به گزارش اخبار جهان به نقل از ایرنا، بازارهای مالی ایران در روزهای پس از رد پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌ها، واکنش‌های منفی شدیدی نشان دادند. این واکنش‌ها که از سوی بسیاری از کارشناسان به عنوان “بیش از حد” توصیف شده، نشان از نگرانی عمیق سرمایه‌گذاران از آینده اقتصادی کشور دارد.
بازار سرمایه، که در هفته‌های پایانی شهریور ماه بهبود نسبی را تجربه کرده و از سطوح مقاومتی عبور کرده بود، از روز سه‌شنبه روند نزولی خود را آغاز کرد. این روند نزولی با مخابره اخبار مربوط به فعال‌سازی مکانیسم ماشه (Snapback) و احتمال بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد شدت گرفت و در نهایت به رنگ سرخ‌پوشی کامل تابلوی معاملاتی انجامید. این بی‌ثباتی تنها به بازار سرمایه محدود نماند و سایر بازارها نیز تحت تاثیر قرار گرفتند و بلاتکلیفی و واکنش‌های هیجانی در آنها مشهود بود.
قیمت دلار در بازار آزاد که در روزهای پایانی هفته در حدود 100 هزار تومان معامله می‌شد، در آغاز معاملات روز شنبه افزایش محسوسی را تجربه کرد و در روز یکشنبه به حدود 105 هزار تومان رسید. این افزایش قیمت در کنار افزایش تنش‌های بین‌المللی، به ویژه احتمال تشدید تنش میان روسیه و اوکراین و افزایش قیمت جهانی اونس طلا، منجر به رشد قابل توجه صندوق‌های طلا شد. این صندوق‌ها در روز شنبه میانگین بازدهی 6.5 درصدی و در روز یکشنبه حدود 2.5 درصد افزایش قیمت را ثبت کردند. این امر نشان‌دهنده گرایش سرمایه‌گذاران به دارایی‌های امن در شرایط عدم قطعیت سیاسی و اقتصادی است.
در چنین شرایطی، برخی تحلیلگران سفر رئیس‌جمهور به نیویورک و حضور در مجمع عمومی سازمان ملل را آخرین فرصت برای دیپلماسی و جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل می‌دانند. اما به نظر می‌رسد که بهبود وضعیت بازار سرمایه بیش از آنکه به دیپلماسی وابسته باشد، به کاهش ریسک‌های بین‌المللی نیازمند است.
شاخص کل بورس تهران روز یکشنبه با افت 1.5 درصدی روبرو شد و در محدوده 2 میلیون و 504 هزار واحدی بسته شد. این کاهش نشان‌دهنده نزدیک شدن شاخص به کانال 2 میلیون و 500 هزار واحدی است. شاخص هموزن نیز با افت 1.02 درصدی به سطح 773 هزار و 863 واحد رسید. شاخص کل فرابورس نیز حدود 0.66 درصد کاهش یافت و در سطح 23 هزار و 644 واحد بسته شد. با این وجود، ارزش معاملات خرد بازار سرمایه (شامل سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی) به 6 هزار و 255 میلیارد تومان رسید که نسبت به روز شنبه 89 درصد رشد داشته است. اما با وجود افزایش حجم معاملات، مجموع خروج پول در پنج روز گذشته به 3 هزار و 839 میلیارد تومان رسید که نشان دهنده نگرانی سرمایه‌گذاران از چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار است.
سپیده منصوری، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است که بازار روز یکشنبه تحت تاثیر خبر فعال شدن مکانیسم ماشه و تعلیق همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشت و فضای کلی بازار سرخ و پرنوسان بود. وی معتقد است تا زمانی که فضای سیاسی و خبری شفاف نشود، بازار در وضعیت ناپایدار باقی خواهد ماند. در بازار اختیار معامله (آپشن)، فعالان محافظه‌کار از آپشن‌ها برای پوشش ریسک استفاده می‌کنند، در حالی که هجینگ و سفته بازی موجب افزایش نوسان ضمنی و پرمیوم قراردادها شده است. این امر پیش‌بینی‌پذیری کوتاه‌مدت بازار را کاهش می‌دهد و نشان می‌دهد که بازیگران حرفه‌ای برای سناریوهای تهاجمی‌تر قیمت آماده می‌شوند.
بازگشت تحریم‌ها می‌تواند دسترسی به ارز و صادرات نفت را محدود کند و به طور مستقیم بر سودآوری شرکت‌های صادرکننده و افزایش ریسک کلی اقتصادی اثر بگذارد. صنایع صادرات‌محور مانند نفت، پتروشیمی و فلزات بیشترین حساسیت را نسبت به این تحولات نشان می‌دهند. صنایع وابسته به مصرف داخلی نیز بسته به شوک‌های ارزی و قدرت خرید، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان خواهند داد. عرضه سنگین اوراق دولتی و نیاز بودجه‌ای دولت نیز فشار بر نرخ بهره و رقابت برای جذب منابع را افزایش داده و می‌تواند هزینه تامین مالی شرکت‌ها را بالا ببرد. خانم منصوری همچنین به عملکرد مثبت صندوق‌های طلا در روزهای اخیر اشاره کرد که ناشی از افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن و رشد طلای جهانی است. وی در پایان به سرمایه‌گذاران توصیه کرد که رویکرد محتاطانه‌ای داشته باشند و از ابزارهایی مانند صندوق‌های طلا و ابزارهای هج برای مدیریت ریسک استفاده کنند.
سلمان نصیرزاده، کارشناس دیگر بازار سرمایه، معتقد است که با نزدیک شدن به ششم مهرماه (تاریخ احتمالی بازگشت تحریم‌ها)، بازار سهام با نوسانات گسترده‌تری روبرو شده و رویکرد محافظه‌کارانه‌تری اتخاذ کرده است. وی بر این باور است که فروشندگان با فرض بازگشت تحریم‌ها، تمرکز خود را بر اتفاقات منفی متمرکز کرده‌اند و سرمایه‌گذاران وزن سهام خود را کاهش داده‌اند. با این حال، نصیرزاده معتقد است که بخش عمده‌ای از اصلاح بازار انجام شده و ریزش سنگین در آینده بعید به نظر می‌رسد. وی به جذابیت محدوده قیمتی 70 تا 80 میلیارد دلاری برای بازار سهام اشاره کرد و معتقد است که این محدوده می‌تواند سرمایه‌گذاران را به خرید تدریجی سهام‌های پرپتانسیل ترغیب کند. فعال شدن مکانیسم ماشه، اقتصاد را کوچک‌تر خواهد کرد و رکود تورمی را به همراه خواهد داشت. نصیرزاده به عملکرد مثبت صنایع پالایشی، دارویی، غذایی و شوینده اشاره کرد و در پایان توصیه کرد که با توجه به ریسک بالا، تنوع ابزارها حفظ شود و سهم کوچکی از سرمایه به صورت پلکانی به سهام اختصاص یابد.
در مجموع، بازارهای مالی ایران در شرایط پیچیده‌ای قرار دارند و چشم‌انداز کوتاه‌مدت آنها به شدت به تحولات سیاسی و دیپلماسی بین‌المللی وابسته است. واکنش‌های هیجانی و نوسانات شدید نشان‌دهنده عدم قطعیت و نگرانی سرمایه‌گذاران است. تحلیلگران، ضمن هشدار در مورد ریسک‌های موجود، بر لزوم رویکرد محتاطانه و مدیریت ریسک تاکید دارند.
منبع: ایرنا
