خبرگزاری اخبار جهان منتشر کرده
لزوم توسعه طرح نشاندار کردن مالیات‌ها برای اشخاص حقیقی
در گفت‌وگوی اخیر با رسانه‌ای اقتصادی، یک نماینده مجلس تأکید کرد که طرح نشاندار کردن مالیات در سطح متوسط و کوچک و برای اشخاص حقیقی به خوبی عمل کرده و توانسته است انگیزه پرداخت مالیات را در میان فعالان اقتصادهای خرد و خانوادگی تقویت کند. اما این طرح با نگرانی‌هایی جدی در مورد شرکت‌های بزرگ صنعتی و معدنی روبه‌روست، به‌خصوص شرکت‌های خصولتی و شبه‌دولتی که به نظر می‌رسد از مواهب بودجه‌ای و یارانه‌ها بهره‌مندند و شفافیت لازم برای پایش مالیاتی آنها فراهم نیست.
این طرح در مسیر اصلاح ساختار مالیات‌های کشور گام‌های مثبتی برداشته است. به گفته این نماینده، وقتی طرح نشاندار کردن مالیات به‌طور هدفمند به کار گرفته می‌شود، به ویژه در شهرستان‌های کوچک و متوسط، نقشی کلیدی در بهبود پرداخت مالیات ایفا می‌کند. از منظر او، این نظام جدید می‌تواند با ترغیب فعالان اقتصادی به ثبت دقیق فعالیت‌های اقتصادی و گزارش‌دهی منظم‌تر، به تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام زیربنایی مانند راه‌سازی و توسعه زیرساخت‌های ورزشی کمک کند و در نتیجه به بهبود شاخص‌های عمرانی استان‌ها بیانجامد.
در این زمینه، متخصصان مالیاتی و نمایندگان بخش خصوصی بر این نکته تأکید می‌کنند که طرح نشاندار کردن مالیات برای اشخاص حقیقی، نقش مهمی در ارتقای فرهنگ مالیاتی دارد. با این وجود، نسبت به عملکرد طرح برای شرکت‌های بزرگ و بنگاه‌های صنعتی و معدنی، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی اقتصاددانان و معتمدان حوزه مالیات می‌گویند که این گروه‌ها با بودجه‌های کلان عمومی و یارانه‌های انرژی و سایر سازوکارهای پشتیبان، هنوز تحت تأثیر فواصل نظارتی هستند و شفافیت کافی برای پایش دقیق مسیرهای پرداخت مالیات آنها فراهم نشده است. به بیان دیگر، طرح با وجود اینکه در بخش‌های کوچک و متوسط موفق عمل کرده، در مقابل شرکت‌های بزرگ با چالش‌هایی از جمله نبود شفافیت نهادی و مغایرت‌های بودجه‌ای روبه‌روست.
نماینده استان کرمان درباره وضع موجود توضیح می‌دهد که اجرای طرح نشاندار کردن مالیات‌ها با کشور-wide بودن و همگانی شدن، می‌تواند به ارتقای عدالت مالیاتی در سطح ملی کمک کند؛ اما همان‌طور که در استان‌ها نیز مشاهده شده، این طرح باید با تقویت سازوکارهای نظارتی هماهنگ شود تا هر گونه سوء استفاده یا فرار از پرداخت مالیات در بنگاه‌های بزرگ کاهش یابد. به اعتقاد او، برای دستیابی به نتیجه واقعی‌تر، لازم است که سازمان‌های مربوطه با بازنگری در فرایندهای نظارتی و تقویت قابلیت‌های اجرایی، اجرای دقیق‌تر این طرح را دنبال کنند و از ورود بنگاه‌های بزرگ با منابع عظیم به فازهای عملیاتی که با شفافیت کامل همراه است، اطمینان حاصل نمایند.
