به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری تسنیم، روز جهانی آلزایمر، که هر ساله در 21 سپتامبر برگزار می‌شود، فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی و مبارزه با انگ اجتماعی پیرامون این بیماری و سایر اختلالات شناختی فراهم می‌کند. این روز، یادآور چالش‌های عظیم جهانی در مواجهه با این بیماری مخرب است؛ چالشی که سازمان جهانی بهداشت از ابتلای بیش از 57 میلیون نفر در سراسر جهان به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل خبر می‌دهد.
دمانس یا اختلال شناختی و حافظه، اکنون هفتمین علت مرگ و میر در جهان محسوب می‌شود و یکی از عوامل اصلی ناتوانی و وابستگی در میان سالمندان است. بحران اقتصادی ناشی از این بیماری نیز قابل توجه است. هزینه‌های جهانی ناشی از دمانس در سال 2019 به رقم سرسام‌آور 1.3 تریلیون دلار رسید؛ حدود 50 درصد از این هزینه‌ها مربوط به مراقبت‌های خانگی است که عمدتا بر عهده اعضای خانواده و دوستان نزدیک بیمار قرار دارد. این افراد به طور متوسط روزانه 5 ساعت از وقت خود را به مراقبت و نظارت بر بیمار اختصاص می‌دهند، بار سنگینی که می‌تواند سلامت روانی و رفاه اقتصادی مراقبان را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. شایان ذکر است که زنان، نسبت به مردان بیشتر تحت تأثیر دمانس قرار می‌گیرند.
آلزایمر، شایع‌ترین شکل زوال عقل، با شروع تدریجی و پیشرفت تدریجی مشخص می‌شود. در مراحل اولیه، حافظه کوتاه‌مدت بیشترین آسیب را متحمل می‌شود؛ اما با پیشرفت بیماری، توانایی‌های ذهنی بالاتر مانند تفکر منطقی، استدلال و قضاوت نیز مختل می‌شوند. این امر در نهایت منجر به اختلال در انجام ساده‌ترین کارهای روزمره می‌شود. ماهیت پیش‌رونده و تخریب‌کننده این بیماری، به معنای زوال تدریجی عملکرد مغز و افزایش شدت علائم بالینی، مشکلات رفتاری و اختلالات شناختی در طول زمان است. علائم بیماری و شدت آنها می‌تواند تحت تاثیر عواملی مانند ویژگی‌های شخصیتی، تفاوت‌های فردی و حتی جنسیت متفاوت باشد. دوره بیماری می‌تواند بین 3 تا 20 سال طول بکشد، اما به طور میانگین 5 تا 10 سال به طول می‌انجامد.
به طور کلی، سیر بیماری آلزایمر به سه مرحله تقسیم می‌شود:
* **مرحله اولیه:** علائم در این مرحله به کندی ظاهر می‌شوند و تشخیص دقیق زمان شروع بیماری دشوار است. فراموشی رویدادهای اخیر، مشکل در یافتن کلمات مناسب، سردرگمی در تشخیص زمان و مکان، دشواری در تصمیم‌گیری، کاهش انگیزه و علائم افسردگی، عصبانیت یا پرخاشگری از جمله نشانه‌های این مرحله هستند.
* **مرحله میانی:** در این مرحله، مشکلات به حدی شدید می‌شوند که بر زندگی روزمره، کار و روابط اجتماعی فرد تاثیر مستقیم می‌گذارند. فراموشی شدیدتر، مشکل در انجام کارهای ساده، نیاز به کمک در امور شخصی، گم شدن مکرر، تغییرات خلقی شدید (مانند اضطراب، ترس، عصبانیت یا بدبینی) و توهم از جمله علائم این مرحله هستند.
* **مرحله پیشرفته:** در آخرین مرحله، بیمار تقریباً به طور کامل به دیگران وابسته است. مشکلات در بلع غذا، عدم تشخیص نزدیکان و اشیای آشنا، دشواری در برقراری ارتباط، عدم درک رویدادها، کاهش توانایی راه رفتن، از دست رفتن کنترل مثانه و روده، و بروز رفتارهای غیرعادی از جمله نشانه‌های این مرحله‌اند.
در ایران، آمارها نشان می‌دهد که هر 7 دقیقه یک نفر به آلزایمر مبتلا می‌شود. شیوع این بیماری در سالمندان بالای 60 سال حدود 8 درصد تخمین زده می‌شود و زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آن هستند.
در حال حاضر، درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد؛ اما می‌توان با اقداماتی از جمله فعالیت بدنی منظم، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و ذهنی، و مصرف برخی داروها (با تجویز پزشک متخصص مغز و اعصاب) علائم بیماری را کنترل کرد. توصیه‌های دیگری مانند رعایت تغذیه سالم، ترک سیگار و الکل، معاینات منظم پزشکی، یادداشت کردن کارهای روزمره، ادامه دادن به سرگرمی‌ها، تعامل با دوستان و خانواده، مشخص کردن افراد مورد اعتماد برای کمک در تصمیم‌گیری، همراه داشتن کارت شناسایی در هنگام خروج از منزل و پیوستن به گروه‌های حمایتی نیز می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری و حمایت از بیماران و خانواده‌هایشان کمک کند.
اگرچه افزایش سن مهمترین عامل خطر برای آلزایمر است، اما دمانس پیامد اجتناب‌ناپذیر پیری نیست. حدود 9 درصد از موارد دمانس به نوع زودهنگام (قبل از 65 سالگی) مربوط می‌شود. عوامل خطر دیگر شامل افسردگی، انزوای اجتماعی، سطح پایین تحصیلات و آلودگی هوا هستند. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهند که فعالیت بدنی منظم، پرهیز از مصرف سیگار و الکل، کنترل وزن، رعایت رژیم غذایی سالم و حفظ سطح مناسب فشار خون، کلسترول و قند خون می‌تواند خطر ابتلا به دمانس را کاهش دهد. این اطلاعات، نیاز به برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر در سطح ملی برای مواجهه با این چالش جهانی را بیش از پیش آشکار می‌سازد؛ چالشی که تنها با همکاری بخش‌های مختلف دولتی، سازمان‌های غیردولتی و خانواده‌ها قابل مدیریت خواهد بود. خبرهای جهان در تلاش است تا با انتشار اخبار دقیق و به‌روز، در آگاهی‌بخشی و حمایت از مبتلایان به این بیماری نقش خود را ایفا کند.
منبع: خبرگزاری تسنیم
