امروز : یکشنبه, ۲۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴
- ⚖️ سایه‌روشن‌های یک معامله فراآتلانتیک | توافق تجاری یا نمایش سیاسی؟
- 🟢 حضور سرزده رئیس‌جمهور در وزارت جهاد کشاورزی | بررسی فوری برنامه‌ها و چالش‌ها
- 🚨 بحران زیست‌محیطی در بختگان؛ چرا پرندگان مهاجر جان می‌دهند؟
- 🌍 تنش در دو جبهه؛ درگیری نظامی هند و پاکستان
- 🇺🇸 تصمیم غافلگیرکننده ترامپ: احتمال به رسمیت شناختن کشور فلسطین
- 🇸🇦 شرط جنجالی عربستان برای حضور در اجلاس بغداد
🚨 بحران زیست‌محیطی در بختگان؛ چرا پرندگان مهاجر جان می‌دهند؟
تحلیل عوامل مؤثر بر تغییرات دریاچه بختگانبه گزارش روز شنبه گروه علمی ایرنا از بنیاد ملی علم ایران (INSF)، امیررضا کشتکار با مدرک دکتری تخصصی آبخیزداری از دانشگاه تهران درباره این طرح توضیح داد: دریاچه‌ها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها، آبگیرها، آب‌بندان‌ها و منابع آب‌های زیرزمینی همواره نقش مهمی را در فعالیت‌های کشاورزی همچون تولید آبزیان، دامداری، نیازمندی‌های اصلی انسان و حفظ تنوع زیستی به عهده دارند.
وی افزود: تالاب‌ها و دریاچه‌ها به‌عنوان منابع آبی ارزشمند از نظر اکولوژیکی و اقتصادی می‌توانند در ابعاد محلی و منطقه‌ای مطرح شده و به‌دلیل کاربری‌های گوناگون مانند تامین آب، تغذیه منابع آب‌های زیرزمینی، مهار سیلاب، رسوب‌گیری، نگهداری مواد مغذی، تولید انرژی، حمل‌ونقل آبی و گردشگری برای انسان بسیار موثر باشند.
این محقق و پژوهشگر گفت: هر اکوسیستم آبی شامل دریاچه‌ها، دریاها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها، مانداب‌ها، مرداب‌ها برای بقا و عملکرد مناسب، نیاز به مقدار ویژه‌ای آب دارد که به آن نیاز آبی محیط زیستی اطلاق می‌شود. محیط‌های ساحلی از حساس‌ترین سامانه‌های محیطی به‌شمار می‌روند که متاثر فرآیندهای هیدر..
دریاچه بختگان، یکی از مهم‌ترین پهنه‌های آبی کشور، امروز با چالش‌های بزرگی مواجه است که موجودیت آن را تهدید می‌کند. در سال‌های اخیر، خشکی دریاچه، مرگ پرندگان مهاجر، افزایش فرسایش بادی و کاهش تنوع زیستی در این منطقه، موجب نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی شده است. اما سؤال اصلی اینجاست: چه عواملی باعث این تغییرات شده‌اند؟
به گزارش گروه علمی ایرنا، دکتر امیررضا کشتکار، پژوهشگر آبخیزداری از دانشگاه تهران، در قالب طرحی با حمایت بنیاد ملی علم ایران (INSF)، به تحلیل دقیق این عوامل پرداخته و به راهکارهایی برای احیای بختگان اشاره کرده است.
🚨 بحران زیست‌محیطی در بختگان؛ چرا پرندگان مهاجر جان می‌دهند؟
🏞️ اهمیت دریاچه‌ها و تالاب‌ها در اکوسیستم
دکتر کشتکار با اشاره به اهمیت منابع آبی همچون دریاچه‌ها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها و آبگیرها گفت:
“این منابع آبی نقش حیاتی در کشاورزی، دامداری، تأمین آب شرب، حفظ تنوع زیستی و حتی گردشگری دارند.”
او افزود که تالاب‌ها، به‌عنوان زیست‌بوم‌های حساس، به دلیل کارکردهای گوناگونشان، اهمیت اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بالایی دارند. از جمله این کارکردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
💧 تأمین آب و تغذیه منابع زیرزمینی
-
🌊 مهار سیلاب و کنترل رسوب
-
🐟 تولید آبزیان و حفظ گونه‌های زیستی
-
🧂 جذب و نگهداری مواد مغذی
-
🧭 ایجاد ظرفیت گردشگری و حمل‌ونقل آبی
🧪 نیاز آبی محیط زیستی؛ پایه بقا دریاچه‌ها
به گفته کشتکار، اکوسیستم‌های آبی مانند بختگان نیازمند حداقل مقدار آب برای بقای عملکرد طبیعی خود هستند. این مقدار که به آن نیاز آبی محیط زیستی گفته می‌شود، در تعیین حیات یا مرگ دریاچه‌ها نقشی اساسی دارد.
