به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری تسنیم، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و در پی گسست عمیق روابط ایران و آمریکا، صدام حسین و حزب بعث عراق فرصتی طلایی برای تحقق اهداف بلندپروازانه خود یافتند. با اتکا به این گسست و با هدف نقض قرارداد الجزایر و الحاق مناطق جنوبی ایران، از جمله خوزستان و آب‌های اروندرود به خاک عراق، رژیم بعث عراق تهاجمی گسترده علیه ایران آغاز کرد. استان ایلام، با 425 کیلومتر مرز مشترک با عراق، در قلب جبهه میانی این جنگ قرار گرفت و به دلیل دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز و همچنین دشت‌های حاصلخیز کشاورزی، همواره مورد طمع همسایه غربی خود بوده است.
آماده‌سازی برای این تهاجم سراسری، ۱۸ ماه قبل از آغاز رسمی جنگ، توسط رژیم بعث آغاز شد. اداره استخبارات عراق، با بهره‌گیری از شبکه‌ای از عوامل نفوذی در داخل ایران، اطلاعات لازم برای حمله را گردآوری کرد. این اقدامات با تجاوزات و تحرکات مرزی کوچک‌تر، به منظور ایجاد زمینه برای شروع جنگ کامل، همراه بود. این تاکتیک، به خوبی نشان می‌دهد که رژیم بعث در تدارک حمله ای برنامه‌ریزی شده و حساب‌شده بوده است. استراتژی عراق شامل تهاجم زمینی از دو جبهه – یکی از رودخانه تلخاب تا رودخانه چنگوله و دیگری از رودخانه چنگوله تا دهانه فاو – و همچنین حملات هوایی از پایگاه‌های کوت و بغداد به استان ایلام بود. این استان به عنوان یکی از مناطق حساس و استراتژیک ایران، هدف اصلی حملات اولیه رژیم بعث قرار گرفت.
در ۱۸ شهریور ۱۳۵۹، نیروهای بعثی با پشتیبانی کامل نیروی هوایی و هوانیروز خود، به مناطق مرزی ایلام، به ویژه مهران و دهلران، یورش بردند. لشکر ۲ پیاده کوهستانی و تیپ ۳۷ زرهی ارتش بعث، مناطقی چون شینو و شور شیرین در میمک را تصرف کردند و در پی پیشروی به سمت ارتفاعات بلندتر بودند. در روزهای اولیه جنگ، استان ایلام از ساختار نظامی منسجم برخوردار نبوده و سپاه ایلام، مسئولیت مدیریت مناطق پدافندی و عملیاتی را به عهده داشت. با گذشت زمان و با افزایش شدت جنگ، فرماندهان سپاه ایلام تصمیم به سازماندهی محورهای عملیاتی در قالب گردان و تیپ گرفتند. این اقدام منجر به تشکیل تیپ ۱۱۴ مستقل امیرالمؤمنین(ع) در ۲۶ شهریور ۱۳۶۱ شد که بعدها به لشکر ارتقا یافت.
تحلیل جغرافیای نظامی استان ایلام نشان می‌دهد که رژیم بعث استراتژی خود را با توجه به خصوصیات هر منطقه تعیین می‌کرد. در جنوب استان، عراق ضمن بهره‌گیری از گروه‌های ضد انقلاب، با انفجار لوله‌‌های نفتی نیز به جنگ نظامی خود اهمیت بیشتر داده است. آیت‌الله عبدالرحمن حیدری ایلامی، از شخصیت‌های برجسته استان ایلام و از مراجع تقلید، نقش قابل توجهی در مقابله با تجاوزات عراقی‌ها ایفا کرد. ایشان با ارسال نامه‌های اعتراضی به وزارت امور خارجه ایران و علمای نجف، از جمله آیت‌الله خویی، نسبت به تجاوزات عراق به مرزهای ایران اعتراض کرده و خواستار مداخله مقامات مسئول در این زمینه شدند. این اقدامات، بیانگر مشارکت مستقیم مراجع تقلید در مقابله با تهاجم عراق به ایران می‌باشد. ایشان همچنین با حضور در مناطق مرزی و تقویت روحیه مرزبانان، نقش مهمی در پشتیبانی از نیروهای دفاعی ایلام ایفا نمودند.
آیت‌الله حیدری، پیش از آغاز جنگ، در نامه‌ای به امام خمینی(ره) از شدت حملات عراق به پاسگاه‌های مرزی و کمبود مهمات و نیروی مناسب نیز گزارش کرده بودند. همچنین در نامه‌ای به وزارت امور خارجه به نقض قرارداد الجزایر و جابجایی میله‌های مرزی توسط عراق اشاره کرده و خواستار اقدام مقامات مسئول شدند. ایشان در ساعات اولیه جنگ در منطقه مرزی مهران حضور یافته و فرمان تشکیل خط پدافندی را صادر کردند. نقش آیت‌الله حیدری در بسیج مردمی و عملیات فتح میمک نیز قابل توجه است. آیت‌الله حیدری در نهایت در ۱۱ دی ۱۳۶۵ دار فانی را وداع گفت و در جوار حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. فداکاری‌ها و تلاش‌های ایشان در دوران دشوار جنگ تحمیلی، همواره به عنوان نمونه‌ای از مقاومت و ایثار ایرانیان در برابر تهاجم بیگانه یاد می‌شود.
این رویدادها بخش کوچکی از تاریخ مقاومت مردم ایران و استان ایلام در برابر تهاجم عراق را نمایش می‌دهند. مطالعه این رخدادها میتواند به درک بهتر زمینه‌های شروع جنگ و نیز نقش شخصیت‌های مختلف در آن دوره کمک کند. همچنین تحلیل این حوادث میتواند در پیشگیری از درگیری‌های آتی مفید باشد.
منبع: خبرگزاری تسنیم
