گیاه یونجه، با نام علمی Medicago sativa، یکی از مهم‌ترین علوفه‌ها در کشاورزی مدرن به شمار می‌رود. این گیاه، به دلیل غنی بودن از پروتئین و ویتامین‌ها، محبوبیت زیادی در تغذیه دام‌ها دارد و به عنوان یک منبع غذایی اساسی برای دامداران شناخته می‌شود. یونجه به راحتی در خاک‌های حاصلخیز رشد می‌کند و توانایی جذب نیتروژن از هوا را دارد، که به بهبود کیفیت خاک کمک می‌کند. این ویژگی‌ها، یونجه را به گزینه‌ای جذاب برای کشاورزان تبدیل کرده است که به دنبال افزایش بهره‌وری و پایداری مزارع خود هستند.

خواص درمانی و تركيبات شيميايي گیاه يونجه

علاوه بر ارزش غذایی، یونجه به خاطر زیبایی ظاهری‌اش نیز مورد توجه قرار گرفته است. گل‌های بنفش و سبز روشن این گیاه در فصل بهار و تابستان، منظره‌ای دل‌انگیز به مزارع می‌بخشد و به افزایش تنوع زیستی در محیط‌های کشاورزی کمک می‌کند. همچنین، یونجه به عنوان یک گیاه چندساله، می‌تواند سال‌ها در مزارع باقی بماند و از این رو، بر روی کاهش هزینه‌های تولید علوفه تأثیر مثبت دارد. در نهایت، این گیاه نه‌تنها از نظر اقتصادی، بلکه از لحاظ زیست‌محیطی نیز اهمیت بسیاری دارد و به حفظ تعادل اکوسیستم‌های کشاورزی یاری می‌رساند.

كليات گياه شناسي: يونجه

يونجه گياهي است علفي و چند ساله كه ارتفاع آن تا يك متر ميرسد برگهاي آن داراي سه برگچه مي باشد برگچه هاي نوك تيز، سبز رنگ و بيضي شكل است .

گلهاي يونجه بشكل سبز و برنگ بنفش تيره يا آبي روشن است ميوه يونجه مانند صدف بوده و دانه داخل ميوه مانند لوبيا ولي كوچكتر از آنزمي باشد .

يونجه ريشه اي بسيار عميق درد و ريشه آن تا سه متر بداخل زمين نفوذ مي كند و بنابراين منبع ويتامين ها و مواد معدني است كه از خاك مي گيرد .

يونجه از زمانهاي بسيار قديم در ايران كشت مي شده است و در حدود پنج قرن قبل از ميلاد مسيح از ياران به يونان برده شد و در قرن هفتم بعد از ميلاد به اروپا راه يافت . يونجه در ايران در مناطق مركزي و جنوبي به مقدر بسيار زياد كشت مي شود .

زنبور عسل گل يونجه را دوست درد واز آن شهد زيادي بدست مي آورد و تبديل به عسل مي كند .

پرورش اين گياه در قديم براي تهيه علوفه چهارپايان بوده ولي در حال خاضر بعلت درا بودن مواد مغذي به مصرف غذايي نيز مي رسد .

تركيبات شيميايي

يونجه سرشار از ويتامين هاي A,C,E,K و همچنين داراي آميلاز كه انزيم مخصوص هضم مواد نشاسته اي است مي باشد .

آنزيم هاي بسياري در يونجه يافت مي شود بعنوان مثال مي توان از امولسين ،‌اينورتاز ، و پكتياز نام برد .

يونجه داراي حدود ۲۰%‌پروتئين مي باشد پروتئين هاي موجود در يونجه عبارتند از :‌

ليزين ،‌آرژنين ، هيستيدين ، آدنين ، فنيل آلانين ،‌آسپاراژين و سيستين . يونجه داراي اسيد فسفريك نيز هست

يونجه همچنين داراي منيزيوم ، آهن و مقدر جزئي ارسنيك و سيليس است

بنابراين يونجه از نظر مواد غذايي بسيار قوي است و غذاي خوبي براي انسان و حيوانات است .

