به گزارش اخبار جهان به نقل از همشهری آنلاین، شهرهای کوچک و دورافتاده‌ای در جنوب ایران، از جمله بهمئی و گچساران در کهگیلویه و بویراحمد، هویزه در خوزستان، ایلام در غرب عسلویه و نخل تقی و شهرهای کوچک اطراف صنایع نفت و گاز بوشهر، سال‌هاست با معضل آلودگی هوای مزمن ناشی از فعالیت‌های گسترده صنعت نفت و پتروشیمی دست و پنجه نرم می‌کنند. در حالی که توجه رسانه‌ها و ارگان‌های رسمی عمدتاً معطوف به کلانشهرهاست، صدای این مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته به ندرت به گوش مسئولان و افکار عمومی می‌رسد.
ساکنان این مناطق از کاهش شدید کیفیت هوا و شیوع بیماری‌های قلبی و تنفسی، آلرژی و حتی برخی بیماری‌های ناشناخته خبر می‌دهند. محمدرضا برازجانی، فعال رسانه‌ای و محیط زیست در بوشهر، با اشاره به تمرکز شدید صنایع نفت و گاز در جنوب استان، به ویژه عسلویه و نخل تقی، می‌گوید: «نفس کشیدن عادی برای بسیاری از ساکنان به چالشی روزانه تبدیل شده است.» وی به ترکیب گرد و غبار خارجی با آلاینده‌های شیمیایی و گازی اشاره می‌کند که سلامت عمومی را به طور جدی تهدید می‌کند. علیرغم اعتراضات مکرر مردم و انتشار گزارش‌های محلی، این بحران در سطح ملی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
یکی از موانع اصلی در پیگیری این معضل، فقدان آمار دقیق و پایش شفاف است. برازجانی توضیح می‌دهد: «وقتی داده‌ای در دسترس نیست یا محرمانه باقی می‌ماند، نه مردم می‌توانند فشار لازم را وارد کنند و نه خبرنگاران ابزار کافی برای پیگیری دارند. به همین دلیل، این بحران در سایه سکوت باقی می‌ماند.» وی تاکید می‌کند که در حالی که اخبار آلودگی کلانشهرها به طور گسترده منتشر می‌شود، شهرهای کوچک و دورافتاده‌ای که در معرض آلودگی شدید قرار دارند، نادیده گرفته می‌شوند.
برازجانی به وعده‌های مکرر دولتی برای خاموش کردن مشعل‌های نفتی (فلرینگ) در عسلویه اشاره می‌کند که هیچ‌گاه محقق نشده‌اند. برعکس، به نظر می‌رسد تعداد این مشعل‌ها رو به افزایش است و تقریباً هر روز آسمان عسلویه و شهرهای اطراف آن، مملو از آلاینده‌هاست. مطالعات بهداشت محیط نیز به ندرت به رسانه‌ها راه پیدا می‌کند، هرچند شواهد اولیه حاکی از وجود فلزات سنگین در هوا و ممانعت از اهدای خون توسط ساکنان و احتمال افزایش ناهنجاری‌های مادرزادی است. با این حال، تاکنون هیچ بررسی جامعی صورت نگرفته و داده‌های رسمی منتشر نشده است.
این فعال رسانه‌ای به تبعیض آشکار میان کارکنان صنایع نفت و گاز و مردم محلی نیز اشاره می‌کند. بسیاری از کارکنان در شهر جم، ۹۰ کیلومتر دورتر و در منطقه‌ای با آب و هوای مناسب، خانه‌های سازمانی دارند، در حالی که ساکنان عسلویه و نخل تقی در معرض مستقیم آلاینده‌ها قرار دارند. اعتبارات مسئولیت اجتماعی صنایع نیز به طور ناعادلانه توزیع می‌شود و شهرهایی که حتی در حریم صنایع قرار ندارند، از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند، در حالی که ساکنان مناطق آلوده سهمی ندارند. به گفته برازجانی، ۱۳۷۷ میلیارد تومان از محل مسئولیت‌های اجتماعی در دولت سیزدهم جذب و توزیع شده است، اما نحوه هزینه شدن این منابع شفاف نیست و به نظر می‌رسد بیشتر جنبه نمایشی و صدقه‌ای دارد.
پیامدهای آلودگی هوا فراتر از مشکلات تنفسی است و شامل افزایش آلرژی، سرفه‌های مزمن و بیماری‌های قلبی می‌شود. پزشکان و رسانه‌های محلی بارها هشدار داده‌اند، اما این هشدارها در سطح ملی بازتاب کافی نداشته است. کودکان و سالمندان بیشترین آسیب را از این آلودگی متحمل می‌شوند.
محمدرضا جاویدی، کارشناس مستقل هواشناسی، هشدار می‌دهد که سوزاندن گازهای همراه نفت در مقیاس وسیع، حجم زیادی از گازهای آلاینده را وارد جو می‌کند که آثار آن فقط به منطقه محدود نمی‌شود و می‌تواند تا چندین کیلومتر جابه‌جا شود. به این ترتیب، سلامت شهرهای بزرگ‌تر نیز در معرض تهدید قرار می‌گیرد و آلودگی هوا مرز جغرافیایی نمی‌شناسد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، آلودگی هوای بهمئی، گچساران و دهدشت را ناشی از فعالیت‌های نفت و گاز و سوزاندن گازهای همراه نفت می‌داند و نوسازی خطوط نفت و گاز، جمع‌آوری گازهای همراه، گسترش فضای سبز و ایجاد کمربند سبز در اطراف شهرها را برای کاهش مشکلات موثر می‌داند. او همچنین به مجوز اخیری اشاره می‌کند که گازهای همراه نفت از گچساران به بیدبلند بهبهان هدایت و در آنجا استفاده شود. استفاده از فناوری‌های نوین و جلوگیری از سوزاندن این گازها می‌تواند بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی را برطرف کند.
در نهایت، ساکنان شهرهای کوچک نفت‌خیز ایران سال‌هاست در سکوت، تاوان توسعه‌ای را می‌پردازند که سهمی از آن ندارند. در حالی که آمار و داده‌های آلودگی همچنان محرمانه می‌ماند، مردم عسلویه، گچساران، بهمئی، دهدشت، هویزه و دیگر شهرهای کوچک و مهجور هر روز بهای سهل‌انگاری‌ها را می‌پردازند. بی‌توجهی به این شهرها یعنی پذیرفتن تداوم وضعیتی که سلامت و کیفیت زندگی مردم را هر روز فرسوده‌تر می‌کند. در غیاب توجه ملی و برنامه‌های جدی، این مناطق همچنان در سکوت، بار سنگین آلودگی را به دوش خواهند کشید.
منبع: همشهری آنلاین
