اسفناج، این برگ‌های سبز و پرخاصیت، نه تنها در آشپزی جایگاه ویژه‌ای دارد بلکه به عنوان یک منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی شناخته می‌شود. بافت نرم و لطیف آن، به راحتی در غذاهای مختلف جا می‌گیرد و طعم ملایم آن به سادگی می‌تواند با دیگر مواد ترکیب شود. این سبزی خوشمزه به ویژه در سالادها، خورشت‌ها و اسموتی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی‌اش، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک شایانی می‌کند.

تاریخچه اسفناج به دوران باستان برمی‌گردد و از آن زمان، این سبزی در فرهنگ‌های مختلف به عنوان یک غذای مغذی و انرژی‌زا شناخته شده است. بسیاری از افراد به دلیل محتوای بالای آهن و کلسیم آن، به ویژه در رژیم‌های گیاهی به اسفناج روی می‌آورند. همچنین، مصرف منظم این سبزی می‌تواند به حفظ سلامت چشم‌ها و پوست کمک کند و به عنوان یک انتخاب هوشمندانه برای افرادی که به دنبال سبک زندگی سالم‌تر هستند، به شمار می‌رود.

كليات گياه شناسي: اسفناج

اسفناج گیاه بومی ایران است و از اوائل قرن اول میلادی کم کم به نقاط دیگر دنیا راه یافت . بطوریکه در تاریخ مسطور است اسفناج در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا کشت میشده است . کشت اسفناج در سال ۱۸۰۶ در آمریکا شروع شد .

اسفناج گیاهی است یکساله درای ساقه ای راست به ارتفاع نیم متر که برگهای آن پخن و نرم مثلثی شکل برنگ سبز می باشد . اسفناج نسبت به سرمای زمستان مقاوم است .

دو نوع اسفناج وجود دارد که بنام پائیزه و بهاره نامیده می شود . اسفناج بهاره در فصل بهار کاشته می شود و به اسفناج انگلیسی معروف است . نوع پائیزه آن که به خاک بسیار غنی احتیاج درد در پائیز کاشته می شود . گلهای اسفناج برنگ سبز کمرنگ می باشد .

اسفناج چون درای مواد غذایی فراوانی است کشت آن امروز در تمام نقاط دنیا معمول است .

تركيبات شيميايي

اسفناج از نظر داشتن ویتامین B3 بسیار غنی است و بنابراین داروی مهمی برای برطرف كردن بیماری پلاگر است .( پلاگر یک نوع بیماری است که بعلت کمبود ویتامین B3 در بدن تولید می شود و نشانه های ضعف بدن ، تشنج ، اختلال در دستگاه هاضمه و بوجود آمدن لکه های قرمز روی بدن است .)

ضمنا در اسفناج مقدر زیادی آهن ، ید ، لسیتین ، کلروفیل ، کاروتن ، اسید اگزالیک و اسید ارسنیک وجود دارد در صد گرم اسفناج خام مورد زیر موجود است :

انر‍‍‍ژي ۲۰ كالري

آب ۹۰ گرم

پروتئين ۳ گرم

چربي ۰/۳ گرم

مواد نشاسته اي ۳/۵ گرم

كلسيم ۹۰ ميلي گرم

فسفر ۵۰ ميلي گرم

آهن ۳/۲ ميلي گرم

سديم ۷۰ ميلي گرم

پتاسيم ۴۷۰ ميلي گرم

ويتامين آ ۶۰۰۰ واحد

ويتامين ب ۱ ۰/۱ ميلي گرم

ويتامين ب ۲ ۰/۲ ميلي گرم

ويتامين ب ۳ ۰/۶ ميلي گرم

ويتامين ث ۴۰ ميلي گرم

خواص داروئي

برگ اسفناج از نظر طب قديم ايران كمي سرد و تر است و برخي عقيده دارند كه متعادل است يعني نه سرد است و نه گرم .

۱) برگ اسفناج منبع غني ويتامين A ، B3 ، C و آهن و پتاسيم مي باشد .

۲) بدن را قليايي مي كند .

۳) خنك كننده است و براي پائين آوردن تب مفيد است .

۴) ورم روده كوچك را رفع مي كند .

۵)براي ورم ريه مفيد است .

۶)ملين است و يبوست را برطرف مي كند .

