به گزارش اخبار جهان به نقل از زومیت، دو هفته پس از ماه‌گرفتگی کلی خیره‌کننده‌ای که در ۱۶ شهریور (۷ سپتامبر) برای میلیاردها نفر در سراسر جهان قابل مشاهده بود، اینک نوبت به خورشیدگرفتگی جزئی در ۳۰ شهریور (۲۱ سپتامبر) رسیده است. این دو رویداد نجومی، اگرچه معمولاً به صورت جفت و در بازه‌های زمانی نزدیک به هم رخ می‌دهند، اما مقایسه‌ی این دو گرفتگی، نشان‌دهنده‌ی تفاوت قابل توجهی در وسعت و میزان مشاهده‌پذیری آن‌هاست.
ماه گرفتگی ۱۶ شهریور، یک گرفت کلی بود که در آن ماه به طور کامل وارد سایه زمین شد و به رنگ قرمز خونی درآمد. این پدیده حداقل توسط بیش از ۷ میلیارد نفر در سراسر جهان مشاهده شد. اما برخلاف ماه‌گرفتگی قبلی، خورشیدگرفتگی پیش رو، تنها یک خورشیدگرفتگی جزئی است؛ به این معنی که ماه تنها بخشی از خورشید را می‌پوشاند. این تفاوت اساسی در نوع گرفتگی، به شدت بر تعداد افرادی که می‌توانند شاهد این پدیده باشند، تأثیر گذاشته است.
بر اساس گزارش اخبار جهان، در حالی که ماه‌گرفتگی قبلی توسط اکثر مردم جهان قابل مشاهده بود، تخمین زده می‌شود که تنها حدود ۱۶ میلیون نفر شانس مشاهده‌ی خورشیدگرفتگی جزئی ۳۰ شهریور را داشته باشند. سیدنی، پرجمعیت‌ترین شهری است که می‌تواند این خورشیدگرفتگی را مشاهده کند، اما حتی در آنجا نیز، ماه تنها کمی بیش از یک درصد از خورشید را برای مدت ۵ دقیقه می‌پوشاند. اگر محدوده‌ی مشاهده را به مناطقی که در آنها حداقل ۱۰ درصد از خورشید پوشیده می‌شود، محدود کنیم، این عدد به حدود ۶ میلیون نفر و بیش از ۲۵ میلیون گوسفند در نیوزیلند کاهش می‌یابد.
در برخی نقاط، ماه تا حدود ۸۰ درصد از قرص خورشید را می‌پوشاند. با این حال، مکان‌هایی که شاهد این سطح از پوشش هستند، عمدتاً مناطق دورافتاده و غیرمسکونی مانند میانه اقیانوس منجمد جنوبی و جنوبگان هستند. در میان مناطق مسکونی، اینورکارگیل، جنوبی‌ترین و غربی‌ترین شهر نیوزیلند، بهترین مکان برای مشاهده‌ی این خورشیدگرفتگی جزئی محسوب می‌شود. بنابراین، برای اکثر مردم جهان، مشاهده‌ی مستقیم این رویداد نجومی امکان‌پذیر نخواهد بود.
با این وجود، اخبار جهان به علاقه‌مندان اطمینان می‌دهد که پخش زنده‌ی این خورشیدگرفتگی از طریق وب‌سایت‌هایی مانند تایم اند دیت، امکان مشاهده‌ی این پدیده را برای همگان فراهم می‌کند. خورشیدگرفتگی جزئی ۳۰ شهریور ساعت ۲۰:۵۹ به وقت ایران آغاز می‌شود و در ساعت ۲۳:۱۱ به وقت ایران به اوج خود می‌رسد. لازم به ذکر است که در جریان هر نوع خورشیدگرفتگی، نگاه کردن مستقیم به خورشید بدون استفاده از عینک‌های مخصوص، می‌تواند به چشم آسیب جدی برساند.
خورشیدگرفتگی‌ها چندین بار در سال ممکن است رخ دهند، اما علت وقوع این پدیده، زاویه دار بودن مدار ماه نسبت به مدار زمین به دور خورشید است. تنها زمانی که ماه کامل یا ماه نو در نزدیکی نقاط تقاطع این دو مدار قرار گیرد، گرفتگی رخ می‌دهد. در مورد خورشیدگرفتگی جزئی ۳۰ شهریور، ماه، زمین و خورشید کاملاً در یک خط نیستند و به همین دلیل تنها بخشی از قرص خورشید پوشیده می‌شود.
اگرچه خورشیدگرفتگی جزئی ۳۰ شهریور از ایران قابل مشاهده نیست، اما آسمان شب یکشنبه، رویداد نجومی دیگری را برای علاقه‌مندان به ستاره‌شناسی در ایران به ارمغان می‌آورد: مقابله‌ی سیاره‌ی زحل، که در آن زحل به درخشان‌ترین حالت خود با چشم غیرمسلح قابل مشاهده خواهد بود.
برای علاقه‌مندان به خورشیدگرفتگی‌های کامل و حلقوی، باید صبر بیشتری کرد. خورشیدگرفتگی حلقوی بعدی در ایران، که طولانی‌ترین خورشیدگرفتگی قرن نیز خواهد بود، در ۱۱ مرداد ۱۴۰۶ (دوم اوت ۲۰۲۷) رخ می‌دهد. برای مشاهده‌ی یک خورشیدگرفتگی کامل از ایران، باید تا ۳۰ اسفند ۱۴۱۲ (۲۰ مارس ۲۰۳۴) صبر کرد؛ این خورشیدگرفتگی نادر، همزمان با اعتدال بهاری و آغاز سال نو خورشیدی، یکی از شگفت‌انگیزترین رویدادهای نجومی و فرهنگی آینده خواهد بود.
منبع: زومیت
