به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از ایسنا، با تصویب نهایی لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی در مجلس شورای اسلامی، طرح حذف چهار صفر از پول ملی وارد مرحله اجرایی شد. بر اساس این قانون، بانک مرکزی موظف است طی دو سال مقدمات اجرایی لازم را فراهم کرده و در یک دوره گذار سه‌ساله، اسکناس‌های جدید را جایگزین پول‌های فعلی کند. در این فرآیند، ۱۰.۵ میلیارد قطعه اسکناس قدیمی به تدریج جمع‌آوری خواهد شد.
این لایحه در جلسه علنی روز ۱۳ مهرماه ۱۴۰۴ با ۱۴۴ رأی موافق، ۱۰۸ رأی مخالف و ۳ رأی ممتنع از مجموع ۲۶۲ نماینده حاضر به تصویب رسید و ایرادات شورای نگهبان برطرف شد.
طبق مصوبه جدید، واحد رسمی پول ایران «ریال» باقی می‌ماند و «تومان» به عنوان واحد پولی تأیید نشد. همچنین، یک جزء فرعی جدید با نام «قِران» تعریف شده که هر ۱۰۰ قِران معادل یک ریال جدید خواهد بود.
دو فاز زمانی برای اجرای طرح
بانک مرکزی برای اجرای این طرح دو بازه زمانی مشخص در اختیار دارد:
دوره نخست (دو ساله): در این مرحله، بانک مرکزی وظیفه دارد تمام الزامات فنی، حقوقی و اجرایی طرح را آماده کند. این اقدامات شامل طراحی اسکناس‌ها و سکه‌های جدید، تدوین آیین‌نامه‌ها، به‌روزرسانی سامانه‌های بانکی و اطلاع‌رسانی عمومی است.
دوره دوم (سه ساله – دوره گذار): در این دوره، ریال قدیم و جدید به طور همزمان در چرخه اقتصادی کشور جریان خواهند داشت تا مردم و فعالان اقتصادی فرصت کافی برای تطبیق با شرایط جدید را داشته باشند. پس از پایان این دوره، تمام تعهدات و مبادلات بر اساس ریال جدید صورت می‌گیرد.
محمد شیریجیان، معاون سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی، اعلام کرد که برای اجرای دقیق طرح، «ستاد ملی اصلاح پول ملی» با حضور مقامات ارشد کشور تشکیل خواهد شد. او افزود که در بانک مرکزی نیز کمیته‌های تخصصی برای پیگیری ابعاد فنی و نهادی طرح تشکیل می‌شود و این کمیته‌ها گزارش‌های خود را به ستاد ملی ارائه خواهند داد.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، در حال حاضر بیش از ۱۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون قطعه اسکناس در کشور در گردش است که جمع‌آوری تدریجی آن‌ها و انتشار اسکناس‌های جدید از مأموریت‌های اصلی این طرح به شمار می‌رود. اجرای این برنامه علاوه بر کاهش هزینه‌های چاپ و نگهداری پول، به تسهیل مبادلات و بهبود نظم حسابداری کشور کمک می‌کند.
به گفته معاون سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی، این اقدام یک اصلاح ساختاری و نمادین است که باعث می‌شود ریال، که سال‌هاست تنها در اسناد حسابداری کاربرد دارد، دوباره به مبادلات روزمره بازگردد. او تأکید کرد که حذف صفرها تأثیر مستقیمی بر تورم ندارد، اما از نظر روانی و محاسباتی می‌تواند اثری مثبت بر بازارها و اعتماد عمومی بگذارد.
طرح حذف صفر از پول ملی در نیم قرن اخیر در بیش از ۱۸ کشور جهان از جمله ترکیه، برزیل، روسیه و رومانی اجرا شده است. پروژه مطالعاتی این طرح در ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۸۶ آغاز شد. لایحه مربوط به آن در مرداد ۱۳۹۸ توسط هیأت دولت وقت به مجلس ارسال شد و پس از تصویب اولیه در مجلس دهم و بازگشت از سوی شورای نگهبان، سرانجام در مهرماه ۱۴۰۴ پس از ۱۸ سال به تصویب نهایی رسید.
کارشناسان معتقدند موفقیت این طرح به عواملی مانند هماهنگی نهادی، کنترل تورم، انضباط مالی دولت و آموزش عمومی بستگی دارد و در صورت تحقق این شرایط، می‌تواند به افزایش کارایی نظام پولی کشور منجر شود.
منبع: ایسنا
