هوش مصنوعی تا نانو؛ فناوری‌های نوظهور، معیار وزن کشورها در جهان
مدیر گروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم با تأکید بر این نکته که وزن یک کشور در عرصه بین‌الملل اکنون به میزان دسترسی و کاربری فناوری‌های نوظهور بستگی دارد، تصریح می‌کند که شاخص‌های نوظهور همچون هوش مصنوعی، هوافضا، بیوتکنولوژی، فناوری نانو، انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین حوزه سایبری و امنیت سایبری معیارهای ارزیابی قدرت علمی و فناورانه یک کشور را تشکیل می‌دهند. به گفته وی، این دسته از فناوری‌ها نه تنها آینده پژوهی را رقم می‌زنند، بلکه مبنای رقابت اقتصادی، امنیتی و علمی در جهان امروز هستند.
بررسی نقش فناوری‌های نوظهور در تعیین جایگاه کشورها
رضایت، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مدیر گروه توسعه منابع انسانی ستاد نانو، با اشاره به تحولات اخیر و همچنین شرایط بحران، به این نتیجه می‌رسد که جنگ‌ها و بحران‌های فناورانه، به جای تأکید صرف بر نیروهای نظامی، به شدت به کارگیری فناوری‌های نوین را ایجاب می‌کند. تجربه اخیر نشان می‌دهد که نبردهای امروز با شدت و پیچیدگی بیشتری همراه است و استفاده از فناوری‌های پیشرفته می‌تواند تمایز قابل توجهی در نتیجه‌ها ایجاد کند. در این راستا، وجود فناوری‌های توسعه‌یافته پهپاد، موشک و پدافند به عنوان مثال‌های بارز این روند ذکر می‌شود و نشان می‌دهد که بحران‌ها فرصت‌های طلایی برای پیشرفت و توسعه را نیز در خود جای داده‌اند.
ظرفیت انسانی؛ پایه پیشران آینده فناوری
رضایت با تأکید بر فرصت‌های انسانی در کشور خاطرنشان می‌کند که اکنون بیش از 10 هزار شرکت دانش‌بنیان فعال وجود دارد و جمعیت دانشگاهی کشور به بیش از 4 میلیون دانشجو می‌رسد که قریب به یک میلیون نفر از آنان در مقاطع تحصیلات تکمیلی مشغول به تحصیل‌اند. این ظرفیت عظیم انسانی، به عنوان پشتوانه‌ای برای حرکت سریع در حوزه علم و فناوری مطرح می‌شود. از منظر وی، این سرمایه انسانی، در کنار فناوری‌های نوظهور، می‌تواند به موتور اصلی رشد علمی، دفاعی و اقتصادی تبدیل شود و زمینه‌ساز تحولاتی در سطح ملی باشد.
نگهداشت و سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی؛ اولویت‌های راهبردی
در ادامه بحث‌ها، رضایت با اشاره به فرمان 7 ماده‌ای رهبر معظم انقلاب درباره وظایف جامعه علمی و ضرورت شتاب در پیشرفت علمی کشور، بر دو محور اصلی تأکید می‌کند: نخست افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فناورانه و دوم تسهیل و روان‌سازی فرایندها برای نگهداشت و جذب نیروهای انسانی با استعداد. شورای عالی انقلاب فرهنگی و ستاد علم و فناوری در جلسات مشورتی خود به‌طور جدی روی این دو محور متمرکز شده‌اند تا توأماً هم‌افزایی میان دانشگاه‌ها، صنعت و بازار کار شکل بگیرد.
چشم‌انداز پزشکی، پژوهش و فناوری
رضایت توضیح می‌دهد که در حوزه پزشکی و علوم زیستی، دست‌یابی به فناوری‌های نوین می‌تواند به تشخیص و پیشگیری سریع‌تر بیماری‌ها و کاهش هزینه‌های درمان منجر شود. از این منظر، برخلاف برخی رویکردهای بحرانی که ممکن است بودجه پژوهشی را محدود کنند، داشتن سرمایه‌گذاری پایدار در علم و فناوری به ویژه در نگهداشت نیروی انسانی، ضرورتی حیاتی برای کشور محسوب می‌شود. این رویکرد به تقویت زیرساخت‌های پژوهشی، تشویق به کارآفرینی و بکارگیری دانش در صنعت منجر می‌شود تا اقتصاد دانش‌بنیان کشور از وجود نخبگان و پژوهشگران بهره‌مند شود.
استراتژی‌های تقویت فناوری‌های آینده‌دار
رضایت در ادامه به دو راهکار اساسی برای تقویت فعالیت‌های علمی و فناورانه اشاره می‌کند: یکی افزایش سرمایه‌گذاری و دیگری سهولت در روندها و فرایندهای ارزیابی، دریافت مجوزها و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان. همچنین در شرایط تحریم و محدودیت‌های بین‌المللی، هم‌افزایی داخلی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود می‌تواند مسیر توسعه را هموار کند. تمرکز بر فناوری‌های آینده‌دار مانند هوش مصنوعی و نگهداشت نیروی انسانی، در کنار بازنگری در حوزه مدیریت و حکمرانی علم و فناوری، از مهم‌ترین الزامات کشور جهت ترسیم چشم‌انداز روشن برای آینده است.
جمع‌بندی و پیامدها برای ایران
این آموزه‌ها نشان می‌دهد که اگر کشور می‌خواهد نقشی بازدارنده و اثرگذار در عرصه بین‌الملل ایفا کند، باید سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای را در فناوری‌های نوظهور و نیروی انسانی ظرفیت‌سازی شده انجام دهد. هوش مصنوعی به عنوان یکی از ستون‌های اصلی، به همراه فناوری‌های فضایی، زیست‌فناوری، فناوری نانو و انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌تواند به ارتقای توان دفاعی، اقتصادی و اجتماعی کشور کمک کند. در نتیجه، تمرکز بر این فناوری‌ها، اصلاح سیستم‌های مدیریتی و حکمرانی علم و فناوری و ایجاد بستری مناسب برای نگهداشت پژوهشگران جوان، از جمله کلیدی‌ترین گام‌ها برای آینده ایران است.
انتهای پیام/
منبع: خبرگزاری تسنیم | Tasnim News Agency