وی اضافه کرد که محیط‌های ساحلی و تالابی به دلیل ویژگی‌های هیدرودینامیکی‌شان، نسبت به تغییرات محیطی بسیار حساس هستند و حتی تغییرات کوچک در سطح آب می‌تواند پیامدهای بزرگی به همراه داشته باشد.
🐦 بختگان؛ از پناهگاه پرندگان مهاجر تا بستر خشک و نمکین
دریاچه بختگان در استان فارس، روزگاری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پناهگاه‌های پرندگان مهاجر شناخته می‌شد. اما اکنون، وضعیت آن به شکل نگران‌کننده‌ای تغییر کرده است.
“در سال‌های اخیر، هزاران پرنده مهاجر در بستر خشک و نمکین این دریاچه گرفتار شده و جان سپرده‌اند.” – دکتر کشتکار
این فاجعه زیست‌محیطی نه‌تنها اکوسیستم منطقه را دچار بحران کرده، بلکه تبعات اجتماعی و اقتصادی نیز برای ساکنان اطراف به‌دنبال داشته است.
🌪️ نقش فرسایش بادی و پدیده گرد و غبار
یکی دیگر از اثرات خشک شدن بختگان، افزایش فرسایش بادی و انتشار غبار نمکی است. طبق گزارش دکتر کشتکار:
-
نمک‌های موجود در کف خشک‌شده دریاچه، با وزش باد به اراضی اطراف منتقل می‌شوند.
-
این فرایند باعث تخریب خاک کشاورزی و کاهش حاصل‌خیزی می‌شود.
-
غبار نمکی می‌تواند سلامت افراد محلی را به خطر بیندازد و موجب بیماری‌های تنفسی شود.
🌿 کاهش پوشش گیاهی و پیامدهای اکولوژیکی
کاهش حجم آب در دریاچه باعث کاهش رطوبت نسبی هوای محلی شده و همین موضوع موجب تخریب تدریجی پوشش گیاهی طبیعی در منطقه گردیده است. این مسئله به‌طور مستقیم بر روی زیستگاه‌های جانوری نیز تأثیر منفی داشته و چرخه اکولوژیکی منطقه را دچار اختلال کرده است.
🚱 عدم تخصیص حقابه و سوءمدیریت منابع آب
از مهم‌ترین عوامل خشک شدن دریاچه بختگان، می‌توان به عدم تخصیص حقابه زیست‌محیطی اشاره کرد. در سال‌های اخیر، به‌دلیل خشکسالی، افزایش مصرف آب در بخش کشاورزی و سیاست‌های نادرست در مدیریت منابع آب، میزان ورود آب به بختگان به‌شدت کاهش یافته است.
این موضوع به ایجاد یک زنجیره بحران در منطقه منجر شده که شامل موارد زیر است:
| عامل | پیامد |
|---|---|
| کاهش ورودی آب | خشکی بستر دریاچه |
| کاهش رطوبت | کاهش پوشش گیاهی |
| فرسایش بادی | گسترش گرد و غبار |
| نابودی زیستگاه‌ها | کاهش جمعیت پرندگان مهاجر |
📊 ضرورت پایش مداوم و برنامه‌ریزی بلندمدت
دکتر کشتکار در پایان تأکید کرد:
“برای احیا و حفاظت تالاب‌ها و دریاچه‌ها مانند بختگان، نیازمند پایش مداوم تغییرات و برنامه‌ریزی بلندمدت بر اساس داده‌های دقیق هستیم.”
او افزود که باید شاخص‌ها و عوامل اصلی تاثیرگذار بر نوسانات سطح دریاچه شناسایی شده و براساس آن، سیاست‌های مدیریتی اتخاذ شود. به‌عبارت دیگر، احیای دریاچه تنها با نگاه علمی، مشارکت مردمی و حمایت نهادهای حاکمیتی امکان‌پذیر است.
❓ سوالات متداول درباره دریاچه بختگان
۱٫ چرا دریاچه بختگان خشک شده است؟
دلایلی مانند خشکسالی، کاهش بارندگی، افزایش برداشت آب برای کشاورزی، عدم تخصیص حقابه و سوءمدیریت منابع آبی.
۲٫ خشک شدن بختگان چه پیامدهایی دارد؟
کاهش تنوع زیستی، مرگ پرندگان مهاجر، افزایش گرد و غبار، تخریب خاک، آسیب به سلامت مردم و کاهش منابع گردشگری و کشاورزی.
۳٫ آیا احیای دریاچه بختگان ممکن است؟
بله، با مدیریت صحیح منابع آب، تأمین حقابه زیست‌محیطی، مشارکت محلی و پایش مستمر، امکان احیای تدریجی وجود دارد.
✅ نتیجه‌گیری
دریاچه بختگان، قربانی سیاست‌های نادرست مدیریت منابع آب و تغییرات اقلیمی شده است. اما هنوز برای نجات آن دیر نشده. آنچه نیاز است، عزم جدی، تصمیم‌گیری علمی و اجرای سیاست‌های محیط‌زیستی منطبق با واقعیت‌های منطقه‌ای است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.