به گزارش خبرگزاری تسنیم در آمل، قله دماوند، به عنوان بلندترین قله ایران و غرب آسیا و مرتفع‌ترین آتشفشان خاورمیانه، همواره نمادی از ایستادگی و عظمت ایران بوده است. هر ساله، هزاران کوهنورد و طبیعت‌گرد به این قله صعود می‌کنند تا از مناظر بی‌نظیر آن لذت ببرند. این قله، واقع در شمال کشور و در منطقه رینه لاریجان مازندران، با دره‌های سرسبز و چشمه‌های زلال، تصویری جاودانه از طبیعت ایران را به نمایش می‌گذارد.
دماوند، با تاج برفی دائمی و صخره‌های عظیم، علاوه بر ارزش طبیعی، از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت فراوانی دارد. این کوه در سال 1387 به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ثبت شد و از سال 1381 به عنوان «اثر طبیعی ملی» در مناطق حفاظت محیط زیست قرار گرفت. ثبت ملی دماوند، گامی مهم در حفاظت از این میراث طبیعی بود، اما این قله در مسیر ثبت جهانی یونسکو با چالش‌هایی جدی روبرو است.
یکی از این چالش‌ها، صدور مجوزهای معدنی در سال‌های گذشته بود که منجر به تخریب بخش‌هایی از کوه شد. این مجوزها، مسیر طبیعی دماوند را تغییر داد و به اکوسیستم آن آسیب رساند. با تلاش فعالان محیط‌زیست، فعالیت این معادن متوقف شد، اما آسیب‌های وارد شده همچنان باقی است و نیاز به بازسازی و حفاظت دارد.
تهدید اصلی دیگر، هجوم بی‌رویه کوهنوردان و گردشگران است که بدون توجه به ظرفیت محیط‌زیست، زباله‌ها و پسماندهای خود را در مسیرها رها می‌کنند و به پوشش گیاهی و جانوری آسیب می‌رسانند. این فشار انسانی، مانع از آن شده است که دماوند به جایگاه شایسته خود در فهرست یونسکو دست یابد.
دماوند، همچنان نیازمند توجه و مراقبت مسئولانه است. این کوه، نه تنها از نظر فیزیکی، بلکه از نظر فرهنگی و تاریخی نیز ارزشمند است و در شعر و ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد.
امروزه، با افزایش تعداد صعودکنندگان و گردشگران، مدیریت صحیح و رعایت اصول محیط‌زیستی بیش از پیش اهمیت دارد. حفظ پاکیزگی مسیرها، آموزش گردشگران، ایجاد محدودیت‌های منطقی و نظارت مستمر، تنها راه نجات این میراث طبیعی و انتقال آن به نسل‌های آینده است.
دماوند، با عظمت خود، یادآور مسئولیت ما در قبال طبیعت است. این قله، میراثی مشترک است و هرگونه بی‌توجهی می‌تواند به از بین رفتن بخشی از آن منجر شود. تا زمانی که به این مسئولیت توجه نکنیم، دماوند همچنان در انتظار نگاهی دلسوزانه و مراقبتی است تا بتواند در فهرست جهانی بدرخشد و الهام‌بخش فرهنگ و هویت ایرانی باشد.
رضا زارعی، رئیس فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی کشور، در همایش هفته محیط‌زیست در آمل، با اشاره به وضعیت نگران‌کننده زیست‌محیطی کوهستان‌های شمال کشور، خواستار اقدام عملی نهادهای مسئول و مشارکت فعال مردم در حفاظت از طبیعت شد. وی تأکید کرد که کوه‌ها فقط مقصد صعود نیستند، بلکه منبع حیات‌اند و باید برای آیندگان حفظ شوند.
زارعی، مازندران را نماد تنوع طبیعی ایران دانست و افزود که این سرزمین با رودها، جنگل‌ها و کوه‌هایش، بیش از هر زمان دیگری تحت فشار تخریب‌های انسانی قرار گرفته است. او به قطع بی‌رویه درختان، ساخت‌وسازهای ناپایدار، آلودگی رودخانه‌ها و انباشت پسماند در طبیعت اشاره کرد.
رئیس فدراسیون کوهنوردی با بیان اینکه قله دماوند به عنوان نماد ایستادگی و میراث ملی ایران در معرض تهدیدهای جدی قرار دارد، گفت: رهاسازی زباله، تخریب مسیرهای صعود، آسیب به پوشش گیاهی و منابع آب از جمله معضلاتی است که این کوه با آن دست به گریبان است. نباید اجازه دهیم نام دماوند با عنوان «کوه زباله» در ذهن‌ها باقی بماند.
زارعی با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی برای کاهش تولید زباله، تفکیک و بازیافت پسماند در روستاهای حاشیه کوهستان‌ها باید به‌صورت جدی دنبال شود، بیان کرد: علاوه بر نهادهای مسئول، تشکل‌های مردمی، گروه‌های کوهنوردی و رسانه‌ها نیز باید نقش فعال‌تری در این زمینه ایفا کنند.
رئیس فدراسیون کوهنوردی با تأکید بر لزوم آموزش محیط‌زیستی از سطح مدارس تا رسانه‌های عمومی مطرح کرد: حفاظت از کوهستان‌ها تنها دغدغه کوهنوردان نیست، بلکه یک مسئولیت ملی است که باید با ارتقای فرهنگ عمومی و مشارکت همگانی نهادینه شود. راه‌اندازی پویش‌های محلی برای پاک‌سازی کوهستان‌ها و گسترش کمپین‌های آگاهی‌بخش از اولویت‌های فدراسیون است.
وحید رضائیان، رئیس حفاظت محیط زیست آمل نیز در این مراسم با بیان اینکه وضعیت محیط‌زیست در کشور و مازندران مناسب نیست، گفت: امروزه با موضوعات مهمی مواجه هستیم که به عنوان معضل جدی مطرح است.
وی یکی از این موضوعات را بحث پسماند و تولید روزانه 200 تن زباله بیان و یادآور شد: متاسفانه 80 درصد زباله در طبیعت رها می‌شود که حدود 500 لیتر شیرابه و 400 مگا گاز تولید دارد.
رئیس حفاظت محیط زیست آمل با تاکید بر اینکه زباله طلای کثیفی که یاد می‌شود در واقع هر موادی زاید نیست و می‌توان از آن استفاده بهینه کرد، اظهار داشت: در اجرای تفکیک زباله همه نهادها و سازمانها نیاز هست کمک کنند تا بر این معضل غلبه کنیم.
وی با بیان اینکه در آمل حدود 12 هزار بیمار سرطانی داریم که یک معضل است، گفت: در طبیعت زباله رها می‌شد باید بنابر اصل 50 قانون اساسی، به وظیفه عمومی عمل کنیم.
رضاییان تاکید کرد: برنامه مهم آموزش همیاران و همکاران محیط‌زیست را در مهدکودک‌ها باید شروع کرد که اگر انجام می‌شد امروز با این معضل مواجه نمی‌شدیم.
منبع : خبرگزاری تسنیم
