به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از فرارو، مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز، دلایل عدم موفقیت برنامه‌های توسعه در کشور را بررسی کرده است. این تحلیل در شرایطی مطرح می‌شود که مجلس شورای اسلامی قصد دارد عملکرد دولت در برنامه هفتم را ارزیابی کند و فشارهای تحریمی ناشی از مکانیسم ماشه نیز آغاز شده است.
مرتضی افقه اظهار داشت که از سال ۱۷۷۰ میلادی و پس از انقلاب صنعتی، پیشرفت کشورها بر پایه علم و دانش استوار بوده است. به گفته او، تنها عامل توسعه، علم و دانش است و ابزار اصلی پیشرفت هر جامعه، نیروهای انسانی متخصص هستند که می‌توانند با دانش خود کشورها را متحول کنند. او تأکید کرد کشورهایی که برای نیروی انسانی خود ارزش قائل شده‌اند، در مسیر موفقیت قرار گرفته‌اند.
وی افزود، کشورهایی مانند ایالات متحده و کشورهای اروپایی با درک این موضوع، علاوه بر سرمایه‌گذاری داخلی، متخصصان دیگر کشورها از جمله ایران را نیز جذب می‌کنند، زیرا برای آن‌ها تخصص، مهارت و دانش نیروی انسانی اهمیت بالایی دارد.
این اقتصاددان با اشاره به مشکلات داخلی گفت: «بخش بزرگی از مشکل ما این است که هنوز نفت را منبع ثروت و توسعه می‌دانیم و به همین دلیل، نیروهای انسانی خود را به کشورهایی فرستاده‌ایم که آن‌ها را دشمن می‌خوانیم.» او معتقد است این موضوع باعث شده است نیروهای ناکارآمد در سطوح عالی مدیریتی به کار گرفته شوند. افقه بیان کرد که مسئولان پیوسته از هوش مصنوعی صحبت می‌کنند، اما تا زمانی که ابزارهای لازم فراهم نشود، این صحبت‌ها در حد حرف باقی می‌ماند.
او ادامه داد که با وجود سال‌ها بحث درباره شرکت‌های دانش‌بنیان، تحول خاصی رخ نداده است، زیرا نیروهایی که باید زیرساخت‌های لازم برای این شرکت‌ها و استارتاپ‌ها را فراهم کنند، حفظ نمی‌شوند. به باور وی، برخی تصمیم‌گیران به دلیل عدم درک جایگاه دانش، تنها در قوانین و بودجه به هوش مصنوعی اشاره می‌کنند، اما شرکت‌های تأسیس‌شده از بسترسازی علمی و انسانی مناسبی برخوردار نیستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز تصریح کرد که کشورهای منطقه با سرمایه‌گذاری بخشی از درآمد نفت خود در حوزه هوش مصنوعی، به اهمیت این موضوع پی برده‌اند. او با انتقاد از نحوه مصرف درآمدهای نفتی در ایران گفت: «اغلب کشورهای حاشیه خلیج فارس پول نفت خود را در پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما ما در سال ۱۴۰۴ که قرار بود پیشرفته‌ترین کشور جهان باشیم، فاصله زیادی با آن‌ها داریم.»
افقه مشکل اصلی را عدم وجود اراده برای تغییر روش در میان مسئولان دانست و گفت آن‌ها همچنان بر روش‌های قبلی پافشاری می‌کنند. وی با اشاره به شش برنامه توسعه ناموفق گذشته بیان کرد: «برخی مسئولان از نوشتن اسنادی که اجرا نمی‌شوند، لذت می‌برند.» او افزود که برنامه‌های توسعه پیشین نیز، پیش از وجود مسائلی مانند مکانیسم ماشه یا تهدیدهای خارجی، با شکست مواجه شدند.
به گفته این اقتصاددان، حتی برنامه چهارم توسعه در دهه ۱۳۸۰ تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد موفق بود و از رشد ۸ درصدی پیش‌بینی‌شده، فقط ۳ تا ۴ درصد آن محقق شد. او تأکید کرد: «ریشه مشکلات جای دیگری است. برخی مسئولان با استفاده از منابع عمومی، برنامه‌هایی می‌نویسند که خودشان نیز توانایی اجرای آن‌ها را ندارند. این نوع برنامه‌نویسی چیزی جز آرزونویسی و انشانویسی نیست و تا این شیوه ادامه دارد، تغییر شرایط ممکن نخواهد بود.»
منبع: فرارو
