📍 بزرگ‌ترین طرح انتقال آب غرب کشور در آستانه بهره‌برداری کامل
سد کنجان‌چم و طرح انتقال آب گرمسیری، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین پروژه‌های زیرساختی ایران در دهه‌های اخیر، این روزها به نقطه عطف خود نزدیک شده است. این پروژه عظیم نه‌تنها به تامین پایدار آب در مناطق گرم و نیمه‌خشک غرب کشور کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز جهش در بخش کشاورزی، صنعت و ارتقاء کیفیت زندگی در استان‌های کرمانشاه و ایلام خواهد بود.
🚧 سد کنجان‌چم و طرح گرمسیری؛ موتور محرک توسعه پایدار غرب ایران
🌊 طرح گرمسیری؛ اتصال سیروان به کنجان‌چم
به گفته داریوش فرح‌بخش، مجری طرح سد شهدای کنجان‌چم، این پروژه با طول بیش از ۳۶۵ کیلومتر یکی از بی‌نظیرترین طرح‌های آبی کشور محسوب می‌شود. هدف اصلی این طرح، انتقال آب از حوضه سیروان به دشت‌های تشنه ایلام و کرمانشاه برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعتی است.
این طرح شامل موارد زیر است:
| اجزا | جزئیات |
|---|---|
| سدها | سد ازگله در کرمانشاه و سد کنجان‌چم در ایلام |
| تونل‌ها | ۷ تونل به طول مجموع ۳۵ کیلومتر |
| لوله‌گذاری | ۴۹۰ کیلومتر لوله فولادی |
| ایستگاه پمپاژ | ۱۵ ایستگاه بزرگ |
| پست برق | ۳ پست اصلی |
| کانال بتنی | ۵۰ کیلومتر مسیر آبی بتنی |
💧 سد کنجان‌چم؛ قلب تپنده آب‌رسانی ایلام
سد کنجان‌چم با ظرفیت مخزن ۸۴ میلیون متر مکعب و طول تاج ۲۶۰۰ متر نقش کلیدی در ذخیره‌سازی و تنظیم آب برای اراضی پایین‌دست در شهرستان‌های مهران، زرین‌آباد و دهلران دارد. این سد به‌صورت رسمی در روز پنج‌شنبه ۲۲ خرداد ۱۴۰۴ توسط رئیس‌جمهور و هیات دولت افتتاح می‌شود.
🌱 توسعه ۱۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی در ایلام
در قالب طرح گرمسیری، بیش از ۵۳ هزار هکتار زمین کشاورزی تحت پوشش قرار گرفته‌اند که از این مقدار ۱۸ هزار و ۶۰۰ هکتار در استان ایلام واقع شده‌اند. تاکنون حدود ۴۲۵۰ هکتار از اراضی کنجان‌چم در حال بهره‌برداری بوده و بیش از ۶ هزار هکتار نیز آماده ورود به چرخه تولید هستند.
به گفته مجری طرح، تا پایان سال جاری با همکاری وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، سطح اراضی قابل بهره‌برداری به ۱۰ هزار هکتار خواهد رسید.
🏗️ پیشرفت فیزیکی و برنامه زمان‌بندی
در بخش مربوط به کرمانشاه، بخش عمده‌ای از عملیات اجرایی به پایان رسیده و در استان ایلام نیز اجرای نهایی در حال انجام است. انتظار می‌رود کل طرح تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری کامل برسد. در حال حاضر تنها ۳۷۰۰ هکتار از اراضی مهران و زرین‌آباد و ۲۶۰۰ هکتار از سایر نقاط استان باقی مانده که عملیات اجرایی آن‌ها نیز در حال اتمام است.
⚙️ توان فنی داخلی، نقطه قوت طرح
یکی از ویژگی‌های قابل‌توجه این پروژه، اجرای کامل آن توسط پیمانکاران و مهندسان داخلی است. به گفته فرح‌بخش، تمامی مراحل طراحی، مشاوره، ساخت و اجرا توسط شرکت‌های ایرانی انجام شده و این امر نشان‌دهنده توان بالای فنی متخصصان داخلی در اجرای پروژه‌های پیچیده و ملی است.
💵 سرمایه‌گذاری عظیم در زیرساخت‌های آبی کشور
تا اینجای کار، بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای اجرای این پروژه هزینه شده است. برای تکمیل نهایی آن نیز حدود ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز است که در صورت تأمین، پروژه به بهره‌برداری کامل خواهد رسید.
🌾 اثرات اقتصادی و اجتماعی پروژه
طرح گرمسیری علاوه بر افزایش سطح زیرکشت در مناطق مرزی و گرم، موجب افزایش اشتغال، کاهش مهاجرت روستایی، افزایش درآمد خانوارهای محلی و توسعه صنعت کشاورزی پایدار خواهد شد. همچنین با انتقال آب پایدار، زیرساخت‌های صنعتی نیز قابلیت گسترش خواهند داشت و ایلام و کرمانشاه می‌توانند به قطب‌های جدید صنعتی و کشاورزی کشور تبدیل شوند.
🔍 ویژگی‌های فنی برجسته طرح
-
انتقال بین‌حوضه‌ای آب از سیروان به جنوب ایلام با بهره‌گیری از تونل‌ها و لوله‌های فولادی
-
سازه‌های مقاوم در برابر شرایط اقلیمی سخت غرب کشور
-
مدیریت یکپارچه منابع آب و استفاده بهینه از ذخایر آب کشور
-
تأمین آب شرب پایدار برای شهرهای مرزی
🛑 چالش‌ها و راهکارها
با وجود پیشرفت خوب طرح، چالش‌هایی مانند تأمین اعتبار، شرایط اقلیمی سخت، تحریم‌های خارجی و مشکلات لجستیکی وجود داشته که با همت مهندسان داخلی و همکاری نهادهای مختلف تا حد زیادی برطرف شده است. ادامه این مسیر نیازمند حمایت مالی و مدیریتی دولت است.
❓ سوالات متداول
طرح گرمسیری چیست؟
طرح گرمسیری یک پروژه عظیم انتقال آب از حوضه سیروان به مناطق گرم و خشک ایلام و کرمانشاه است که شامل دو سد، چندین تونل، پمپاژ و لوله‌گذاری گسترده برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعتی است.
سد کنجان‌چم در کدام استان قرار دارد؟
این سد در استان ایلام، نزدیکی شهرستان مهران واقع شده و یکی از دو سد اصلی طرح گرمسیری است.
هدف اصلی طرح گرمسیری چیست؟
تأمین پایدار آب برای کشاورزی، صنعت و شرب در مناطق مرزی و گرم غرب کشور و افزایش بهره‌وری اقتصادی و توسعه پایدار.
🏁 نتیجه‌گیری
پروژه سد کنجان‌چم و طرح انتقال آب گرمسیری نه‌تنها یک دستاورد فنی و مهندسی است، بلکه گامی بزرگ در جهت عدالت آبی و توسعه متوازن منطقه‌ای محسوب می‌شود. با افتتاح این پروژه و تداوم بهره‌برداری از آن، استان‌های غربی کشور شاهد تحول اساسی در بخش کشاورزی، صنعت و اقتصاد خواهند بود.
تمایل انگلیس و هند به توسعه همکاری‌های ضدتروریستی
