واردات کالا از راه دریا فقط به تجربه و شناخت بازار وابسته نیست؛ امروز قانون حرف اول را می‌زند. تغییرات تازه در قوانین ته لنجی، مسیر تجارت مرزی را شفاف‌تر و دقیق‌تر کرده است. هر کالایی که وارد می‌کنید، هر بارنامه‌ای که تحویل می‌دهید و حتی هر ثبت در سامانه، حالا باید حساب‌و‌کتاب مشخصی داشته باشد. در این میان، ملوانانی موفق خواهند بود که قبل از هر موج تغییر، مسیر درست را بشناسند و به‌موقع خود را با قانون جدید ته لنجی هماهنگ کنند. این مطلب راهنمایی است برای اینکه بدانید قانون جدید ته‌لنجی چیست و چطور می‌توانید تجارت خود را قانونی، مطمئن و بدون دردسر ادامه دهید.
تعریف مفهوم ته‌لنجی
مفهوم ته لنجی یا واردات همراه ملوان به روشی گفته می‌شود که در آن ملوانان و خدمه شناورهای سنتی (لنج) اجازه دارند از طریق آن کالا به کشور وارد کنند. ته‌لنجی در قانون معمولا به واردات کالا از طریق شناورهای سنتی و فلزی با ساختار لنج و ظرفیت ناخالص کمتر از ۵۰۰ تن اطلاق شده است. یعنی شناورهای بزرگ تجاری یا کانتینری در این تعریف قرار نمی‌گیرند.
ملوانان و خدمه شناورها و گاهی خود مالک لنج (با شرایط ثبت‌شده در سامانه‌های مربوط) کسانی هستند که حق استفاده از این رویه را دارند. در بنادر جنوبی کشور مانند بندرعباس، گناوه، ماهشهر و آبادان، حمل بار از دبی با لنج بسیار مرسوم است و این فعالیت نقش تاثیرگذاری در معیشت منطقه دارد.
قانون ته لنجی چیست؛ بررسی اهداف اجرای قانون کالای ملوانی
قانون ته لنجی تحت عنوان «ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی (کولبری و ملوانی)» در پایگاه رسمی مجلس درج شده است. این قانون تجارت مرزی از جمله ته‌لنجی را شفاف می‌کند؛ آثار منفی تجارت غیررسمی را کاهش می‌دهد و معیشت مرزنشینان و ملوانان را قانونمند می‌کند. قوانین بار ته لنجی به‌طور کلی این اهداف را دنبال می‌کنند:
- شفاف‌سازی و رصدپذیر کردن واردات برای کاهش واردات غیررسمی؛
- تقویت معیشت ملوانان و مرزنشینان از طریق قانونمند شدن و حمایت هدفمند؛
- جلوگیری از رقابت نابرابر با تولید داخلی و کنترل کالاهای وارداتی حساس؛
- ایجاد سازوکارهای ثبت، گزارش و دریافت درآمدهای مالیاتی/حق‌الورود در موارد مجاز؛
اگر واردات و صادرات را در حجم انبوه‌تر و توسط شناورهای بزرگ تجاری انجام می‌دهید، برای رعایت دقیق الزامات تجاری و جلوگیری از مشکلات قانونی مشاوره‌ای با کارشناسان آنی دریا لجستیک به‌عنوان افراد آگاه در این حوزه داشته باشید.
آخرین تغییرات و نکات کلیدی قانون جدید ته لنجی
در ادامه مهم‌ترین نکات قانون جدید ته لنجی را براساس جدیدترین اطلاعیه‌ها و گزارش‌های رسمی برایتان آورده‌ایم. نام مصوبه‌ای که کلیت موضوع حمل بار ته لنجی را پوشش می‌دهد معمولا تحت عنوان «ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی (کولبری و ملوانی)» منتشر شده است.
شفاف‌سازی و ثبت اطلاعات در سامانه‌ها
واردات ته‌لنجی دیگر به‌صورت غیررسمی اجرا نمی‌شود. طبق مصوبات جدید، حمل بار ته لنجی مشروط به ثبت مشخصات و اطلاعات در سامانه‌های رسمی مربوط (سامانه گمرک، سازمان توسعه تجارت و سامانه‌های آماری) است. بدین‌معنی که کالاها باید شناسه/کد کالا بگیرند و در سامانه اظهار شوند.
پرداخت مالیات؛ الزام به پرداخت بخشی از ارزش
برخلاف دوره‌های قبل که معافیت کامل مرسوم بود، اجرای جدید قانون تاکید می‌کند که واردات ته‌لنجی فقط پس از ثبت و پرداخت مالیات/حق‌الورود و مالیات بر ارزش افزوده قابل ترخیص است. حتما برای اطلاع از رقم دقیق و شیوه محاسبه، آیین‌نامه را به دقت بررسی کنید.
