به گزارش اخبار جهان به نقل از اس‌اف، دانشمندان در یک پیشرفت امیدوارکننده در درمان سکته مغزی، نشان داده‌اند که پیوند سلول‌های مغزی رشد یافته در آزمایشگاه می‌تواند مهارت‌های حرکتی را بهبود بخشد و ترمیم مدارهای مغزی آسیب‌دیده را ممکن سازد. این مطالعه که در مجله Nature Communications منتشر شده، نتایج چشمگیری را در موش‌های مبتلا به سکته مغزی نشان می‌دهد و مسیر را برای آزمایش‌های بالینی انسانی در آینده نزدیک هموار می‌کند.
محققان در موسسه پزشکی بازساختی دانشگاه زوریخ (UZH)، به رهبری دکتر [نام محقق اصلی در صورت موجود در متن اصلی، در غیر این صورت حذف شود]، سلول‌های بنیادی انسانی را به سلول‌های پیش‌ساز عصبی (NPCs) تمایز دادند. این سلول‌ها که نقش حیاتی در رشد و ترمیم سیستم عصبی دارند، یک هفته پس از القای سکته مغزی در قشر حسی-حرکتی مغز ۲۸ موش، به طور مستقیم به ناحیه آسیب‌دیده تزریق شدند. گروه کنترل نیز به تعداد مشابه شامل موش‌هایی بود که فقط محلول‌های بی‌اثر دریافت کردند. قشر حسی-حرکتی، ناحیه‌ای کلیدی از مغز است که کنترل حرکات ارادی را بر عهده دارد و آسیب به آن می‌تواند منجر به ناتوانی‌های جدی حرکتی شود. ۲۵۰ هزار سلول NPC به هر موش گروه آزمایش تزریق شد.
پنج هفته پس از پیوند، تفاوت‌ها به طور چشمگیری نمایان شد. موش‌هایی که سلول‌های پیش‌ساز عصبی دریافت کرده بودند، پیشرفت قابل توجهی در مهارت‌های حرکتی خود نشان دادند. در آزمایش‌های دقیق حرکتی، مانند راه رفتن روی نردبان، این موش‌ها هماهنگی و دقت حرکتی بسیار بهتری نسبت به گروه کنترل از خود نشان دادند. تلوتلو خوردن و عدم تعادل، که در گروه کنترل به وضوح مشاهده می‌شد، در موش‌های تحت درمان به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته بود. تجزیه و تحلیل دقیق ویدیویی حرکات موش‌ها، این بهبود قابل توجه را به طور کمی تایید کرد.
اما این بهبود صرفاً به خاطر جایگزینی نورون‌های از دست رفته نبود. تجزیه و تحلیل بافت مغز نشان داد که حدود ۷۸ درصد از سلول‌های پیوند شده به نورون‌های بالغ، به ویژه نورون‌های رابط، که معمولا در اثر سکته مغزی از بین می‌روند، تبدیل شده‌اند. این نورون‌های جدید، نشانگرهای ژنتیکی مشخصه نورون‌های رابط را نشان می‌دادند و ارتباطات گسترده‌ای با نورون‌های مجاور برقرار کرده بودند. این یافته نشان می‌دهد که سلول‌های پیوند شده نه تنها زنده مانده‌اند، بلکه به طور فعال در مدارهای مغزی موجود ادغام شده‌اند و تلاش می‌کنند تا عملکرد از دست رفته را بازیابی کنند.
علاوه بر جایگزینی نورون‌های از دست رفته، این مطالعه مکانیسم‌های دیگری را نیز آشکار کرد که نشان می‌دهد سلول‌های پیوند شده فراتر از جایگزینی ساده عمل می‌کنند. تحلیل‌ها نشان دادند که پیوند سلول‌ها باعث تحریک رشد رگ‌های خونی جدید در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود، التهاب را کاهش می‌دهد و عملکرد سد خونی-مغزی را بهبود می‌بخشد. همچنین، این درمان به نظر می‌رسد که سلول‌های بنیادی بومی مغز در ناحیه زیر بطنی را نیز تحریک می‌کند که این ناحیه نقش مهمی در تولید نورون‌های جدید دارد. بنابراین، سلول‌های پیوند شده مانند یک هماهنگ‌کننده عمل می‌کنند؛ هم نورون‌های از دست رفته را جایگزین می‌کنند و هم مکانیسم‌های طبیعی ترمیم مغز را تقویت می‌نمایند.
با این حال، پیش از آزمایش این روش در انسان‌ها، موانع مهمی وجود دارد. این مطالعه روی موش‌های دارای نقص ایمنی انجام شد که نمی‌توانستند سلول‌های انسانی را رد کنند. در بیماران انسانی، رد ایمنی یک چالش عمده خواهد بود. همچنین، این مطالعه به طور مستقیم ثابت نکرده است که نورون‌های پیوند شده ارتباطات کاملاً کاربردی با مدارهای عصبی موجود مغز برقرار کرده‌اند. علاوه بر این، دوز مناسب، زمان‌بندی و مکان تزریق در انسان‌ها هنوز نیاز به تعیین دارد.
تجربیات گذشته در آزمایش‌های بالینی با استفاده از انواع دیگر سلول‌های بنیادی برای درمان سکته مغزی، نتایج مداومی نداشته‌اند، که نشان‌دهنده چالش‌های موجود در تعمیم یافته‌های تحقیقات حیوانی به کاربرد بالینی است. با این حال، این مطالعه مزایایی نسبت به تلاش‌های قبلی دارد. سلول‌های پیش‌ساز عصبی با استفاده از روش‌های استاندارد و بدون اصلاح ژنتیکی تولید شده‌اند که آنها را برای تولید در مقیاس پزشکی مناسب می‌سازد. علاوه بر این، ویژگی‌های ایمنی نیز در سلول‌ها گنجانده شده است.
نویسندگان مطالعه معتقدند که اگر مطالعات ایمنی همچنان نتایج مثبتی داشته باشند، اولین آزمایش‌های بالینی انسانی ممکن است ظرف پنج تا هفت سال آینده انجام شود. این مطالعه، گرچه در مرحله اولیه است، اما نویدی بزرگ برای میلیون‌ها نفری که هر ساله در سراسر جهان دچار سکته مغزی می‌شوند، به همراه دارد. این کشف نشان می‌دهد که ترمیم مدارهای مغزی آسیب‌دیده، که تا پیش از این غیرممکن به نظر می‌رسید، می‌تواند با استفاده از روش‌های نوآورانه سلول درمانی ممکن شود. اخبار جهان به طور مداوم این پیشرفت‌ها را پیگیری خواهد کرد و اطلاعات جدید را به اطلاع خوانندگان خود خواهد رساند.
منبع: اس‌اف
