به گزارش تابناک به نقل از مهر؛ جمهوری اسلامی ایران، تلاش سه کشور اروپایی (انگلیس، آلمان، فرانسه) و ایالات متحده آمریکا برای سوء استفاده از سازوکار حل اختلاف در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به منظور احیای قطعنامه‌های لغو شده علیه ایران را غیرقانونی و فاقد توجیه دانسته است. این اقدام نه تنها از نظر حقوقی بی‌اساس است، بلکه از منظر اخلاقی و منطقی نیز مردود شمرده می‌شود.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌کند که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و محدودیت‌های مندرج در آن در خصوص برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، باید در تاریخ مقرر (۲۶ مهر ۱۴۰۴) به پایان برسد.
**سوء استفاده از سازوکار حل اختلاف و نقض تعهدات برجامی**
سه کشور اروپایی با تحریک و تحت فشار آمریکا، سازوکار موسوم به «پس‌گشت» را فعال کرده‌اند، در حالی که خود به دلیل عدم اجرای تعهداتشان در برجام، مرتکب «عدم اجرای فاحش» شده‌اند و از روند حل اختلاف برجام سوء استفاده می‌کنند. این کشورها به جای ایفای تعهدات خود، تلاش دارند با استفاده از این سازوکار، قطعنامه‌های لغو شده را مجدداً احیا کنند.
**حمایت از تجاوز نظامی و نقض حقوق بین‌الملل**
این سه کشور اروپایی با حمایت صریح یا ضمنی از تجاوز نظامی اسرائیل و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، که تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشت، حقوق بین‌الملل و رژیم عدم اشاعه را نقض کرده‌اند. این اقدام، به ویژه بند ۴ ماده ۲ منشور سازمان ملل متحد را نقض می‌کند و مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را زیر پا می‌گذارد.
طرف‌های اروپایی برجام، همچون آمریکا، با سوء نیت آشکار، مفاد و روح برجام را نقض کرده‌اند و در حل اختلاف‌ها نیز هیچ تلاش صادقانه‌ای انجام نداده‌اند. حمایت این کشورها از تجاوز نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده عدم پایبندی آن‌ها به اصول حقوق بین‌الملل است.
**بی‌اعتباری حقوقی و اخلاقی اقدام برای احیای قطعنامه‌های خاتمه‌یافته**
تلاش برای احیای قطعنامه‌های خاتمه‌یافته، نه تنها از نظر حقوقی بی‌مبنا است، بلکه از منظر اخلاقی و منطقی نیز قابل قبول نیست. برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران پیش‌تر در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و سند ضمیمه آن یعنی برجام به طور جامع مورد بررسی قرار گرفته و دوره زمانی ۱۰ ساله آن در موعد مقرر یعنی ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) باید خاتمه یابد.
سه کشور اروپایی در فرایند پیگیری موضوع نیز مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را رعایت نکرده‌اند. بند اجرایی ۱۱ این قطعنامه تصریح می‌کند که شورای امنیت باید «دیدگاه‌های کشور‌های ذی‌ربط را مدنظر قرار دهد». با وجود مواضع روشن سایر اعضای برجام، از جمله ایران، چین و فدراسیون روسیه، با فشار سه کشور اروپایی و ایالات متحده، رئیس شورا پیش‌نویس قطعنامه را به صورت غیرقانونی به رأی گذاشت.
**نامه مشترک ایران، چین و روسیه و رد ابلاغیه سه کشور اروپایی**
همان‌طور که در نامه مشترک وزرای امور خارجه چین، ایران و روسیه در تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ تأکید شد، شورای امنیت نمی‌تواند بر مبنای ابلاغیه مخدوش سه کشور اروپایی اقدام کند. هرگونه اقدامی که برخلاف یا در تعارض با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت باشد، نمی‌تواند تعهدات حقوقی برای کشور‌های عضو سازمان ملل متحد ایجاد نماید.
