به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از سازمان بهزیستی کشور، مژگان رضازاده، رئیس دبیرخانه شورای سالمندان کشور، با اشاره به افزایش سرعت سالمندی جمعیت در ایران، اظهار داشت: در سال‌های اخیر، ایران شاهد افزایش چشمگیری در نرخ سالمندی بوده است. بر اساس برآوردهای رسمی و گزارش‌های پژوهشی، سهم افراد مسن (۶۵ سال به بالا) از جمعیت کشور، که در دهه‌های گذشته حدود تک‌رقمی بوده، اکنون به حدود ۱۲ درصد رسیده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که این سهم در دهه‌های آینده به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت، به طوری که در یک یا دو نسل آینده، نسبت سالمندان به کل جمعیت افزایش چشمگیری خواهد داشت.
رضازاده در ادامه به توزیع نامتوازن سالمندی در استان‌های مختلف کشور اشاره کرد و گفت: الگوی توزیع سنی نشان می‌دهد که استان‌های شمالی و برخی استان‌های مرکزی از جمله مسن‌ترین مناطق کشور هستند. استان‌های گیلان و مازندران بارها به عنوان استان‌هایی با بالاترین سهم جمعیت سالمند گزارش شده‌اند. استان‌هایی نظیر آذربایجان شرقی، اصفهان و تهران نیز روند پیری قابل توجهی را تجربه می‌کنند. در مقابل، استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان جمعیت نسبتاً جوان‌تری دارند.
رئیس دبیرخانه شورای سالمندان کشور با تأکید بر بحران سالمندی در برخی مناطق خاص، تصریح کرد: بحران منطقه‌ای بیشتر در مناطقی رخ می‌دهد که هم سهم سالمند بالاست و هم زیرساخت‌های اقتصادی و پزشکی لازم برای مراقبت از آن‌ها ضعیف است. به عنوان مثال، استان‌های گیلان و مازندران و برخی استان‌های مرکزی در این دسته قرار می‌گیرند.
رضازاده در پاسخ به این پرسش که آیا زیرساخت‌های کشور برای مواجهه با پدیده سالمندی آماده است و چه تدابیری برای این منظور در نظر گرفته شده است، گفت: وضعیت آماده‌سازی فعلی کشور ترکیبی است. اسناد ملی مانند «سند ملی سالمندان» و برنامه‌های نظری وجود دارند، اما ظرفیت عملی شبکه مراقبت‌های در منزل، مراکز روزانه متناسب با نیازهای عمومی، نیروی مراقب ماهر، پوشش مالی پایدار و هماهنگی بین‌بخشی هنوز کافی نیست.
وی در ادامه پیشنهاداتی را برای مواجهه مؤثر با چالش‌های سالمندی مطرح کرد: نوسازی و توسعه شبکه مراقبت در منزل و مراکز روزانه مطابق با الگوی سالمندی کشور، تقویت خدمات بهداشتی پیشگیرانه و برنامه‌های مدیریت بیماری‌های مزمن در سطح اولیه (PHC)، تضمین منابع مالی پایدار شامل سیاست‌های بیمه‌ای، بودجه‌های اختصاصی و مشوق‌های مالی برای خدمات اجتماعی، آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی حرفه‌ای مراقبت سالمندی و تقویت سیاست‌های میان‌نسلی و اجتماعی برای جلوگیری از انزوا و فقر سالمندان از جمله این راهکارها هستند. وی افزود: سند ملی سالمندان نیز بر همین راهبردها و به ویژه تأمین منابع مالی پایدار تأکید دارد.
رضازاده در خصوص پدیده زنانه شدن سالمندی در ایران گفت: ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان، با پدیده «فمینیزه شدن سالمندی» مواجه است. نسبت زنان در گروه‌های سنی بالا بیشتر از مردان است، به این معنا که سالمندان زن بیش از نیمی از جمعیت سالمند را تشکیل می‌دهند. این پدیده دلایل مختلفی دارد، از جمله امید به زندگی بالاتر در زنان، مرگ‌ومیر بالاتر مردان در سنین میانسالی و عوامل اجتماعی و اقتصادی.
وی با اشاره به پیامدهای زنانه شدن سالمندی، اظهار داشت: این موضوع نیازمند توجه به مواردی همچون افزایش نیاز به سیاست‌های حمایتی ویژه زنان سالمند شامل بازنشستگی و درآمد پایدار، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی ویژه زنان، مقابله با فقر در میان زنان تنها، نیاز به خدمات تعیین‌شده برای زنان شامل مراکز روزانه، مراقبت‌های خانگی حساس به جنسیت و توجه به اشکال خاص آسیب‌پذیری شامل سکوت در مورد خشونت، فقر بازنشستگی و سطوح پایین‌تر مشارکت اقتصادی است.
رئیس دبیرخانه شورای سالمندان کشور در پاسخ به این سوال که چند درصد از سالمندان تحت پوشش مستقیم خدمات سازمان بهزیستی هستند، گفت: آمارها و اطلاعیه‌های رسمی اخیر سازمان بهزیستی و اخبار جهان نشان می‌دهد که تعداد افرادی که تحت پوشش بهزیستی قرار دارند، بالغ بر چند میلیون نفر گزارش شده است و هم‌زمان، برآورد از جمعیت سالمندان کشور حدود ۹ تا ۱۰ میلیون نفر است.
وی افزود: سازمان بهزیستی گزارش کرده است که بخش قابل توجهی از جامعه تحت پوشش، به عنوان مثال حدود یک‌سوم مددجویان، را سالمندان تشکیل می‌دهند. با این حال، اگر منظور این است که چند درصد از کل سالمندان کشور تحت پوشش بهزیستی هستند، فقدان یک آمار واحد و یکسان رسمی شفاف است و عدد قطعی در دسترس عموم نیست. به عبارت دیگر، پوشش رسمی کامل نیست و بسیاری از سالمندان نیازمند هنوز خارج از شبکه حمایتی رسمی هستند.
رضازاده در خصوص مهم‌ترین نیازهای امروز سالمندان ایران، گفت: نیازها هم‌پوشان و چندبعدی هستند و نمی‌توان یکی را به تنهایی برجسته کرد. نیاز به مراقبت، مانند خدمات در منزل، مراکز روزانه و مددکاری اجتماعی برای سالمندان دارای ناتوانی یا تکیه‌گاه کم، نیازهای بهداشتی مانند پیشگیری و مدیریت بیماری‌های مزمن، تیم‌های چندرشته‌ای، دسترسی به دارو و توانبخشی، و نیازهای اجتماعی و روانی شامل پیشگیری از انزوای اجتماعی، سلامت روان، حمایت اقتصادی و اجتماعی از جمله مهم‌ترین نیازهای سالمندان است.
وی در پایان تأکید کرد: اولویت‌بندی منطقه‌ای ضروری است. به عنوان مثال، در مناطقی با فقر بالاتر، نیازهای اقتصادی و مراقبتی اولویت دارند و در مناطق مسن‌تر، خدمات بهداشتی و توانبخشی و مراکز روزانه اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.
منبع : سازمان بهزیستی کشور