خواص داروئي

يونجه از نظر طب قديم ايران گرم است . البته تاره آن گرم و تر و خشك شده آن گرم و خشك است

۱)يونجه از نظر اينكه داراي بسياري از مواد معدني مي باشد شيره آن براي بچه هايي كه در حال رشد هستند و اسخوان بندي محكمي ندارند بسيار مفيد است . حتي امروزه پودر اين گياه را در داروخانه ها مي فروشند كه آنرا مي توان براي بچه هاي شير خوار مصرف كرد .

براي تهيه شيره يونجه بايد مقدر ۳۰۰ گرم يونجه را در يك ليتر آب ريخت و آنرا جوشانيد تا مقدر آب آن به نصف تقليل يابد سپس آنرا صاف كرده و مقدر كمي عسل به آن اضافه كنيد كه بصورت شربت دارايد . مقدر مصرف براي طافال ۲۰۰ گرم در روز است و براي اطفال شيرخوار حدود ۵۰ گرم يم باشد كه مي توان به شير آنها اضافه نمود .

اشخاص بزرگسال هم براي بالا بردن انرژي مي توانند از اين شيره استفاده كنند

۲) يونجه رابصورت تازه و يا جوانه آنها رابا سالاد ميل كنيد . جوانه يونجه را بصورت بسته بندي شده مي توانيد از سوپر ماركتها خريدري كنيد .

خواص درمانی و تركيبات شيميايي گیاه يونجه

۳)يونجه ملين است

۴)يونجه دو برابر اسفناج آهنم درد بنابراين خونساز است و براي كسانيكه به كم خوني مبتلا هستند مفيد است

۵)يونجه بعلت درا بودن آهن براي درمان بيماير راشيتيسم بكار مي رود

۶)عوارض كمبود ويتامين ث با خوردن يونجه از بين ميرود

۷)يونجه تازه در بسياري از كشورها مانند چين و روسيه و آمريكا به مقدر زياد بجاري اسفناج مصرف مي شود

۸)يونجه را در داروخانه ها و فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها بصورت پودر ، كپسول و قرص بفروش مي رسانند . مقدرمصرف آن سه قرص در روز است

۹)با همه مزايايي كه يونجه درد در خوردن تازه آن نبايد زياده روي كرد زيرا بسيار نفاخ است و حتي حيواناتي كه به مقدر زيا د از آن مي خورند بعلت گاز زياد ممكن است تلف شوند

۱۰)ضماد پخته يونجه را اگر روزي چند بار روي اعضايي كه رعضه دارند بگذاريد آنها را شفا مي دهد

۱۱)تخم يونجه قاعده آور است و براي اين منظور تخم يونجه را بصورت دم كرده مصرف كنيد

۱۲)دم كرده يونجه درمان اسهال است

۱۳)براي نرم كردن سينه و تسكين سرفه روزي ۲-۳ فنجان دم كرده تخم يونجه را مصرف كنيد

۱۴)براي درمان لقوه و رعشه تخم يونجه را در روغن زيتون بريزيد و مدت يك هفته جلوي آفتاب بگذاريد سپس آنرا صاف كنيد و روزي چند قاشق از آنرا بخوريد و همچنين روي اعضايي كه رعشه دارند بماليد.

۱۵)يونجه حاوي مقدرزيادي ويتامين است . كوبيده آن زخم را بسرعت اليتام داده و از خونريزي جلوگيري مي كند .

طرز استفاده

به مبحث نسخه پيچي گياهان دارويي براي بيماري مورد نظر مراجعه نماييد

مضرات

مضرات خاصي براي آن بيان نشده است .

تاریخچه گیاه يونجه

یونجه، گیاهی چندساله و از خانواده لپه‌ای‌هاست که به عنوان یکی از مهم‌ترین علوفه‌ها در کشاورزی شناخته می‌شود. این گیاه بومی مناطق خاورمیانه و آسیای مرکزی است و ابتدا در ایران و افغانستان کشت می‌شد. یونجه به دلیل قابلیت‌های تغذیه‌ای بالا و مقاومت در برابر شرایط سخت آب و هوایی، به سرعت در سایر نقاط جهان محبوبیت یافت. مدارک تاریخی نشان می‌دهد که یونجه برای نخستین بار توسط اقوام ایرانی و رومی در حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این گیاه به عنوان منبع غذایی برای دام‌ها و همچنین بهبود دهنده خاک، توجه کشاورزان را به خود جلب کرده است.

