به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (TIKA)، بازوی اصلی کمک‌های توسعه‌ای این کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در گسترش آموزش و ارائه بورسیه‌های تحصیلی در سرتاسر جهان ایفا می‌کند. این فعالیت‌ها فراتر از کمک‌های بشردوستانه صرف بوده و به عنوان ابزاری قدرتمند در دیپلماسی نرم ترکیه عمل می‌کنند. با اجرای بیش از 30,000 پروژه در 170 کشور، TIKA نفوذ فرهنگی و سیاسی ترکیه را تقویت کرده و روابط بلندمدت با کشورهای مختلف برقرار می‌سازد.
بخش آموزش TIKA، یکی از ستون‌های اصلی فعالیت‌های این آژانس است که شامل ساخت مدارس، حمایت از دانشگاه‌ها، ارائه برنامه‌های آموزشی حرفه‌ای و اعطای بورسیه‌های تحصیلی می‌شود. این پروژه‌ها که عمدتاً در آسیا، آفریقا، بالکان، خاورمیانه و آمریکای لاتین اجرا می‌شوند، به ارتقای زیرساخت‌های آموزشی و پرورش نیروی انسانی متخصص در این مناطق کمک می‌کنند. بر اساس گزارش‌های اخبار جهان، TIKA از طریق این ابتکارات، نه تنها به کاهش فقر و افزایش دسترسی به آموزش کمک می‌کند، بلکه به تعمیق روابط فرهنگی و اقتصادی ترکیه با کشورهای مختلف نیز می‌انجامد.
پروژه‌های آموزشی TIKA تنوع بالایی داشته و از ساخت و تجهیز مدارس و حمایت از دانشگاه‌ها تا برنامه‌های آموزشی حرفه‌ای و بورسیه‌های تحصیلی را شامل می‌شود. این فعالیت‌ها غالباً با همکاری دولت‌های محلی و سازمان‌های بین‌المللی انجام می‌شوند و بر اساس نیازهای خاص هر منطقه طراحی می‌شوند. به عنوان مثال، در آفریقا، TIKA تمرکز ویژه‌ای بر آموزش پایه و حرفه‌ای داشته و در کشورهایی مانند سومالی، سودان، الجزایر و تونس پروژه‌های متعددی را به انجام رسانده است. آمارها نشان می‌دهد که تا سال 2022، TIKA بیش از هزار پروژه آموزشی در آفریقا اجرا کرده و بورسیه تحصیلی بیش از 500 دانشجو را تأمین نموده است.
در آسیا، TIKA بر آموزش حرفه‌ای و رشته‌های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) تمرکز دارد. در سریلانکا، این آژانس از یک مؤسسه آموزشی حرفه‌ای حمایت کرده که سالانه به 350 دانشجو دوره‌های آموزشی ارائه می‌دهد. در آسیای مرکزی نیز، TIKA بورسیه‌های تحصیلی را در چارچوب برنامه Türkiye Scholarships ارائه داده و در افغانستان، مدارس دخترانه ساخته و برنامه‌های آموزشی برای زنان را به اجرا گذاشته است. در بالکان، TIKA بر بازسازی میراث آموزشی و فرهنگی تمرکز دارد و در کشورهایی مانند بوسنی و هرزگوین، آلبانی و کوزوو پروژه‌های متعددی را به انجام رسانده است. در خاورمیانه نیز، TIKA در کشورهایی مانند فلسطین، عراق و سوریه فعال بوده و در آمریکای لاتین، برنامه‌های فرهنگی و آموزشی را در کشورهایی مانند کلمبیا و مکزیک اجرا کرده است.
اما هدف از این سرمایه‌گذاری‌های گسترده در آموزش چه می‌باشد؟ منافع ترکیه در این برنامه‌ها فراتر از کمک‌های بشردوستانه بوده و به عنوان ابزاری برای دیپلماسی نرم این کشور به حساب می‌آید. این فعالیت‌ها، با الهام از مفهوم «قدرت نرم» جوزف نای، بر جذابیت فرهنگی و ایدئولوژیک تمرکز داشته و به افزایش نفوذ ترکیه در مناطق کلیدی مانند آسیای مرکزی، بالکان و آفریقا، مناطقی که پیوندهای تاریخی عثمانی با آنها وجود دارد، کمک می‌کند. بورسیه‌های تحصیلی، دانشجویان را به عنوان سفیران فرهنگی ترکیه تبدیل کرده که پس از بازگشت، روابط اقتصادی و سیاسی را تقویت می‌کنند. این برنامه‌ها همچنین به ترکیه کمک می‌کنند تا تصویر مثبتی از خود در جهان اسلام و کشورهای در حال توسعه ارائه دهد.
در نهایت، می‌توان گفت که برنامه‌های آموزشی و بورسیه‌ای TIKA نه تنها به توسعه جهانی کمک می‌کنند، بلکه نقش ترکیه را به عنوان یک بازیگر کلیدی در دیپلماسی نرم تثبیت کرده و منافع بلندمدت این کشور را تأمین می‌کنند. گسترش این برنامه‌ها در آینده می‌تواند نقش ترکیه را در جهان چندقطبی تقویت کند، البته مشروط بر اینکه بر اساس اصول شفافیت و همکاری واقعی پیش برود. این رویکرد، قدرت سخت ترکیه را با قدرت نرم آن ترکیب کرده و به این کشور اجازه می‌دهد تا بدون درگیری نظامی، نفوذ ژئوپلیتیکی خود را افزایش دهد.
منبع: خبرگزاری مهر
