به گزارش وبسایت اخبار جهان، سرزمین باستانی کنعان در کرانه‌های مدیترانه قرار داشت که روزگاری زادگاه پیامبران بزرگی چون اسحاق، یعقوب، یوسف و عیسی بود. اما این سرزمین دقیقاً در کجا واقع شده بود؟
کنعان سرزمینی باستانی در خاور نزدیک باستان بود که تقریباً منطبق بر مناطق زیر است: لبنان، اسرائیل و فلسطین امروزی، بخشهایی از اردن و سوریه، و ساحل غربی دریای مدیترانه. این منطقه به دلیل موقعیت استراتژیک خود، یک پل ارتباطی بین امپراتوری های بزرگ مصر، میان رودان (بین النهرین) و آناتولی بود.
مردم کنعان کیستند؟
قومیت و زبان: کنعانیان مردمی سامی زبان بودند. زبان آن‌ها (کنعانی) به زبان‌های عبری، فینیقی و آرامی بسیار نزدیک بود. شهرنشینی: آن‌ها یک تمدن شهری پیشرفته داشتند. شهرهای مهم آن‌ها شامل اورشلیم (یبوس)، حَزور، مَجیدو، اریحا و اوروک بود.
فعالیت اقتصادی: آن‌ها بازرگانان و دریانوردان ماهری بودند. فینیقی‌ها، که خود شاخه‌ای از کنعانیان بودند، در دریانوردی و تأسیس مستعمرات (مانند کارتاژ) مشهور شدند.
تاریخچه مختصر
عصر برنز میانه (حدود ۲۰۰۰-۱۵۰۰ ق.م): ظهور شهر-دولت‌های مستقل کنعانی. در این دوره، ارتباطات تجاری و فرهنگی گسترده‌ای با مصر و میان رودان برقرار شد.
عصر برنز متأخر (حدود ۱۵۰۰-۱۲۰۰ ق.م): کنعان تحت سلطه و نفوذ امپراتوری مصر قرار گرفت. نامه‌های العمارنه (کشف شده در مصر) که از فرمانروایان کنعانی به فرعون نوشته شده، گواه این موضوع است.
عصر آهن (حدود ۱۲۰۰-۱۰۰۰ ق.م): دوره‌ای بحرانی. امپراتوری‌ها (از جمله مصر و هیتی) ضعیف شدند و «مردم دریایی» به منطقه حمله کردند. در همین دوره، بر اساس کتاب مقدس، قوم اسرائیل در کنعان مستقر شد و همچنین شهر-دولت‌های فینیقی (مانند صیدون و صور) قدرت گرفتند.
افول: به تدریج و با ظهور پادشاهی‌های اسرائیل و یهودا، قدرت کنعانیان کاهش یافت و هویت متمایز آن‌ها در امپراتوری‌های بعدی (آشوری، بابلی، پارسی) جذب شد.
دین و اساطیر کنعان
دین کنعانیان چند خدایی و مبتنی بر چرخه طبیعت بود. خدایان اصلی آن‌ها در شهر اوگاریت کشف شده‌اند: اِیل (El)، پدر خدایان و حاکم عالی؛ بعل (Ba’al)، خدای طوفان، باران و حاصلخیزی؛ عشتروت (Asherah)، همسر اِل، الهه مادر، دریا و باروری؛ و عنات (Anat)، الهه جنگ و عشق، خواهر و همسر بعل.
این خدایان تأثیر عمیقی بر باورهای مردمان همجوار، از جمله عبرانیان اولیه، گذاشتند و در کتاب مقدس عهد عتیق، بارها از درگیری پیامبران با پرستش بعل و عشتروت یاد شده است.
کنعان در کتاب مقدس (عهد عتیق)
کنعان در روایت کتاب مقدس نقش محوری دارد:
سرزمین موعود: خدا به ابراهیم وعده می‌دهد که سرزمین کنعان را به نسل او بدهد.
خروج و فتح: داستان خروج قوم اسرائیل از مصر و فتح سرزمین کنعان به رهبری یوشع در اینجا می‌گذرد.
منبع تضاد: کنعانیان اغلب به عنوان رقیب و «دیگری» برای قوم اسرائیل به تصویر کشیده می‌شوند. کتاب مقدس آن‌ها را به دلیل پرستش خدایان دیگر و انجام اعمالی که از دیدگاه اسرائیلیان منفور بود (مانند قربانی کودکان)، محکوم می‌کند.
نکته مهم: باستان شناسان امروزی درباره «فتح» بزرگ و یک شبه کنعان توسط اسرائیلیان تردید دارند و نظریه