ایران ادعای سه کشور اروپایی و آمریکا مبنی بر بازگشت قطعنامه‌های پیشین را رد می‌کند و تأکید دارد که هیچ تعهدی برای اعضای سازمان ملل متحد، از جمله ایران، در قبال مفاد و سازوکار‌های قطعنامه‌های لغوشده ایجاد نمی‌شود و همه کشورها باید از شناسایی این وضعیت غیرقانونی مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت خودداری کنند. موضع جمهوری اسلامی ایران در این زمینه طی نامه رسمی در تاریخ ۵ مهر ۱۴۰۴ به دبیرکل سازمان ملل متحد منعکس شده است.
ایران همواره پایبندی خود را به گفت‌و‌گو و دیپلماسی برای حل و فصل مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود ثابت کرده و آمادگی خود را برای یافتن راه‌حلی منطقی و منصفانه که تضمین‌کننده حقوق و منافع ملت ایران برای استفاده‌های صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بوده و همزمان شفافیت و اطمینان لازم را در مورد ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران فراهم کند، نشان داده است.
**اجرای دقیق برجام و اقدامات ترمیمی ایران**
ایران از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به طور کامل به مفاد برجام پایبند بود. پس از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، ایران اقدامات ترمیمی خود را وفق بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام از ماه می ۲۰۱۹ آغاز کرد. این اقدامات به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که در صورت بازگشت طرف‌های اروپایی و آمریکا به تعهدات برجامی، ایران نیز می‌تواند به سرعت به تعهدات خود بازگردد.
در طول ۴ سال گذشته، ایران ابتکار‌ها و پیشنهاد‌های متعددی برای بازاجرای تعهدات برجامی توسط همه طرف‌ها ارائه کرده است. همچنین، پیشنهادهایی برای انعقاد تفاهم مذاکره‌شده دیگر برای حل مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران مطرح کرده است، اما این تلاش‌ها به دلیل عدم جدیت و فقدان حسن نیت سه کشور اروپایی یا آمریکا به نتیجه نرسیده است.
حملات نظامی اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران در بازه زمانی ۲۳ خرداد تا ۳ تیر ۱۴۰۴ (۲۴-۱۳ ژوئن ۲۰۲۵) و همراهی سه کشور اروپایی با متجاوزان، نقطه اوج نقض فاحش تعهدات برجامی این سه کشور همراه با سوء نیت آشکار بود. تجاوز نظامی علیه ایران، که منجر به شهید و مجروح‌شدن تعدادی از شهروندان ایرانی و تخریب تأسیسات هسته‌ای و زیرساخت‌های حیاتی کشور شد، علاوه بر مسئولیت کیفری عاملان و آمران این جنایت، موجب مسئولیت بین‌المللی طرف‌های متجاوز به دلیل ارتکاب اعمال متخلفانه بین‌المللی است.
ایران از تمام ابزار‌های در دسترس برای محاکمه و مجازات جنایتکاران و مطالبه غرامت استفاده خواهد کرد. در دو ماه گذشته، ایران تلاش‌های گسترده‌ای برای جلوگیری از سوء استفاده سه کشور اروپایی از ساز و کار حل اختلاف برجام انجام داده است.
انعقاد تفاهم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۴۰۴ و ارائه پیشنهاد‌های مفید و منطقی در این زمینه و دیگر موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، از جمله این تلاش‌ها به شمار می‌آید که به دلیل بی‌توجهی و زیاده‌خواهی سه کشور اروپایی و آمریکا به نتیجه نرسید.
**مسیر تقابل به جای دیپلماسی**
به جای فراهم‌کردن فضای لازم برای دیپلماسی و تعامل، سه کشور اروپایی و آمریکا مسیر تقابل و بحران‌سازی را در پیش گرفته‌اند و بر این باور نادرست‌اند که با توسل به حربه احیای قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت، اهرم فشار جدیدی به دست خواهند آورد.
جمهوری اسلامی ایران با جدیت از حقوق و منافع ملی خود دفاع خواهد کرد و هر تحرکی برای آسیب رساندن به منافع و حقوق ملت ایران با پاسخ مقتضی و قاطع مواجه خواهد شد. اخبار جهان در این زمینه گزارش داد.
منبع : مهر
