به گزارش اخبار جهان به نقل از روزنامه روسی «نزاویسیمایا گازیتا»، دعوت غیرمنتظره چین از محمد یعقوب، سرپرست وزارت دفاع طالبان، برای سفر به پکن، اقدامی است که به عنوان پاسخ پکن به تحرکات اخیر ایالات متحده در افغانستان تلقی می‌شود. این دعوت در پی اظهارات دونالد ترامپ در مورد بازپس‌گیری پایگاه هوایی بگرام و همچنین دیدارهای اخیر مقامات آمریکایی با نمایندگان طالبان و سیاستمداران افغان در تبعید صورت گرفته است.
گزارش‌های اخبار جهان حاکی از آن است که طرح آمریکا برای بازپس‌گیری پایگاه بگرام ظرف ده ماه آینده، که به گفته برخی تحلیلگران با هدف کسب یک “پیروزی” تبلیغاتی برای جمهوری‌خواهان پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای ایالات متحده برنامه‌ریزی شده است، با حمایت بیش از ۸۰ درصد از چهره‌های سرشناس طالبان مواجه شده است. با این حال، این طرح با مخالفت شدید ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، و برخی از نزدیکان او روبرو شده است. منابع خبری از احتمال کنار زدن آخوندزاده در صورت تداوم مخالفت‌های وی با این طرح خبر می‌دهند. این تنش داخلی در طالبان به حدی رسیده که آخوندزاده محل اقامت خود را تغییر داده و برخی از مقامات ارشد طالبان نیز اقدام به انتقال خانواده‌های خود به خارج از کشور کرده‌اند.
در چنین شرایطی از التهاب سیاسی و عدم قطعیت در افغانستان، چین با نگرانی از تشدید بحران منطقه‌ای، از طریق دعوت از سرپرست وزارت دفاع طالبان، تلاش دارد تا موضع واقعی این گروه را در قبال تهدید احتمالی نظامی آمریکا بسنجد و در عین حال، ثبات و منافع خود در منطقه، به ویژه در ارتباط با پروژه “کمربند و جاده”، را حفظ کند.
این تحولات نشان‌دهنده بازگشت شدید رقابت‌های ژئوپلیتیکی به افغانستان است. ایالات متحده برای احیای اعتبار داخلی خود در پی یک اقدام قاطع است، در حالی که چین به دنبال حفاظت از منافع استراتژیک خود در پروژه عظیم “کمربند و جاده” می‌باشد. طالبان نیز به عنوان بازیگر اصلی داخلی در این معادله، تحت فشارهای متضاد داخلی و خارجی قرار گرفته است. این فشارها از یک سو ناشی از رقابت‌های قدرت درونی طالبان و از سوی دیگر ناشی از سیاست‌های خارجی رقبای منطقه‌ای و جهانی است.
تحلیلگران مسائل افغانستان بر این باورند که هرگونه اقدام نظامی آمریکا در افغانستان می‌تواند عواقب وخیمی در پی داشته باشد. چنین اقدامی نه تنها وحدت درونی طالبان را که از قبل شکننده است، به شدت تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند منطقه را به سوی یک بحران امنیتی گسترده‌تر و غیرقابل پیش‌بینی سوق دهد. افغانستان در طول تاریخ شاهد دخالت‌های خارجی متعددی بوده که هرکدام پیامدهای طولانی‌مدت و منفی بر ثبات و امنیت این کشور داشته‌اند. با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی حساس افغانستان، هرگونه اقدام عجولانه و بی‌ملاحظه می‌تواند عواقب فاجعه‌باری برای کل منطقه داشته باشد. از این رو، دیپلماسی و گفتگوهای سازنده، به جای اقدامات نظامی، بهترین راه حل برای حل و فصل این بحران پیچیده تلقی می‌شود.
از منظر اقتصادی نیز، بازگشت ناگهانی ایالات متحده به افغانستان و درگیری‌های احتمالی، می‌تواند پروژه عظیم “کمربند و جاده” چین را با چالش‌های جدی روبرو کند و مانع از توسعه اقتصادی و زیرساخت‌های این کشور گردد. این موضوع به ویژه در زمینه امنیت سرمایه‌های چینی در افغانستان و پروژه‌های مرتبط با آن اهمیت بسیاری دارد. لذا چین با دعوت از مقامات طالبان، تلاش دارد تا ریسک‌های احتمالی را مدیریت کند و از منافع اقتصادی خود در منطقه حفاظت کند.
در مجموع، وضعیت افغانستان بسیار شکننده و پیچیده است. رقابت‌های ژئوپلیتیکی قدرت‌های بزرگ، همراه با اختلافات داخلی در طالبان، پتانسیل ایجاد یک بحران بزرگ انسانی و امنیتی در منطقه را به همراه دارد. جامعه جهانی باید با رویکردی مبتنی بر دیپلماسی و همکاری، برای حل این بحران و یافتن راه حلی پایدار تلاش کند. بی‌توجهی به این بحران می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای افغانستان و منطقه به همراه داشته باشد.
منبع: نزاویسیمایا گازیتا
