به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، افزایش تقاضا برای الکترودهای گرافیتی در صنایع فولاد و آلومینیوم، تأمین مواد اولیه باکیفیت را به یک چالش تبدیل کرده است. در حالی که بخش بزرگی از کک سوزنی مورد نیاز کشور وارداتی است، پروژه‌ای در دانشگاه شهید چمران اهواز با حمایت ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو در حال اجراست تا این ماده حیاتی در داخل کشور تولید شود. این طرح با استفاده از منابع ارزان و داخلی مانند پسماندهای نفتی و آسفالتین، فناوری تولید کک سوزنی با ساختار نانویی را توسعه می‌دهد که به کاهش وابستگی به واردات و ایجاد زنجیره تأمین پایدار کمک می‌کند.
این پروژه با عنوان
توسعه فناوری کک سوزنی از آسفالتین و پسماندهای نفتی برای ساخت الکترود نانوساختار گرافیتی
، توسط دکتر بابک مختاری و همکارانش در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا می‌شود. هدف اصلی این طرح، که در قالب برنامه‌های محصول‌محور ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو تعریف شده، توسعه یک فناوری بومی برای تولید کک سوزنی با کیفیت بالا از منابع نفتی داخلی است.
کک سوزنی یک ماده کلیدی در تولید الکترودهای گرافیتی نانوساختار به شمار می‌رود که کاربرد گسترده‌ای در صنایع فولاد و آلومینیوم دارد. با رشد تولید فولاد در کشور و افزایش نیاز به الکترودهای کارآمد، تأمین این ماده به یک چالش اساسی تبدیل شده است. وابستگی به واردات کک سوزنی، آسیب‌پذیری اقتصادی و تولیدی قابل‌توجهی برای کشور ایجاد کرده است.
منابع نفتی داخلی مانند آسفالتین و پسماندهای سنگین پالایشگاهی می‌توانند جایگزین مناسبی برای مواد اولیه وارداتی باشند. اما ترکیبات پیچیده این مواد، استفاده مستقیم از آن‌ها را دشوار می‌کند. تیم پژوهشی این پروژه در تلاش است با بهینه‌سازی فرآیندهای فرآوری، تصفیه و اصلاح ساختار این مواد، به کک سوزنی با ویژگی‌های مطلوب دست یابد.
اهمیت این پروژه تنها فناورانه نیست، بلکه از نظر اقتصادی و راهبردی نیز در خودکفایی صنعتی کشور نقش مهمی دارد. تولید داخلی کک سوزنی می‌تواند سالانه میلیون‌ها دلار صرفه‌جویی ارزی به همراه داشته باشد و وابستگی صنایع کلیدی را به واردات به حداقل برساند. علاوه بر این، استفاده از پسماندهای نفتی هزینه تولید را کاهش داده و به مدیریت بهتر منابع و حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
در حوزه فناوری نانو، این پروژه بر ساخت الکترودهای گرافیتی نانوساختار متمرکز است. این الکترودها به دلیل رسانایی الکتریکی و حرارتی بالا و پایداری در دماهای زیاد، بازده انرژی را در فرآیندهای ذوب و پالایش فلزات افزایش داده، مصرف مواد را کم کرده و کیفیت نهایی محصولات را بهبود می‌بخشند.
پژوهشگران این طرح معتقدند با صنعتی‌سازی این فناوری، یک زنجیره تأمین بومی و پایدار برای الکترودهای گرافیتی در کشور شکل خواهد گرفت. این دستاورد صنایع داخلی را از نوسانات بازار جهانی مصون کرده و توان صادراتی ایران در حوزه مواد پیشرفته را تقویت می‌کند.
این پروژه نمونه‌ای موفق از همکاری میان مراکز دانشگاهی، فناوری نانو و صنعت نفت است و می‌تواند الگویی برای سایر طرح‌های مشابه باشد. بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی برای حل چالش‌های ملی، گامی مؤثر در جهت تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و تقویت استقلال صنعتی کشور است.
منبع: خبرگزاری مهر
