به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین و کاهش بارندگی در بسیاری از نقاط جهان، محققان را به سمت افزایش بهره‌وری در تولیدات غذایی سوق داده است. امنیت غذایی، به عنوان یکی از حیاتی‌ترین نیازهای بشر، همواره با چالش‌های زیست‌محیطی گره خورده است. کشاورزی، در قلب این چالش‌ها قرار دارد، و بسیاری از کشورها به سمت روش‌های نوین و فناورانه آبیاری روی آورده‌اند تا ضمن کاهش مصرف آب، به تولید پایدار دست یابند. یکی از راهکارهای مهم در این مسیر، استفاده از محصولات تراریخته است که در دهه 90 میلادی و با پذیرش گسترده در کشورهای آسیایی و آمریکایی، افق جدیدی را در تامین غذای جمعیت بیش از 8 میلیارد نفری جهان گشود.
حسین شیرزاد، تحلیلگر کشاورزی توسعه، در یادداشتی اختصاصی برای اخبار جهان، به بررسی وضعیت چین در خصوص محصولات تراریخته پرداخته است. چین از پیشگامان توسعه محصولات تراریخته بوده و بیوتکنولوژی مدرن را به عنوان رکن اساسی سیاست‌های علمی و کشاورزی خود در نظر گرفته است. برخلاف کشورهای توسعه‌یافته، سرمایه‌گذاری چین در این حوزه عمدتا توسط دولت انجام می‌شود. این سرمایه‌گذاری از 26 میلیون دلار در اواخر دهه 80 میلادی به 99 میلیون دلار در آغاز قرن 21 و سپس به 3.8 میلیارد دلار تا سال 2020 افزایش یافته است. این سرمایه‌گذاری‌ها منجر به آماده‌سازی برنج تراریخته برای کشت تجاری در سال 2009 شد، با هدف کاهش وابستگی به واردات و خودکفایی در تولید غلات. با این حال، چین بزرگترین واردکننده سویا در جهان است و سالانه بیش از 60 درصد از سویای وارداتی جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. این کشور در سالهای اخیر تقریبا 100 میلیون تن سویا و 11.29 میلیون تن ذرت تراریخته وارد کرده است.
تجاری‌سازی بیوتکنولوژی کشاورزی در بسیاری از کشورها، موضوعی بحث‌برانگیز بوده است. در حالی که مخالفت‌ها در غرب به خوبی مستند شده‌اند، تصمیم‌گیری‌های چین در این زمینه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. اگر چین بتواند محصولات تراریخته را به طور گسترده تجاری‌سازی کند، تولید غذا به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت. با این حال، به نظر می‌رسد که تجاری‌سازی در این کشور با مخالفت‌های گسترده‌ای از سوی فعالان محیط زیست و رسانه‌های اجتماعی روبرو شده است، مخالفت‌هایی که بر پایه شواهد علمی نیستند، بلکه بر ترس و شایعات بنا شده‌اند.
تجاری‌سازی برنج تراریخته، با توجه به نقش اساسی آن در رژیم غذایی چین، با مقاومت‌های زیادی مواجه شده است. خودکفایی چین در تولید برنج نیز باعث کاهش فوریت برای افزایش عملکرد این محصول می‌شود. در مقابل، با توجه به میزان بالای واردات سویا و ذرت و استفاده از این محصولات در خوراک دام، انتظار می‌رود که دولت چین تجاری‌سازی ذرت و سویای تراریخته را با مقاومت کمتری دنبال کند. ذرت، پنبه و کلزا از محصولات تراریخته رایج در جهان هستند و در حال حاضر 99 درصد از سطح زیر کشت جهانی محصولات تراریخته را به خود اختصاص داده‌اند.
مسئله مالکیت معنوی در محصولات تراریخته نیز چالشی اساسی است. شرکت‌های خصوصی حقوق مالکیت بسیاری از نوآوری‌های بیولوژیکی را در اختیار دارند. اگرچه حقوق مالکیت معنوی در مورد نوآوری‌های بیولوژیکی تنها از سال 1980 در ایالات متحده به رسمیت شناخته شد، اما این رویه با توافق‌های تجاری بین‌المللی به سرعت در جهان گسترش یافت. این رویه به دلیل سرمایه‌گذاری‌های سنگین مورد نیاز برای توسعه این محصولات ضروری است، اما در عین حال می‌تواند مانع از دسترسی کشورهای در حال توسعه به این فناوری‌ها شود. راهکارهای تنظیم مقررات مناسب، نظیر ایجاد یک اتاق تهاتر برای دسترسی آسان‌تر به مالکیت معنوی، برای افزایش گسترش محصولات تراریخته و توزیع عادلانه‌ی این فناوری‌ها ضروری به نظر می‌رسد. در نهایت، مقررات، بیشترین مانع در مسیر گسترش محصولات تراریخته است.
منبع: مهر
