زمانی که دندان دچار پوسیدگی می‌شود، برای جلوگیری از پیشرفت آن و بازگرداندن عملکرد و شکل طبیعی، از مواد پرکننده استفاده می‌شود. در طول تاریخ دندانپزشکی، مواد مختلفی برای این منظور به کار رفته‌اند که هر کدام دارای خواص، مزایا و معایب خاص خود هستند. سه ماده پرکننده اصلی که امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از آمالگام، کامپوزیت و گلاس آینومر. انتخاب هر یک از این مواد بستگی به عواملی مانند محل پوسیدگی، میزان فشار جویدن، ملاحظات زیبایی و بودجه بیمار دارد. این راهنمای جامع به شما کمک می‌کند تا با ویژگی‌های هر یک از این مواد آشنا شوید و تفاوت‌های کلیدی آن‌ها را درک کنید.
مواد پرکننده دندان (آمالگام، کامپوزیت، گلاس آینومر)
۱. آمالگام: پرکننده سنتی و بادوام
آمالگام، که به عنوان “پرکردگی نقره‌ای” نیز شناخته می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مواد پرکننده دندان است. این ماده در واقع یک آلیاژ فلزی است که از ترکیب فلزات پودری مانند نقره، قلع و مس با جیوه مایع تشکیل می‌شود. جیوه با سایر فلزات ترکیب شده و یک ماده خمیری شکل را می‌سازد که پس از قرار گرفتن در حفره دندان، سخت شده و یک پرکردگی محکم و بادوام را تشکیل می‌دهد.
مزایای آمالگام
- استحکام و دوام فوق‌العاده: آمالگام بسیار سخت و مقاوم در برابر سایش و فشار است. به همین دلیل، برای پر کردن دندان‌های آسیاب (خلفی) که فشار زیادی را تحمل می‌کنند، ایده‌آل است و می‌تواند تا ۱۵ سال یا بیشتر دوام بیاورد.
- هزینه کمتر: آمالگام به طور قابل توجهی ارزان‌تر از سایر مواد پرکننده است.
- آسانی کار: آمالگام نسبت به مواد رزینی حساسیت کمتری به رطوبت و تکنیک دارد و روند قرار دادن آن سریع‌تر است.
- سابقه طولانی: با بیش از ۱۵۰ سال سابقه استفاده، آمالگام دارای پشتوانه علمی و بالینی قوی است.
مواد پرکننده دندان (آمالگام، کامپوزیت، گلاس آینومر)
معایب آمالگام
- ظاهر غیرزیبا: اصلی‌ترین نقطه ضعف آمالگام، رنگ تیره و نقره‌ای آن است که با رنگ طبیعی دندان‌ها هماهنگی ندارد. این موضوع آن را برای پر کردن دندان‌های قدامی (جلویی) نامناسب می‌سازد.
- عدم چسبندگی به دندان: آمالگام به صورت شیمیایی به ساختار دندان نمی‌چسبد. برای نگهداری آن، دندانپزشک باید بخش بیشتری از ساختار سالم دندان را بردارد تا حفره‌ای با دیواره‌های گیردار ایجاد کند.
- محتوای جیوه: نگرانی‌ها در مورد وجود جیوه در آمالگام وجود دارد. با این حال، سازمان‌های بهداشتی بین‌المللی تأکید دارند که پس از سفت شدن، جیوه به صورت غیرفعال درآمده و میزان بخار جیوه آزاد شده بسیار ناچیز است و خطری برای سلامتی ندارد.
- هدایت حرارتی: آمالگام رسانای حرارت است و می‌تواند باعث حساسیت دندان به گرما و سرما شود.
۲. کامپوزیت: پرکننده زیبایی و مدرن
کامپوزیت، یک ماده پرکننده همرنگ دندان است که از ترکیب یک ماتریس رزینی پلیمری و ذرات پرکننده معدنی (مانند شیشه و کوارتز) تشکیل شده است. این ماده در ابتدا به صورت خمیر بوده و با تابش نور آبی مخصوص (لایت کیور) سفت و سخت می‌شود.
مزایای کامپوزیت
- زیبایی فوق‌العاده: مهم‌ترین مزیت کامپوزیت، همرنگ بودن آن با دندان است. این ماده در طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها موجود است و می‌تواند به طور دقیق با رنگ طبیعی دندان بیمار مطابقت داده شود.
- محافظت از ساختار دندان: کامپوزیت به صورت شیمیایی به ساختار دندان می‌چسبد. این ویژگی به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا برای ترمیم، تنها بخش پوسیده دندان را بردارد و حداکثر بافت سالم دندان را حفظ کند.
