به گزارش اخبار جهان به نقل از ایرنا، رئیس‌جمهور و هیئت همراه وی در سفر هفته جاری خود به نیویورک با چالش‌های پیچیده‌ای روبرو هستند. عصر جمعه ۲۸ شهریور، شورای امنیت پیش‌نویس قطعنامه کره جنوبی، به عنوان رئیس دوره‌ای شورا، مبنی بر تداوم لغو تحریم‌ها علیه ایران را رد کرد. این امر، در صورت عدم اتخاذ تصمیم جدید، به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران منجر می‌شود. این شرایط بغرنج، اهمیت حضور هیئت ایرانی در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد را بیش از پیش برجسته می‌کند.
۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل متحد در مجمع عمومی آتی گرد هم می‌آیند و جمهوری اسلامی ایران نیز با هدف حفظ منافع ملی خود در این نشست شرکت خواهد کرد. اما تهران همزمان با این حضور، با چالش‌های جدی روبروست؛ بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، تهدیدات رژیم اسرائیل و تنش‌های منطقه‌ای ناشی از اقدامات جنگ‌طلبانه‌ی این رژیم. سه کشور اروپایی عضو برجام نیز با استفاده ابزاری از مکانیسم حل اختلاف (اسنپ‌بک)، به دنبال احیای قطعنامه‌های شورای امنیت و تشدید تحریم‌ها علیه ایران هستند. بی‌کیفر ماندن اقدامات رژیم اسرائیل نیز نگرانی‌های جدی برای تهران و سایر پایتخت‌های منطقه به ویژه پس از حمله اخیر به قطر ایجاد کرده است. در این شرایط، هیئت ایرانی با هدفی مشخص، متأثر از شرایط بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی، در مجمع عمومی حضور می‌یابد: شکستن بن‌بست دیپلماتیک و بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های دیپلماسی باقیمانده.
پس از پایان جنگ تحمیلی رژیم اسرائیل و آمریکا علیه ایران، سکون دیپلماتیک در روابط ایران و غرب حاکم شده است؛ وضعیتی که به گفته‌ی رهبر معظم انقلاب، “نه جنگ و نه صلح” است و فضای مناسبی برای کشور محسوب نمی‌شود. برای عبور از این بن بست، ایران نیازمند نگاهی دقیق، واقع‌بینانه و آینده‌نگر به مسائل است. برای مقابله با اقدامات اروپا و بازگشت احتمالی تحریم‌ها، سه رویکرد قابل بررسی است:
الف) پایان همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و خروج از NPT، به عنوان یک اقدام کوتاه مدت واکنشی می‌تواند مطرح شود. اما پرسش اساسی این است که پس از خروج، “پلن بی” چیست؟ خروج از NPT، حتی در میان مدت، منافع ایران را تأمین نخواهد کرد، چرا که تهران هیچ برنامه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد و این اقدام، به جز تحمیل تحریم‌ها و فشارها بیشتر و حتی افزایش خطر حمله نظامی، هیچ تاثیر چندانی بر طرف‌های غربی نخواهد گذاشت.
ب) تداوم بن‌بست دیپلماتیک و قطع تمام مذاکرات، به انزوای ایران منجر خواهد شد و فشارهای غیرقانونی بیشتری را بر مردم تحمیل خواهد کرد. این راهبرد نه تنها در کوتاه مدت، بلکه در درازمدت نیز به نفع کشور و مردم نخواهد بود.
پ) تلاش برای حفظ دیپلماسی موجود و تمرکز بر طرح پیشنهادی ایران به آمریکا، به عنوان یک ابتکار دیپلماتیک می‌تواند مطرح شود. حتی اگر این طرح تاکنون ارائه نشده باشد، باید بر روی میز دیپلمات‌های ایرانی قرار گیرد. همانطور که کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه، تأکید کرده، تعامل و دیپلماسی همچنان ادامه دارد.
منطق قوی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با آمریکا و تروئیکای اروپا، برگ برنده‌ی تهران در هر مذاکره‌ای خواهد بود. ایران همچنان به دیپلماسی منطقی و واقع‌بینانه پایبند است و به تازگی در قاهره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تفاهم‌نامه‌ای برای از سرگیری همکاری امضا کرده است. مجمع عمومی سازمان ملل، فرصتی مناسب برای تأکید بر این موضوع است که اعتقاد تهران به مسیر صلح‌آمیز حل و فصل اختلافات، جزئی از سیاست خارجی کشور است. این موضوع نشان از ضعف ایران نیست، بلکه ترجیح صلح در عین برخورداری از قدرت دفاعی است.
گفت‌وگوهای صریح و مستقیم با طرف‌های اروپایی، گرچه ممکن است در کوتاه‌مدت نتیجه‌ای نداشته باشد، اما میزان جدیت آن‌ها در ارتباط با ایران را نشان خواهد داد. تأکید بر تعهد به NPT و شفافیت در برنامه هسته‌ای از سوی ایران و تدوین چارچوبی مشخص برای کاهش تنش‌ها از سوی اروپا، می‌تواند راه‌حل قابل قبولی باشد. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، از ارائه چارچوبی معقول به اروپا سخن گفته است که اگر بدون توجه به فشارهای آمریکا و رژیم اسرائیل مورد ارزیابی قرار گیرد، می‌تواند نتیجه‌ی متفاوتی به بار آورد. این موضوع می‌تواند محور گفت‌وگوهای وزیر امور خارجه با همتایان اروپایی باشد.
ایران با حسن نیت کامل، دو شرط از سه شرط اروپا را پذیرفته است و در حال طراحی سازوکار اجرایی آن است. اما مذاکره مستقیم با آمریکا، به عنوان شرط سوم، در شرایط کنونی چندان منطقی نیست و نیازمند حداقل حسن نیت از سوی طرف آمریکایی است. این موضوع می‌تواند در هفتاد و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل مورد بررسی قرار گیرد. گرچه احتمال موفقیت این رویکرد کم است، اما در حال حاضر تنها راهکار موجود برای شکستن بن‌بست موجود در روابط است.
منبع: ایرنا
