به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، روز یکشنبه ۳۰ شهریورماه، جمعی از خبرنگاران حوزه فناوری از رسانه‌های آنلاین و مکتوب، در قالب یک تور فناورانه، از شرکت دانش‌بنیان پاکان آتیه نانودانش در زنجان بازدید کردند. این سفر یک‌روزه فرصتی را برای آشنایی نزدیک با فرآیند تولید عایق‌های نسل جدید آیروژل، مبتنی بر فناوری نانو، فراهم کرد.
آیروژل، یا هواژل، ماده‌ای با کمترین چگالی در میان جامدات است که از جایگزینی مایع درون یک ژل با گاز تولید می‌شود. نتیجه این فرایند، ماده‌ای جامد با چگالی بسیار پایین و ویژگی‌های عایق حرارتی فوق‌العاده است. این ماده با نام‌های دیگری چون “دود منجمد”، “دود جامد”، “هوای جامد” و یا “دود آبی” نیز شناخته می‌شود که این نامگذاری‌ها به دلیل ظاهر شفاف و نحوه پخش نور در آن است.
کاربردهای آیروژل در مأموریت‌های ناسا نشان از اهمیت و ویژگی‌های منحصر به فرد آن دارد. به‌عنوان سبک‌ترین ماده جامد شناخته‌شده، با چگالی تنها سه برابر هوا، در مأموریت‌های فضایی ناسا کاربردهای فراوانی یافته است. از جلوگیری از یخ‌زدگی مریخ‌نورد در شب‌های سرد مریخ گرفته تا جمع‌آوری ذرات کیهانی در مأموریت «استارداست» برای جمع‌آوری مواد از دنباله‌دار وایلد-۲، این ماده نقش حیاتی ایفا کرده است.
عایق‌های آیروژل، به‌ویژه در صنایع پالایشگاهی، پتروشیمی و سایر صنایع بزرگ، کاربرد گسترده‌ای یافته‌اند. مزایای این عایق‌های نانو متخلخل حرارتی شامل آب‌گریزی، مقاومت بالا در برابر حریق و خوردگی، پایین‌ترین ضریب انتقال حرارت، عملکرد عالی در بازه دمایی منفی ۲۰۰ تا مثبت ۶۵۰ درجه سلسیوس و زیست‌سازگاری است. علاوه بر این، وزن سبک، قابلیت برش به هر شکل هندسی، طول عمر ۳۰ تا ۵۰ سال، قابلیت باز و بسته شدن چندباره برای تعمیرات، مقاومت مکانیکی بالا، نصب آسان و عدم ریزش یا ترک‌خوردگی در طول زمان، از دیگر مزایای این عایق‌هاست.
حسن برگزین، مدیرعامل شرکت پاکان آتیه نانودانش، استفاده از عایق‌های حرارتی مبتنی بر فناوری نانو را به عنوان یکی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با چالش‌های جهانی مانند گرمایش زمین، خشکسالی، آتش‌سوزی‌ها و آلودگی هوا معرفی کرد. وی تولید صنعتی این فناوری در ایران را یک دستاورد مهم توصیف کرد و اشاره نمود که تنها هفت تا هشت کشور در جهان قادر به تولید آن هستند. ایشان بر تأثیر این فناوری در کاهش مصرف بی‌رویه انرژی‌های فسیلی، بهینه‌سازی فرآیندهای صنعتی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی ساختمان‌ها تأکید داشتند؛ موضوعی بسیار حائز اهمیت با توجه به هدررفت بیش از ۴۰ درصد انرژی مصرفی کشور در ساختمان‌ها.
برگزین به ضعف عایق‌کاری در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی اشاره کرد و از فرهنگ ضعیف استفاده بهینه از انرژی در کشور انتقاد کرد. وی همچنین به نقش نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در تأمین انرژی پرداخت و ضمن تأیید مزایای این منابع تجدیدپذیر، بر محدودیت‌های آن‌ها از جمله وابستگی به تجهیزات وارداتی، نیاز به زمین‌های وسیع، مشکل ذخیره‌سازی انرژی و محدودیت‌های زمانی (به‌ویژه در نیروگاه‌های خورشیدی) اشاره کرد. وی بر این باور است که صرفه‌جویی در انرژی از طریق استفاده از عایق‌های حرارتی، راهکاری سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر و مؤثرتر نسبت به سرمایه‌گذاری سنگین در نیروگاه‌های تجدیدپذیر است. به گفته ایشان، هزینه عایق‌کاری از محل صرفه‌جویی در انرژی تأمین می‌شود و برخلاف پروژه‌های بزرگ، نیازی به حمایت‌های دولتی گسترده ندارد.
با توجه به نرخ بازگشت سرمایه بسیار کوتاه در استفاده از عایق‌های حرارتی (کمتر از دو ماه در صنایع پتروشیمی، در مقایسه با بیش از ۱۵ سال برای نیروگاه‌های خورشیدی)، برگزین به صرفه‌جویی میلیونی در پتروشیمی‌ها با استفاده از این عایق‌ها اشاره کرد و عدم استفاده از عایق حرارتی در یک متر مربع را موجب هزینه اضافی صد میلیون تومانی سالانه برای این صنایع دانست. وی تفاوت عایق‌های سنتی مانند پشم‌شیشه (با مشکلاتی مانند جذب رطوبت و کاهش کارایی) و عایق‌های آیروژل (ضدآب، مقاوم، با عملکرد مطلوب در بازه دمایی وسیع) را تشریح کرد.
شرکت پاکان آتیه نانودانش سه محصول اصلی از عایق‌های حرارتی آیروژل را تولید می‌کند: بلک‌های منعطف هایدروژنی (به شکل پتو)، گرانول آیروژل (به‌عنوان افزودنی) و عایق آیروژل هوا (به شکل اسپری). قیمت تولیدات داخلی این شرکت ۴ تا ۵ برابر ارزان‌تر از نمونه‌های آمریکایی است. صادرات این محصولات به ترکیه، رومانی و قزاقستان نیز آغاز شده است.
موفقیت اصلی این شرکت در بومی‌سازی دانش فنی تولید این عایق‌هاست، به طوری که تمام مواد اولیه، تجهیزات و فرآیندهای تولید بر اساس امکانات داخلی طراحی شده‌اند و این موضوع علاوه بر کاهش هزینه‌ها، موجب استقلال کشور در این حوزه شده است. تولید این عایق‌ها به روش دمای بالا، برتری قابل توجهی نسبت به روش دمای پایین در کیفیت و پایداری دارد، هرچند این روش پیچیده‌تر است. طاهر یوسفی امیری، موسس و عضو هیئت مدیره شرکت، نیز به تشریح ویژگی‌های آیروژل و مزایای محصولات شرکت، به‌ویژه بلنکت (پتو عایق آیروژل)، پرداخت و بر مقاومت مکانیکی بالا، عدم جذب رطوبت و قابلیت استفاده مجدد این عایق‌ها تأکید کرد.
در مجموع، این گزارش نشان از تلاش‌های قابل تقدیر شرکت دانش‌بنیان پاکان آتیه نانودانش در بومی‌سازی فناوری پیشرفته آیروژل و تأثیر آن در حل مسائل مهم ملی و جهانی در حوزه انرژی دارد. این شرکت با تولید محصولات با کیفیت و قیمت رقابتی، گامی بلند در جهت صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش وابستگی به منابع خارجی برداشته است.
منبع: مهر