مسئله مهم دیگری که در گفت‌وگو مطرح شد، بحث‌های مربوط به نقش سهامداران و نحوه تخصیص سود در شرکت‌های بزرگ است. بعضی از نمایندگان معتقدند که در صورت وجود طرح‌های جامع نظارتی، سهامداران باید به جای توزیع سودهای کوتاه‌مدت، سرمایه‌گذاری بیشتری انجام داده و به مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها بیش از پیش توجه کنند. این توصیه می‌تواند با اصلاح نظام حقوقی و قضایی کشور تقویت شود تا آثار مالیاتی و اجتماعی تصمیمات بنگاه‌ها به شکل بهتری نمایان شود. در کنار این موضوع، پیگیری فرآیندهای مربوط به سهام عدالت و نقش بخش خصوصی در مدیریت دارایی‌ها نیز به عنوان محورهای قابل‌توجه مطرح می‌شود و نیازمند شفاف‌سازی بیشتر است.
در همین راستا، برخی از کارشناسان بر اهمیت تقویت نظارت بر بنگاه‌ها تأکید دارند. با وجود اینکه طرح نشاندار کردن مالیات‌ها برای اشخاص حقیقی و کسب‌وکارهای خرد و متوسط موفقیت‌هایی را به همراه داشته، اما نبود سازوکارهای کارآمد برای رصد بنگاه‌های بزرگ و شبه‌دولتی به عنوان یک چالش اساسی باقی مانده است. این نکته به ویژه در استان‌های دارای صنایع بزرگ و وابستگی شدید به بودجه‌های عمومی نمود پیدا می‌کند؛ جایی که برخی بنگاه‌ها از بودجه عمومی بهره‌مند می‌شوند اما پاسخگو نیستند و این امر می‌تواند به فرصت‌های مالیاتی از دست رفته منجر شود.
در ادامه بحث‌ها، نماینده مذکور به این نکته اشاره می‌کند که برای نزدیک‌تر شدن به عدالت مالیاتی، لازم است فرایندهای نظارتی و مالیاتی کشور بهبود یابند و اجرای طرح نشاندار شدن مالیات‌ها با حضور جامع‌تر سازمان‌های مسئول دنبال شود. وی همچنین بیان می‌کند که حضور فعالان اقتصادی و نمایندگان مردم در فرایندهای پاسخ‌گویی و حسابرسی در بخش‌های مالیاتی می‌تواند به شفاف‌سازی مسیرهای بودجه‌ای و کاهش خام‌دستانی در تخصیص منابع کمک کند. به گفته او، اصلاح فرایندهای نظارتی و اجرایی طرح می‌تواند امکان دستیابی به وضعیت بهتری در حوزه مالیات و اقتصاد استان کرمان فراهم آورد و به سوی عدالت مالیاتی گام‌های ملموسی بردارد.
در پایان، اگر این طرح با ارزیابی دقیق از نقاط قوت و ضعف اجرا شود و با تقویت وجود هر دو جنبه نظارت و پاسخ‌دهی قانونی همراه گردد، می‌تواند به بهبود درآمدهای مالیاتی کشور و رفاه عمومی جامعه منجر شود. به این ترتیب، امکان کاهش نابرابری‌های مالیاتی و ایجاد چارچوب‌های شفاف‌تر برای مشارکت شهروندان در اقتصاد کشور تقویت خواهد شد. اقتصاد کشور به سمت تخصیص عادلانه منابع و سرمایه‌گذاری‌های پایدار با استفاده از این طرح گام‌های جدی‌تری برمی‌دارد و آینده‌ای روشن‌تر برای اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار در پیش روی خود دارد.
این گزارش نتیجه بررسی‌ها و دیدگاه‌های مطرح‌شده در گفت‌وگو با کارشناسان و نمایندگان حوزه اقتصادی بود و بر اهمیت ادامه بررسی‌های میدانی و عملیاتی برای سنجش دقیق اثرات طرح نشاندار کردن مالیات‌ها در اشخاص حقیقی و بنگاه‌های بزرگ تأکید می‌کند. خبرگزاری اخبار جهان این گزارش را منتشر می‌کند تا افق‌های روشن‌تری از اثرات سیاست مالیاتی بر بخش‌های مختلف اقتصاد کشور پیش رو باشد.
