در فهرست رسمی ۸۶ کشور که فیلم منتخب خود را برای آکادمی اسکار معرفی کرده‌اند، نام چهار کارگردان ایرانی دیده می‌شود. علی زرنگار با فیلم «علت مرگ: نامعلوم» به نمایندگی از ایران، جعفر پناهی با «یک تصادف ساده بود» از طرف فرانسه، شهرام مکری با «خرگوش سیاه، خرگوش سفید» از تاجیکستان و علیرضا خاتمی با «چیزهایی که می‌کشی» به نمایندگی از کانادا در این رویداد حضور دارند.
این وضعیت این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا این حضور گسترده، موفقیتی برای فرهنگ و هنر ایران است یا نشانه‌ای از شکسته شدن محدودیت‌های رسمی برای هنرمندان. به نظر می‌رسد هنرمندانی که در داخل کشور نادیده گرفته شده‌اند، راه خود را از طریق کشورهای دیگر پیدا کرده‌اند. این موضوع را نمی‌توان یک موفقیت فرهنگی دانست؛ همان‌طور که حضور ۱۴ ورزشکار ایرانی در تیم پناهندگان المپیک ۲۰۲۴ یا رقابت ورزشکارانی مانند صباح شریعتی و کیمیا علیزاده با پرچم کشورهای دیگر، نشانی از موفقیت ورزش ایران نبود.
البته انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» به عنوان نماینده ایران، تفاوتی معنادار با گذشته دارد. اینکه یک فیلم پس از سه سال توقیف، بتواند به عنوان نماینده رسمی کشور معرفی شود، امیدوارکننده است. فیلمبرداری این اثر در پاییز ۱۳۹۹ آغاز شد و پس از چهار سال، که سه سال آن را در توقیف گذراند، ابتدا در سینماها و سپس به صورت آنلاین اکران شد. این فیلم در بیست‌وپنجمین جشنواره شانگهای نیز در چهار بخش نامزد شد و جایزه بهترین فیلمبرداری را برای داوود ملک‌حسینی به ارمغان آورد.
حضور دیگر کارگردانان ایرانی نیز با انگیزه‌های سیاسی و فرهنگی همراه بوده است. انتخاب فیلم جعفر پناهی توسط فرانسه، پیامی در مورد آزادی بیان و مخالفت با سانسور تلقی می‌شود. کانادا با معرفی فیلم علیرضا خاتمی، سیاست‌های چندفرهنگی خود را به نمایش می‌گذارد و تاجیکستان نیز با انتخاب فیلم شهرام مکری، به دنبال تثبیت جایگاه خود در سینمای جهان است. این انتخاب‌ها نشان می‌دهد که تصمیمات فراتر از جنبه‌های هنری بوده و مسئولیت ایران در قبال هنرمندانش را یادآوری می‌کند.
حضور کارگردانان ایرانی به نمایندگی از کشورهای دیگر موضوع جدیدی نیست. پیش از این، برادران محمودی سه بار نماینده افغانستان، اصغر فرهادی نماینده اسپانیا، علی عباسی نماینده دانمارک و محمد رسول‌اف نماینده آلمان در اسکار بوده‌اند. اما آنچه این دوره را متفاوت و بحث‌برانگیز کرده، حضور همزمان چهار کارگردان ایرانی با چهار پرچم مختلف است؛ اتفاقی بی‌سابقه که به موضوع اصلی محافل فرهنگی و هنری ایران تبدیل شده است.