با گذر زمان، یونجه به عنوان محصولی کلیدی در کشاورزی مدرن مطرح شد. در قرن نوزدهم، کشت این گیاه به آمریکای شمالی و اروپا راه یافت و به سرعت در مزارع دامپروری به کار گرفته شد. ویژگی‌های خاص یونجه، از جمله توانایی تثبیت نیتروژن در خاک و ایجاد تعادل اکولوژیک، باعث شد که این گیاه در برنامه‌های کشاورزی پایدار جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. امروزه، یونجه به عنوان یکی از منابع اصلی علوفه در دنیا شناخته می‌شود و نقش بسزایی در تأمین غذای دام‌ها و بهبود کیفیت خاک ایفا می‌کند.

خواص درمانی و تركيبات شيميايي گیاه يونجه

کاربردهای گیاه يونجه در طب سنتی

یونجه، با نام علمی Medicago sativa، به عنوان یکی از گیاهان مفید در طب سنتی شناخته می‌شود. از این گیاه به دلیل خواص دارویی‌اش در درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها، یونجه به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و می‌تواند در کاهش التهاب و بهبود عملکرد گوارش مؤثر باشد. همچنین، این گیاه به عنوان منبعی از آنتی‌اکسیدان‌ها شناخته می‌شود که می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های مزمن و بهبود سلامت عمومی نقش داشته باشد.

علاوه بر کاربردهای پزشکی، یونجه در طب سنتی به عنوان یک داروی طبیعی برای تسکین علائم یائسگی و بهبود وضعیت پوست نیز مورد توجه قرار گرفته است. مصرف منظم این گیاه به تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی آن‌ها کمک می‌کند. همچنین، یونجه به دلیل خواص دیورتیک و تصفیه‌کننده خون، برای افرادی که به دنبال سم‌زدایی از بدن هستند، گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آید. به طور کلی، این گیاه با ویژگی‌های شگفت‌انگیز خود، بخشی از درمان‌های طبیعی را تشکیل می‌دهد که به حفظ سلامتی و تندرستی افراد کمک می‌کند.

عوارض جانبی و احتیاطات گیاه يونجه

گیاه یونجه، با خواص تغذیه‌ای و دارویی‌اش، می‌تواند به عنوان یک مکمل مفید در رژیم غذایی مورد استفاده قرار گیرد، اما مصرف آن نیز با عوارض جانبی خاصی همراه است. برخی از افراد ممکن است به عوارضی چون اختلالات گوارشی، سردرد و واکنش‌های آلرژیک دچار شوند. همچنین، یونجه به دلیل وجود ترکیباتی مانند استروژن، ممکن است در افرادی که به هورمون‌ها حساسیت دارند، مشکلاتی ایجاد کند. بنابراین، افرادی که سابقه بیماری‌های هورمونی دارند، باید با احتیاط بیشتری به این گیاه نزدیک شوند.

از سوی دیگر، پیش از افزودن یونجه به رژیم غذایی یا استفاده از آن به عنوان مکمل، مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است. این موضوع به ویژه در مورد زنان باردار یا شیرده و افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند، اهمیت دارد. همچنین، مصرف یونجه در دوزهای بالا ممکن است به اختلالات خونی منجر شود، به همین دلیل پایش دقیق و رعایت دوزهای توصیه‌شده ضروری است. در نهایت، آگاهی از عوارض جانبی و احتیاطات مرتبط با این گیاه، به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا از فواید آن بهره‌مند شوند بدون اینکه به سلامت خود آسیب برسانند.

خواص درمانی و تركيبات شيميايي گیاه يونجه

منبع: سایت اخبار جهان