به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری صداوسیما، معاون راهبردی و امور مجلس رئیس جمهور در همایشی با عنوان “نقش و جایگاه قوه قضائیه در حفاظت و صیانت از حقوق محیط زیست”، بر ضرورت تدوین فلسفه حقوق محیط زیست تأکید کرد. وی با اشاره به کثرت قوانین و مقررات موجود در حوزه محیط زیست، این پرسش را مطرح کرد که چرا با وجود حجم بالای قوانین و دستورالعمل‌ها، همچنان شاهد تخریب محیط زیست و رفتارهای ضد محیط زیستی در سطح جامعه هستیم.
اسماعیلی، معاون راهبردی و امور مجلس رئیس جمهور، در بخشی از سخنان خود، به روزرسانی و تدوین قوانین جدید و لزوم شجاعت قضات در برخورد با تخلفات زیست محیطی اشاره نمود، اما تأکید کرد که این اقدامات به تنهایی کافی نیستند. وی با طرح این سؤال که “آیا مشکل محیط زیست با این امور تمام می‌شود؟” به فقدان فرهنگ قانون‌مداری و اخلاق زیست محیطی در جامعه اشاره داشت. به گفته وی، قوانین بدون همراهی فرهنگ و اخلاق، کارایی لازم را نخواهند داشت و دستگاه قضایی به تنهایی نمی‌تواند از عهده‌ی حل این معضل برآید. وی در این راستا، بر ضرورت همکاری و هم‌افزایی کلیه‌ی نهادها و دستگاه‌های مرتبط با حفاظت از محیط زیست تاکید کرد.
وی قوه قضائیه را دست قدرتمند نظام اسلامی برای حفاظت از محیط زیست خواند، اما تصریح کرد که این قدرت فقط زمانی به طور کامل اعمال خواهد شد که دیگر ارکان جامعه نیز وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند. اسماعیلی به نقش کلیدی خود و سایر مسئولین در این راستا اشاره کرد و گفت که باید بدانیم که ما نیز وظایفی داریم. وی معتقد است آنچه در حال حاضر بیش از قوانین و مقررات محیط زیستی مورد نیاز است، تدوین یک فلسفه حقوقی جامع برای محیط زیست می‌باشد. فلسفه‌ای که تاکنون به آن توجه کافی نشده است.
معاون راهبردی و امور مجلس رئیس جمهور با اشاره به وجود حدود 280 دستورالعمل و معاهده بین‌المللی در حوزه محیط زیست، این سؤال را مطرح کرد که آیا این حجم از قوانین و معاهدات، به طور کامل در عمل کارآمد بوده است؟ وی با مقایسه‌ی وضعیت کشورهای غربی که به طور گسترده به مسائل محیط زیستی اهمیت می‌دهند، پرسید آیا تعداد قوانین در این کشورها بیشتر از ایران است؟ این مقایسه نشان می‌دهد که کمیت قوانین به تنهایی تضمین کننده‌ی حفاظت از محیط زیست نیست و آنچه مهم است، توجه به کیفیت اجرای قوانین و وجود فرهنگ و اخلاق زیست‌محیطی است.
اسماعیلی بر لزوم تغییر نگاه به محیط زیست تأکید کرد. وی اظهار داشت که بسیاری هنوز درک نکرده‌اند که محیط زیست باید دغدغه‌ی اول کشور باشد. وی از حمایت قاطعانه رئیس جمهور از مسائل محیط زیستی به عنوان یک نکته مثبت یاد کرد و بر لزوم تدوین فلسفه حقوق محیط زیست و احیای فرهنگ احترام به محیط زیست تأکید کرد. ایشان با نگاهی عمیق تر به مسئله، محیط زیست را منبع شناخت خدا دانسته و تخریب آن را مسدود کردن یکی از راه‌های مهم شناخت الهی خواند.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های زیست محیطی متعددی از جمله خشکسالی، کمبود آب، آلودگی هوا و تخریب جنگل‌ها مواجه بوده است. افزایش روزافزون جمعیت و توسعه صنعتی بدون توجه به اصل پایداری زیست محیطی، این چالش‌ها را بسیار حادتر کرده است. تدوین یک فلسفه حقوقی برای محیط زیست می‌تواند زمینه را برای ایجاد یک چارچوب فکری و حقوقی جامع و کارآمد جهت حفاظت از محیط زیست فراهم آورد. این فلسفه باید ضمن تاکید بر حقوق نسل حاضر در استفاده از منابع طبیعی، از حقوق نسل‌های آینده نیز حفاظت کند.
این زمینه همچنین نیازمند هماهنگی بیشتر بین قوه قضائیه، قوه مجریه و قوه مقننه است. دستگاه قضایی با بکارگیری قوانین موجود و تدوین قوانین جدید می‌تواند نقش مهمی در محافظت از محیط زیست داشته باشد، اما این کار بدون حمایت و همکاری سایر نهادها و همچنین تغییر نگاه و فرهنگ جامعه ممکن نخواهد بود. پیامد عدم توجه به این موضوع می‌تواند تشدید بحران‌های زیست‌محیطی، افزایش فقر و مهاجرت‌های زیست‌محیطی باشد. در نتیجه، گفتمان ملی پیرامون فلسفه حقوق محیط زیست و تدوین آن می‌تواند گامی مؤثر در جهت حفاظت از محیط زیست و تامین پایداری کشور باشد. تحلیل‌گران امیدوارند که این اقدام بتواند به عنوان نقطه عطفی در تاریخ محیط زیست ایران ثبت شود.
منبع: خبرگزاری صداوسیما