محدودیت‌های حمل بار ته‌لنجی
برای واردات ته‌لنجی باید ظرفیت شناور زیر ۵۰۰ تن باشد. هم‌چنین واردات از این روش تابع سقف ۱۰٪ ارزش کل واردات کشور است.
فهرست کالاهای ممنوع برای ورود به‌صورت ته‌لنجی
حمل برخی اقلام (کالاهای حساس از نظر استاندارد یا بعضی گروه‌های کالایی تحت ممنوعیت واردات) یا مواردی که طبق خواسته سیاست‌گذار محدود شده‌اند، از مسیر ته‌لنجی مسدود یا مشمول مقررات سخت‌گیرانه‌تر شده‌اند. لوازم بهداشتی، پوشاک و لوازم خانگی برخی از کالاهای ممنوعه هستند. برای اطلاع از فهرست کامل کالاهای ممنوع به فهرست رسمی ضمیمه آیین‌نامه مراجعه کنید.
ضمانت بازگشت و معافیت‌های محدود
برای برخی موارد از معافیت‌های مشروط استفاده می‌شود و ضرورت ارائه ضمانت‌نامه (مثلا ضمانت سه ماهه برای برخی معافیت‌ها یا تسهیل ترخیص) پیش‌بینی شده است.
فرایند واردات ته‌لنجی براساس قانون جدید کالای ملوانی
براساس قانون جدید کالای ملوانی اقدامات زیر باید برای فرآیند واردات ته‌لنجی انجام شود:
- احراز هویت ذی‌نفع و ثبت شناور: مشخص شدن اینکه چه فرد/شناوری مجاز به استفاده از رویه ملوانی است. در این مرحله باید ارائه اصل و کپی گذرنامه/کارت هویتی ملوان یا ناخدا، مشخصات و پلاک شناور، ثبت مشخصات در سامانه جامع تجارت و وکالت‌نامه محضری در صورت استفاده از نماینده یا کارگزار انجام شود.
- تهیه و ثبت «کاربرگ/مانیفست»: با ثبت فهرست کلی کالا (مانیفست) گمرک از محتوای بار مطلع می‌شود.
- بررسی ممنوعیت‌ها و استانداردها: اطمینان از این که کالا از فهرست مجاز برای ته‌لنجی است و مشمول ممنوعیت یا محدودیت نیست.
- صدور «اظهارنامه اجمالی ملوانی» توسط گمرک: ورود کالا به قلمرو گمرکی کشور در چارچوب رویه ملوانی را رسمی می‌کند.
- بازرسی فیزیکی و قرنطینه: از سلامت، استاندارد و انطباق کالا با مقررات اطمینان حاصل می‌شود.
- محاسبه حقوق، عوارض و مالیات و ارائه ضمانت در صورت لزوم: براساس قانون ته لنجی در برخی موارد پرداخت درصدی از ارزش یا مالیات بر ارزش افزوده الزامی است.
- ترخیص، صدور مجوز تحویل و تحویل کالا: پس از تکمیل بازرسی‌ها، تسویه مالی و ارائه ضمانت (در صورت لزوم)، گمرک اجازه ترخیص را صادر می‌کند.
- ثبت آماری و گزارش‌نهایی: ملوان یا گمرک اطلاعات نهایی را برای پایش سقف‌ها، تعداد نوبت‌ها و احراز منافع ملی در سامانه جامع تجارت ثبت می‌کنند.
فعالان ته‌لنجی این نکات مهم را فراموش نکنند!
فعالان ته‌لنجی برای ادامه فعالیت در چارچوب قانون جدید باید بدانند که دوران تجارت سنتی بدون ثبت و شفافیت به پایان رسیده است. از این پس، هر کالایی که از طریق لنج وارد کشور می‌شود باید در سامانه‌های رسمی گمرک و سازمان توسعه تجارت ثبت شود، دارای شناسه کالا باشد و عوارض و مالیات مربوط به آن پرداخت شود. بی‌توجهی به این موارد تبعاتی مانند توقیف کالا، جریمه یا حتی لغو مجوز فعالیت را به همراه خواهد داشت؛ بنابراین آشنایی با سامانه‌های ثبت اطلاعات، تهیه مدارک لازم و همکاری با گمرک و اداره بندر در هر مرحله از ورود کالا، پایه یک تجارت قانونی و پایدار است.
در کنار رعایت الزامات قانونی، فعالان ته‌لنجی باید به انتخاب نوع کالا و مدیریت واردات توجه ویژه‌ای داشته باشند. واردات کالاهای مجاز، پرهیز از اقلام محدود یا قاچاق‌محور، توجه به ظرفیت قانونی هر ملوان یا شناور و ثبت دقیق ارزش کالا، مانع دردسرهای اداری می‌شود و زمینه تداوم فعالیت اقتصادی مطمئن را فراهم می‌کند. به یاد داشته باشید که قانون جدید ته لنجی به‌دنبال حذف این رویه نیست؛ هدف آن ایجاد تجارت شفاف و منظم برای ملوانان و ساحل‌نشینان است.