۷)براي لاغر شدن و وزن كم كردن مفيد است .

۸) اسفناج بدليل داشتن ماده اي بنام اسپيناسين هضم غذا را تسريع مي كند . اين ماده باعث تحريك معده و ازدياد ترشحات آن مي شود .

۹) خوردن اسفناج در رفع تشنگي موثر است .

۱۰)براي از بين بردن ورم و درد گلو مفيد است .

۱۱) براي رفع سرفه هاي خشك برگ اسفناج را با حو پوست كنده و روغن بادام بپزيد و بخوريد .

۱۲)آش اسفناج با گشنيز براي سردردهايي كه ناشي از سوء هاضمه و اختلال دستگاه گوارشي است مفيد مي باشد .

۱۳)اگر آش اسفناج را ب آب ليمو و سماق و يا آب غوره بخوريد سردردهاي ناشي از اختلال كيسه صفرا را برطرف مي كند .

۱۴) خوردن اسفناج از سطان جلوگيري مي كند مخصوصا در افرادي كه به مصرف الكل و سيگار دست دارند .

۱۵)حقيقات دانشمندان نشان داده است كه اسفناج در پيشگيري سرطان روده بزرگ ، معده ، پروستات ،‌حنجره و رحم موثر است .

۱۶)اسفناج كلسترول خون را پائين مي آورد .

۱۷)بهترين دارو براي كساني است كه مبتلا به كم خوني هستند .

۱۸) اسفناج مانند جارو روده بزرگ را تميز مي كند .

۱۹)ترشحات لوزالمعده را افزايش مي دهد .

۲۰)اسفناح سبزي مفيد براي تقويت اعصاب است .

۲۱)اسفناج پته براي رفع بيماري آسم و گرفتگي صدا بسيار موثر است .

۲۲)رماتيسم و نقرس را درمان مي كند .

۲۳)براي زياد كردن شير در مادران شير ده موثر است .

۲۴) سابقا نوعي شربت از اسفناج تهيه شد كه در معالجه خونريزيها و كم خوني از آن استفاده مي كردند .

۲۵) تخم اسفناج ملين و خنك كننده است .

۲۶)تخم اسفناج براي برطرف كردن ورم كبد و يرقان مفيد است .

۲۷)اسفناج تعداد گلبولهاي قرمز خون را افزايش مي دهد .

۲۸) اسفناج چون داراي كلروفيل است عضلات روده را تحريك كرده و تخليه مدفوع را آسان مي كند .

۲۹) اگر كسي مبتلا به حبس البول يعني بند آمدن ادرار است مي تواند با مخلوط نصف فنجان آب اسفناج اين ناراحتي را درمان كند . با همان مقدر روغن بادام يا روغن زيتون مخلوط كرده و باو بدهيد .

۳۰)اسفناج را در سالاد خود بريزيد و ميل كنيد .

طرز استفاده

به مبحث نسخه پيچي گياهان دارويي براي بيماري مورد نظر مراجعه نماييد

مضرات

اسفناج بعلت داشتن اگزالات براي بيماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگهاي كليه و مثانه مناسب نيست ضمنا آنهائيكه سرد مزاج هستند بايد اسفناج را با ادويه گرم نظير زنجبيل و هل ميل نمايند .

تاریخچه اسفناج

اسفناج، گیاهی با قدمت طولانی، ریشه در نواحی خاورمیانه و آسیای مرکزی دارد. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که این سبزی در هزاره‌های قبل از میلاد مسیح مورد کشت و استفاده قرار می‌گرفته است. در دوره‌های مختلف، این گیاه به نقاط مختلف جهان سفر کرده و به ویژه در دوران اسلامی به اروپا معرفی شد. اسفناج به تدریج در باغ‌ها و سفره‌های مردم مختلف جا پیدا کرد و به دلیل خواص غذایی و درمانی‌اش محبوبیت پیدا کرد.

در قرن هفدهم، بازرگانان و مسافران به تدریج اسفناج را به سرزمین‌های جدیدتر مانند آمریکای شمالی وارد کردند. این گیاه به دلیل قابلیت رشد در شرایط مختلف آب و هوایی و نیز ارزش غذایی بالا، به یکی از سبزی‌های اصلی در بسیاری از فرهنگ‌ها تبدیل شد. امروزه اسفناج در انواع سالادها، غذاهای پخته و حتی اسموتی‌ها استفاده می‌شود و به عنوان منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی شناخته می‌شود، که نشان از اهمیت آن در تغذیه انسان‌ها دارد.

