به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل، توافق امنیتی جدیدی میان عربستان سعودی و پاکستان امضا شده است که نقطه تحولی در روابط دو کشور و معادلات منطقه محسوب می‌شود. بر اساس این توافق، هرگونه تعرض به خاک یکی از این دو کشور، به منزله حمله به دیگری تلقی خواهد شد. این پیمان پیامدهای مهمی برای امنیت دو کشور و ژئوپلیتیک خاورمیانه دارد.
برخی تحلیلگران، امضای این توافق را که تنها چند روز پس از حمله اسرائیل به دوحه صورت گرفت، معنادار می‌دانند. با این حال، به نظر می‌رسد چنین توافق مهمی نمی‌تواند تصمیمی ناگهانی و واکنشی باشد، بلکه نتیجه مذاکرات طولانی‌مدت است. علاوه بر این، امضای چنین پیمانی بدون موافقت آمریکا، به عنوان بزرگ‌ترین شریک امنیتی ریاض، ممکن نبود. احتمال دارد موافقت آمریکا با هدف ایجاد فاصله میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان بوده باشد.
انگیزه‌های عربستان و پاکستان
عربستان سعودی در سال‌های اخیر برای کاهش وابستگی به آمریکا و ایفای نقش مستقل‌تر، شرکای راهبردی خود را متنوع کرده است. همکاری با پاکستان که دارای توان هسته‌ای، نیروی انسانی گسترده و جایگاه ژئوپلیتیک مهمی است، به ریاض در این مسیر کمک می‌کند.
از طرف دیگر، پاکستان به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی داخلی، به حمایت‌های مالی و سیاسی عربستان نیاز دارد. این توافق به اسلام‌آباد کمک می‌کند تا جایگاه امنیتی خود را در منطقه تقویت کرده و با پشتیبانی ریاض، با تهدیدات داخلی و مرزی مقابله کند.
این پیمان همچنین می‌تواند کشورهای حاشیه خلیج فارس را به سمت هماهنگی دفاعی و امنیتی مشترک سوق دهد و موقعیت عربستان را در برابر تهدیدات منطقه‌ای و جهانی تقویت نماید.
سناریوهای پیش روی ایران
ایران به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه، باید راهبردی هوشمندانه در برابر این تحول در پیش بگیرد. دو گزینه اصلی در این زمینه مطرح است:
۱. کاهش حمایت از انصارالله یمن:
برخی معتقدند ایران برای نزدیک شدن به عربستان ممکن است حمایت خود از انصارالله یمن را کاهش دهد. اما این رویکرد با سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی در حمایت از محور مقاومت همخوانی ندارد و از نظر راهبردی نیز منطقی نیست. انصارالله یک متحد راهبردی و اهرم فشار مهمی علیه اسرائیل به شمار می‌رود. عقب‌نشینی از حمایت انصارالله، جایگاه ایران را در محور مقاومت تضعیف کرده و به اعتبار تهران آسیب می‌زند.
۲. نزدیک کردن عربستان به محور مقاومت:
راهکار منطقی‌تر برای ایران، تلاش برای نزدیک کردن عربستان به محور مقاومت است. حمله اسرائیل به دوحه نشان داد که محور مقاومت، دوست کشورهای عربی و اسلامی است، نه دشمن آن‌ها. ایران می‌تواند تأکید کند که محور مقاومت، پشتیبان امنیت جمعی جهان اسلام است و در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی به غزه، لبنان، سوریه، یمن، عراق و ایران ایستادگی کرده است.
همچنین، ایران باید مذاکرات فشرده‌ای با عربستان برای حل بحران یمن و تشکیل دولت فراگیر در آن کشور آغاز کند. این کار ضمن پایان دادن به بحرانی که روابط دو کشور را تیره کرده، امنیت مرزهای جنوبی عربستان را نیز تأمین می‌کند.
تحولات روابط عربستان و اسرائیل
اعلام کِنست رژیم صهیونیستی برای انضمام کرانه باختری، عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل را پیچیده کرده است. عربستان با وجود تمایل آمریکا، از سیاست‌های توسعه‌طلبانه اسرائیل فاصله گرفته و هماهنگی‌های امنیتی با تل‌آویو را کاهش داده است.
انتقاد چهره‌های سرشناس سعودی مانند ترکی الفیصل، رئیس پیشین سازمان امنیت این کشور، نشان‌دهنده جدیت ریاض در این زمینه است. این شرایط می‌تواند به پروژه‌هایی مانند «کریدور شبه‌جزیره عربستان» آسیب بزند. عربستان می‌تواند از کارت ایران به عنوان ابزاری راهبردی برای فشار بر اسرائیل استفاده کند. سفرهای دیپلماتیک اخیر، مانند سفر خالد بن سلمان به تهران و سفر علی لاریجانی به ریاض، این موضوع را تأیید می‌کند.
نقش حزب‌الله و ائتلاف منطقه‌ای
اخیراً شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله لبنان، از عربستان برای کاهش فاصله‌ها دعوت کرده است. اگر ریاض بتواند افکار عمومی منطقه را برای چنین توافقی آماده کند، می‌تواند از ظرفیت محور مقاومت بهره‌مند شود و قدرت چانه‌زنی خود را در برابر آمریکا و اسرائیل افزایش دهد. این امر می‌تواند توازن قدرت در منطقه را تغییر دهد.
پیامدهای بین‌المللی توافق
توافق امنیتی عربستان و پاکستان، پیامدهای مهمی برای قدرت‌های جهانی نیز دارد. این توافق می‌تواند سلطه آمریکا بر امنیت خلیج فارس را کاهش دهد و از سوی دیگر، به ابتکار «کمربند و راه» چین و افزایش نفوذ پکن در منطقه کمک کند.
این پیمان امنیتی، جایگاه عربستان را به عنوان یک قدرت متوازن تقویت کرده و مسیر نزدیکی ریاض به محور مقاومت را هموار می‌سازد. ایران نیز با حفظ حمایت از انصارالله و گسترش مذاکرات با عربستان، می‌تواند جایگاه محور مقاومت را تثبیت کرده و زمینه را برای شکل‌گیری یک نظم نوین منطقه‌ای بر اساس مقابله مشترک با رژیم صهیونیستی و حامیان غربی آن فراهم کند.
منبع: خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل
