلاس‌های آمادگی برای زایمان: این کلاس‌ها می‌توانند به شما اطلاعات لازم در مورد تغییرات پس از زایمان و چگونگی مقابله با آن‌ها را بدهند.
• مراجعه به پزشک: در صورت بروز هرگونه علائم افسردگی، بدون تردید به پزشک مراجعه کنید.

درمان افسردگی پس از زایمان

خوشبختانه، افسردگی پس از زایمان قابل درمان است. درمان معمولاً ترکیبی از موارد زیر است:

• روان درمانی: روان درمانی، به ویژه درمان شناختی رفتاری، می‌تواند به شما کمک کند تا افکار منفی و الگوهای رفتاری ناسالم را تغییر دهید.
• دارودرمانی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی را تجویز کند.
• گروه‌های حمایتی: شرکت در گروه‌های حمایتی به شما امکان می‌دهد تا با سایر مادرانی که تجربه مشابهی دارند، ارتباط برقرار کنید و از تجربیات آن‌ها بهره‌مند شوید.

اهمیت درمان

افسردگی پس از زایمان اگر درمان نشود، می‌تواند بر سلامت مادر و کودک تأثیر منفی بگذارد. این بیماری می‌تواند باعث مشکلات در روابط مادر و کودک، اختلال در رشد کودک و افزایش خطر ابتلا به افسردگی در آینده شود.

انواع داروهای ضد افسردگی

• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): این دسته از داروها، مانند فلوکستین (پروزاک) و سرترالین (زولوفت)، رایج‌ترین داروهای ضد افسردگی هستند که به طور معمول برای درمان افسردگی پس از زایمان تجویز می‌شوند.
• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRIs): داروهایی مانند ونلافاکسین و دس ونلافاکسین، علاوه بر سروتونین، بر روی نورو اپی‌نفرین نیز تأثیر می‌گذارند و می‌توانند در برخی موارد موثرتر باشند.
• سایر انواع داروهای ضد افسردگی: در برخی موارد، پزشک ممکن است انواع دیگری از داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) یا سه حلقه‌ای‌ها را تجویز کند، اما این داروها به دلیل عوارض جانبی بیشتر، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مزایا و معایب مصرف داروهای ضد افسردگی در دوران شیردهی

• مزایا:
  • بهبود سریع علائم افسردگی
  • بهبود عملکرد مادر و تعامل او با کودک
  • کاهش خطر خودکشی
• معایب:
  • برخی داروها ممکن است به شیر مادر منتقل شوند و عوارضی مانند خواب آلودگی و تحریک‌پذیری را در نوزاد ایجاد کنند.
  • برخی داروها ممکن است بر تولید شیر مادر تأثیر بگذارند.

نکات مهم در مورد مصرف داروهای ضد افسردگی در دوران شیردهی

• مشورت با پزشک: قبل از مصرف هرگونه دارویی در دوران شیردهی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک با توجه به نوع دارو، دوز و مزایا و معایب آن، بهترین تصمیم را برای شما خواهد گرفت.
• نظارت بر کودک: در صورتی که در دوران شیردهی از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنید، لازم است به دقت نوزاد خود را تحت نظر داشته باشید و در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رفتار یا الگوی خواب او، با پزشک مشورت کنید.
• تغذیه با شیر خشک: در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که به طور موقت از شیر دادن به نوزاد خودداری کنید و به او شیر خشک بدهید.

نتیجه‌گیری

اگر شما یا یکی از عزیزانتان به این بیماری مبتلا هستید، بدانید که تنها نیستید و با کمک متخصصان می‌توانید بر این مشکل غلبه کنید.

منبع: اخبارجهان