خواص درمانی اسفناج

اسفناج، این سبزی پرخاصیت و مغذی، به عنوان یک منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی شناخته می‌شود. با داشتن مقادیر بالای ویتامین K، این گیاه به تقویت استخوان‌ها کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با استخوان را کاهش می‌دهد. همچنین، وجود آهن در اسفناج باعث بهبود سطح هموگلوبین در خون شده و انرژی بدن را افزایش می‌دهد. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این سبزی، به مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک کرده و از بروز بیماری‌های مزمن جلوگیری می‌کنند.

علاوه بر این، اسفناج دارای خواص ضدالتهابی است که می‌تواند به تسکین علائم برخی بیماری‌ها کمک کند. فیبر موجود در این گیاه، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند. مصرف منظم اسفناج همچنین به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و خطر ابتلا به عفونت‌ها را کاهش می‌دهد. با توجه به این ویژگی‌ها، گنجاندن اسفناج در رژیم غذایی روزانه می‌تواند به سلامت کلی بدن کمک شایانی نماید.

کاربردهای اسفناج در طب سنتی

اسفناج، با خواص تغذیه‌ای و دارویی بی‌نظیرش، در طب سنتی به عنوان یک گیاه مفید شناخته می‌شود. این سبزی به دلیل داشتن ویتامین‌ها و مواد معدنی فراوان، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و به عنوان یک منبع غنی از آهن، در درمان کم‌خونی موثر است. همچنین، اسفناج به عنوان یک ضد التهاب طبیعی، می‌تواند به کاهش ورم و دردهای مفصلی کمک کند و به بهبود وضعیت پوست و جلوگیری از پیری زودرس نیز معروف است.

علاوه بر این، در طب سنتی، اسفناج به دلیل خاصیت ملین بودنش، در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تسهیل هضم غذا کاربرد دارد. مصرف منظم این سبزی می‌تواند به تنظیم قند خون و کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند. همچنین، از اسفناج به عنوان یک ماده آرام‌بخش یاد می‌شود که در کاهش استرس و اضطراب موثر است. به همین دلیل، این گیاه در بسیاری از دستورهای درمانی سنتی به کار می‌رود و به عنوان یک عنصر کلیدی در رژیم‌های غذایی سالم مورد توجه قرار می‌گیرد.

روش‌های استفاده از اسفناج

اسفناج، این سبزی پرخاصیت و مغذی، به طرق مختلف می‌تواند در آشپزی مورد استفاده قرار گیرد. یکی از روش‌های محبوب، تهیه سالاد اسفناج است که می‌توان آن را با افزودن مغزها، میوه‌های خشک و سس‌های مختلف، طعمی لذیذ و تازه به آن بخشید. همچنین، اسفناج پخته شده به عنوان یک ماده اصلی در خورش‌ها و سوپ‌ها جای می‌گیرد و می‌تواند با ادویه‌جات و سبزیجات دیگر ترکیب شود تا عطر و طعمی بی‌نظیر ایجاد کند. این سبزی به‌خوبی با مواد غذایی مختلفی مانند تخ eggs، پنیر و حتی گوشت ترکیب می‌شود و هر بار تنوعی جدید به وعده‌های غذایی می‌بخشد.

علاوه بر کاربردهای غذایی، اسفناج در تهیه اسموتی‌ها و نوشیدنی‌های سالم نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. با ترکیب اسفناج تازه، میوه‌های خوشمزه و یک مایع پایه مانند شیر بادام یا آب نارنج، می‌توان یک نوشیدنی مغذی و انرژی‌زا تهیه کرد که نه تنها خوشمزه است، بلکه ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری را به بدن می‌رساند. همچنین، اسفناج به عنوان یک ماده اولیه در تهیه پاستا و سس‌ها می‌تواند رنگ و طعم خاصی به غذاها ببخشد، و به این ترتیب، این سبزی سبز رنگ، به گزینه‌ای متنوع و جذاب در سفره‌های ما تبدیل می‌شود.

منبع: سایت اخبار جهان