- کاربردهای متنوع: علاوه بر پر کردن حفره‌ها، کامپوزیت برای ترمیم لب‌پریدگی‌ها، بستن فاصله‌های بین دندان‌ها (دیاستما) و ونیر کامپوزیت نیز استفاده می‌شود.
مواد پرکننده دندان (آمالگام، کامپوزیت، گلاس آینومر)
معایب کامپوزیت
- حساسیت به تکنیک: روند قرار دادن کامپوزیت بسیار حساس است. هرگونه آلودگی با بزاق یا رطوبت می‌تواند باعث کاهش استحکام و اتصال آن شود. این امر به زمان و دقت بیشتری نیاز دارد.
- دوام کمتر: اگرچه کامپوزیت‌های مدرن بسیار قوی هستند، اما در مقایسه با آمالگام، در برابر فشار و سایش در طولانی مدت مقاومت کمتری دارند و معمولاً طول عمر آن‌ها کوتاه‌تر است.
- هزینه بالاتر: به دلیل مواد اولیه گران‌تر و نیاز به زمان و دقت بیشتر در کار، هزینه پرکردگی کامپوزیت بالاتر از آمالگام است.
- لک‌پذیری: کامپوزیت می‌تواند به مرور زمان با مصرف مواد رنگ‌زا مانند قهوه، چای و سیگار لکه‌دار شود.
۳. گلاس آینومر: پرکننده کاربردی و درمانی
گلاس آینومر، یک ماده پرکننده منحصربه‌فرد است که از ترکیب پودر شیشه و یک مایع اسیدی تهیه می‌شود. این ماده نسبت به آمالگام و کامپوزیت کمتر شناخته شده است، اما خواص درمانی ویژه‌ای دارد.
مزایای گلاس آینومر
- آزادسازی فلوراید: مهم‌ترین ویژگی گلاس آینومر، توانایی آن در آزادسازی فلوراید به صورت مداوم است. فلوراید به پیشگیری از پوسیدگی مجدد دندان کمک می‌کند. این ویژگی آن را برای پر کردن دندان‌های شیری کودکان یا دندان‌های بزرگسالانی که مستعد پوسیدگی هستند، بسیار مفید می‌سازد.
- چسبندگی شیمیایی: گلاس آینومر به صورت شیمیایی به دندان می‌چسبد و نیازی به برداشتن بافت زیادی از دندان ندارد.
- زیست‌سازگاری: این ماده به خوبی با بافت‌های دهانی سازگار است و خطر تحریک پالپ دندان (عصب) را به حداقل می‌رساند.
مواد پرکننده دندان (آمالگام، کامپوزیت، گلاس آینومر)
معایب گلاس آینومر
- استحکام و دوام پایین: گلاس آینومر بسیار نرم‌تر و ضعیف‌تر از کامپوزیت و آمالگام است. به همین دلیل، برای پر کردن دندان‌های آسیاب یا نواحی تحت فشار بالا مناسب نیست.
- ظاهر غیرزیبا: ظاهر این ماده کدر و غیرشفاف است و رنگ آن با دندان‌های طبیعی هماهنگی کاملی ندارد.
- حساسیت به رطوبت: گلاس آینومر نیز در مراحل اولیه سفت شدن، به رطوبت حساس است و نیاز به دقت در روند کار دارد.
جدول مقایسه مواد پرکننده دندان
مواد پرکننده دندان (آمالگام، کامپوزیت، گلاس آینومر)
نتیجه‌گیری نهایی
هیچ یک از این سه ماده پرکننده به تنهایی “بهترین” نیستند. انتخاب ماده مناسب بستگی به عوامل متعددی دارد که دندانپزشک با در نظر گرفتن آن‌ها، بهترین گزینه را به شما توصیه خواهد کرد.
- آمالگام انتخابی مطمئن و مقرون‌به‌صرفه برای پر کردن دندان‌های عقبی است که زیبایی در آن‌ها اولویت ندارد.
- کامپوزیت راه‌حلی ایده‌آل برای ترمیم‌های زیبایی و محافظت از ساختار طبیعی دندان است.
- گلاس آینومر گزینه‌ای عالی برای دندان‌های حساس و همچنین دندان‌های شیری است که نیاز به آزادسازی فلوراید دارند.
در نهایت، مشورت با دندانپزشک متخصص، شما را در انتخاب دقیق‌ترین و مناسب‌ترین ماده پرکننده برای حفظ سلامت و زیبایی لبخندتان یاری خواهد کرد. آیا شما هم برای ترمیم دندان‌هایتان آماده‌اید؟
توزیع ۳۰۰ پنل خورشیدی و ۳۰۰۰ مخزن آب برای عشایر بوشهر
