به گزارش اخبار جهان به نقل از ایرنا، اجرای طرح جدید دولت در راستای اصلاح قیمت سوخت، منجر به کاهش قابل توجه یارانه‌های پنهان و افزایش درآمدهای ارزی کشور شده است. بر اساس این گزارش، دولت با اجرای این طرح موفق به کاهش 88 میلیون دلاری پرداخت یارانه‌های پنهان سوخت شده و بیش از 240 میلیون دلار درآمد بالقوه از صادرات سوخت را حفظ کرده است. اما این دستاورد اقتصادی، در کنار چالش‌های زیست محیطی جدی ناشی از ناوگان فرسوده کشور قرار دارد که زنگ خطری برای سلامت عمومی و محیط زیست به صدا درآورده است.
این اصلاح قیمت‌ها اگرچه از منظر اقتصادی اثرگذار بوده، اما وضعیت بحرانی ناوگان حمل و نقل کشور را نمایان‌تر ساخته است. از مجموع 35 میلیون وسیله نقلیه در ایران، حدود 13 میلیون دستگاه (37 درصد) فرسوده و آلاینده هستند. این آمار تکان‌دهنده، ابعاد گسترده آلودگی هوا در کل کشور و به ویژه در کلان‌شهرها را نشان می‌دهد. تهران، به عنوان پایتخت، با چالش جدی آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کند، به طوری که سالانه 701 هزار تن آلودگی هوا در این شهر تولید می‌شود که بیش از 70 درصد آن مستقیماً ناشی از فعالیت خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده است.
این مسئله نه تنها سلامت شهروندان تهرانی را به خطر می‌اندازد، بلکه بر اقتصاد ملی نیز بار مالی سنگینی تحمیل می‌کند. هزینه‌های درمانی ناشی از بیماری‌های تنفسی، کاهش بهره‌وری نیروی کار به دلیل مشکلات تنفسی، و خسارات زیست محیطی، عواملی هستند که هزینه‌های سنگینی را بر دوش جامعه می‌گذارند. از سوی دیگر، فرسودگی ناوگان حمل و نقل به معنای مصرف سوخت بیشتر و آلودگی بیشتر است که اهداف کاهش آلودگی هوا و بهینه‌سازی مصرف سوخت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
بحران ناوگان فرسوده، ریشه در مشکلات ساختاری اقتصاد ایران دارد. عدم دسترسی آسان به تسهیلات بانکی برای نوسازی خودروها، قیمت بالای خودروهای نو، و کمبود خودروهای کارآمد و با تکنولوژی روز، از جمله عوامل موثر در این مسئله هستند. علاوه بر این، سیاست‌های نامناسب در گذشته، به جایگزینی خودروهای فرسوده با خودروهای نو کمک نکرده و باعث افزایش تراکم خودروهای آلاینده شده است.
این وضعیت نیاز به یک برنامه جامع و چندوجهی دارد که مشارکت تمام بخش‌های دولت و بخش خصوصی را می‌طلبد. ارائه تسهیلات بانکی مناسب با نرخ‌های کمتر، ایجاد مشوق‌های مالی برای جایگزینی خودروهای فرسوده، و ترویج استفاده از حمل و نقل عمومی، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند در این زمینه مفید باشند. همچنین، لزوم توسعه و استفاده از تکنولوژی‌های جدید در ساخت خودروهای کم آلاینده و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای استفاده از سوخت‌های پاک‌تر، نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
عدم اقدام موثر در این زمینه پیامدهای زیانباری خواهد داشت. افزایش بیماری‌های تنفسی، کاهش کیفیت زندگی شهروندان، و افزایش هزینه‌های درمان و زیست محیطی، تنها بخشی از این پیامدهاست. به علاوه، این وضعیت ممکن است موجب کاهش جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تضعیف بخش حمل و نقل کشور شود.
اخبار جهان در بررسی این موضوع، به سخنان کارشناسان و فعالان محیط زیست اشاره کرده است که بر ضرورت اتخاذ سیاست‌های مدیریت بهینه و جامع در زمینه ناوگان حمل و نقل کشور تاکید دارند. این کارشناسان بر این باورند که حل این معضل نیازمند یک رویکرد چند جانبه و همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی است.
در نهایت، می‌توان گفت که کاهش یارانه‌های پنهان سوخت و افزایش درآمدهای ارزی اقدامی مثبت بوده، اما مسئله ناوگان فرسوده نیازمند توجه فوری و حل اساسی است. در غیر این صورت، موفقیت‌های اقتصادی کوتاه مدت توسط هزینه‌های زیست محیطی و سلامتی جبران خواهد شد. اجرای طرح‌هایی که به نوسازی ناوگان و کاهش آلودگی هوا منجر شود، از اولویت‌های مهم دولت است.
منبع: ایرنا
