به گزارش اخبار جهان به نقل از وال استریت ژورنال، پیشنهاد ایران برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای، چالش‌های جدی پیش روی قدرتهای جهانی قرار داده است. این پیشنهاد که به‌گفته‌ی برخی ناظران، فاقد حسن نیت واقعی است، شامل تعهد ایران به دیدار با ایالات متحده، مستقیم یا غیرمستقیم، در ازای دریافت تضمین عدم حمله از سوی آمریکا می‌باشد. این پیشنهاد، به گفته‌ی تحلیلگران، نشان از تلاش ایران برای به دست آوردن امتیازاتی کلیدی قبل از شروع مذاکرات جدی دارد.
علاوه بر تضمین عدم حمله از سوی آمریکا، پیشنهاد ایران متضمن تعهد سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) به تمدید فرایند اسنپ‌بک (مکانیسم بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل) است. این مکانیسم، در صورت نقض توافق هسته‌ای توسط ایران، امکان بازگشت سریع تحریم‌ها را فراهم می‌کند. در واقع، ایران در این پیشنهاد تلاش می‌کند تا این مکانیسم را که ابزاری قدرتمند برای فشار بر ایران در مذاکرات است، از بین ببرد.
در قلب این پیشنهاد، موضوع ذخایر ۶۰ درصدی اورانیوم غنی‌شده‌ی ایران قرار دارد. ایران در ازای لغو تحریم‌های آمریکا و دیگر تحریم‌های بین‌المللی، متعهد می‌شد به رقیق‌سازی یا نابودی این ذخایر اقدام کند. این اقدام، به گفته‌ی برخی کارشناسان، می‌توانست به‌طور چشمگیری توانایی ایران برای تولید سلاح هسته‌ای را کاهش دهد. اما نکته‌ی کلیدی این است که این رقیق‌سازی، پیش از آغاز مذاکرات نهایی و بدون هیچ تضمین محکمی از سوی طرف مقابل، انجام می‌شد.
پس از نابودی یا رقیق‌سازی ذخایر، مذاکرات درباره یک توافق نهایی بر سر مسئله هسته‌ای انجام می‌شد. در این مرحله، غرب عملاً فاقد هرگونه اهرم فشار تحریمی یا مکانیسم اسنپ‌بک برای مذاکره با ایران بود. این جایگاه ضعیف غرب، نگرانی‌های جدی در مورد ناامید شدن از نتیجه‌ی مذاکرات و فقدان قدرت چانه‌زنی را به‌دنبال دارد.
جالب توجه است که ایران در این پیشنهاد، هیچ اشاره‌ای به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نکرده است. دلیل این امر، ادعای ایران مبنی بر حل‌وفصل همه‌ی مسائل مرتبط با آژانس در توافق قاهره است. این ادعا، مورد تردید بسیاری از ناظران بین‌المللی قرار گرفته است. زیرا این توافق پیشین، به‌طور کامل مسائل مرتبط با نظارت آژانس را حل‌وفصل نکرده و موضوعات اختلافی جدی میان ایران و آژانس همچنان پابرجا می‌باشند.
به‌عبارت دیگر، پیشنهاد ایران یک بازی ریسکی با اهرم‌های فشار است. این پیشنهاد از آمریکا و کشورهای اروپایی می‌خواهد تا قبل از شروع مذاکرات، تمامی اهرم‌های فشاری خود را کنار بگذارند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نیز به حاشیه برانند. این در حالی است که به‌گفته‌ی اخبار جهان، موضوع شفافیت در برنامه هسته‌ای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و بدون نظارت کامل آژانس، مذاکرات هسته‌ای فاقد اعتماد خواهد بود.
از دیدگاه برخی تحلیلگران، این پیشنهاد معیارهای یک پیشنهاد جدی را برآورده نمی‌کند و بیشتر به یک تلاش برای به دست آوردن امتیازات ماقبل مذاکره می‌ماند. این رویکرد احتمال ناکامی مذاکرات و افزایش تنش‌ها را به‌طور چشمگیری بالا می‌برد. تأثیر این مذاکرات روی ثبات منطقه و بازار های جهانی نیز قابل توجه خواهد بود. واکنش‌های بین‌المللی به این پیشنهاد تا کنون با احتياط و بررسی دقیق مواجه شده است. اما بی‌اعتمادی به رفتار گذشته‌ی ایران باعث میشود قدرتهای جهانی با احتیاط فراوان به مذاکره بپردازند.
پیشنهاد ایران، نه‌تنها موجب نگرانی کشورهای غربی شده است، بلکه باعث بازنگری در استراتژی مذاکرات اتحادیه اروپا و آمریکا شده است. این وضعیت نشانه‌ای از پیچیدگی مذاکرات آتی هستند و میتواند منجر به سناریوهای مختلف از جمله شکست مذاکرات یا یک توافق محدود شود. در هر صورت، این واقعیت قابل انکار نیست که موقف ایران، زمینه ساز یک وضعیت ناپایدار در منطقه است.
منبع: وال استریت ژورنال
