مقدمه‌ای بر چالش ساخت‌وساز غیرمجاز در زمین‌های کشاورزی
در سال‌های اخیر، افزایش ساخت‌وسازهای غیرمجاز در زمین‌های کشاورزی به یکی از مهم‌ترین چالش‌های حوزه مدیریت زمین در کشور تبدیل شده است. این مسئله علاوه بر تهدید امنیت غذایی، موجب نابودی منابع طبیعی و تغییر کاربری‌های بدون مجوز می‌شود. استان خراسان‌شمالی نیز از این پدیده در امان نمانده است.
بر اساس تازه‌ترین آمار ارائه‌شده از سوی مدیر امور اراضی خراسان‌شمالی، طی سال جاری ۱۶۹ مورد ساخت‌وساز غیرمجاز در زمین‌های کشاورزی این استان شناسایی شده که ۴۵ مورد از آن‌ها تخریب شده‌اند.
📌 برخورد قانونی با تخلفات ساختمانی در اراضی زراعی
اجرای تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری اراضی
حسن ایزانلو، مدیر امور اراضی خراسان‌شمالی، در گفت‌وگو با ایرنا اعلام کرد که برخورد با متخلفان مطابق قانون انجام شده است. وی گفت:
«تمامی تخریب‌ها با استناد به تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها صورت گرفته است. این قانون به ما اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به حکم قضایی، نسبت به تخریب ساخت‌وسازهای غیرمجاز در اراضی کشاورزی اقدام کنیم.»
این ماده قانونی از مهم‌ترین ابزارهای قانونی برای جلوگیری از تغییر کاربری غیرمجاز زمین‌های کشاورزی به شمار می‌رود.
📉 افزایش نگران‌کننده ساخت‌وساز غیرمجاز در سال‌های اخیر
ایزانلو همچنین با اشاره به وضعیت سال گذشته گفت:
«در سال گذشته نیز ۸۹۸ مورد ساخت‌وساز غیرمجاز در زمین‌های کشاورزی استان شناسایی شد که ۴۰۹ مورد آن‌ها تخریب شد.»
افزایش چشمگیر ساخت‌وسازهای غیرمجاز زنگ خطری جدی برای آینده کشاورزی استان است. در صورت عدم کنترل و برخورد قاطع، این روند می‌تواند به نابودی تدریجی اراضی حاصلخیز منجر شود.
🚜 واگذاری هدفمند زمین به متقاضیان واقعی
اختصاص زمین برای طرح‌های کشاورزی و نیروگاه خورشیدی
در کنار مقابله با تخلفات، ایزانلو از واگذاری قانونی زمین به متقاضیان واقعی نیز خبر داد. وی گفت:
«در سال گذشته، ۱۰۸ هکتار زمین در استان به متقاضیان طرح‌های قانونی واگذار شد. از این مقدار، ۴۴ هکتار برای طرح‌های کشاورزی و ۶۴ هکتار برای طرح‌های غیرکشاورزی از جمله ساخت‌وسازهای مجاز بوده است.»
همچنین قرار است در سال جاری نیز ۱۲۲ هکتار زمین برای اجرای طرح‌های مختلف واگذار شود که ساخت نیروگاه‌های خورشیدی نیز در این طرح‌ها گنجانده شده است.
🔔 اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی، دو راهکار کلیدی برای پیشگیری
مدیر امور اراضی استان تأکید کرد که تنها راه جلوگیری از این روند، فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی به مردم است. او افزود:
«اطلاع‌رسانی به‌موقع و مشارکت عمومی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز ایفا کند. نباید تنها به برخوردهای قانونی بسنده کنیم.»
وی همچنین از راه‌اندازی سامانه ۱۳۱ به‌عنوان ابزار دریافت گزارش‌های مردمی یاد کرد و گفت:
☎️ «سامانه ۱۳۱ آماده دریافت گزارش‌ها درباره تغییر کاربری غیرمجاز، خرد کردن زمین‌های کشاورزی، تصرفات غیرقانونی و زمین‌خواری است.»
📊 وضعیت اراضی کشاورزی خراسان‌شمالی به روایت آمار
برای درک بهتر اهمیت موضوع، نگاهی به وضعیت اراضی کشاورزی خراسان‌شمالی می‌تواند مفید باشد:
| شاخص | مقدار |
|---|---|
| کل مساحت اراضی استان | ۲.۸ میلیون هکتار |
| اراضی کشاورزی و بایر | ۴۰۰ هزار هکتار |
| درصد زمین‌های کشاورزی | ۱۳٪ از کل اراضی استان |
| درصد اراضی غیرکشاورزی | ۸۷٪ از کل اراضی استان |
| سهم از تولید ناخالص بخش کشاورزی کشور | ۱.۱٪ |
| درصد جمعیت روستایی | ۴۴٪ از یک میلیون نفر جمعیت استان |
این آمار نشان می‌دهد که کشاورزی یکی از پایه‌های مهم اقتصادی استان است و باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
⚠️ پیامدهای ساخت‌وساز غیرمجاز در اراضی کشاورزی
ساخت‌وسازهای غیرمجاز در زمین‌های کشاورزی تنها به از بین رفتن بخشی از منابع طبیعی منجر نمی‌شود، بلکه در بلندمدت پیامدهای گسترده‌ای به دنبال دارد:
-
📉 کاهش زمین‌های قابل کشت
-
🏜️ تهدید امنیت غذایی منطقه
-
💰 کاهش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی
-
🏠 رشد بی‌رویه مناطق سکونتی در روستاها
-
📉 افت ارزش منابع طبیعی و زیست‌محیطی
✅ راهکارهای پیشنهادی برای کنترل و مدیریت ساخت‌وسازهای غیرمجاز
برای مقابله با این چالش، مجموعه‌ای از راهکارهای قانونی، فرهنگی و اجتماعی باید به صورت همزمان به کار گرفته شود:
-
افزایش نظارت‌های میدانی و گسترش گشت‌های حفاظتی در روستاها
-
تقویت اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی
-
تشویق مردم به گزارش تخلفات از طریق سامانه‌های مردمی
-
تسریع در روند تخریب سازه‌های غیرمجاز
-
آسان‌سازی واگذاری زمین به متقاضیان واقعی و شفاف‌سازی روندها
جمع‌بندی: زمین‌های کشاورزی را نجات دهیم
ساخت‌وساز غیرمجاز در اراضی کشاورزی، خطری جدی برای آینده تولید غذا و اقتصاد روستایی به شمار می‌رود. استان خراسان‌شمالی با وجود داشتن منابع غنی کشاورزی، در صورت ادامه این روند ممکن است در سال‌های آینده با کمبود زمین‌های حاصلخیز مواجه شود.
با اجرای قانون، افزایش مشارکت مردم، گسترش آگاهی‌بخشی و همکاری همه‌جانبه می‌توان جلوی نابودی تدریجی زمین‌های کشاورزی را گرفت.
✅ زمین کشاورزی سرمایه‌ای ملی است، نه ملکی برای ساخت و ساز شخصی!
استخدام هزار عضو هیات علمی جدید در دانشگاه فرهنگیان
روایت دروغین اسرائیل درباره کمک‌ها؛ غزه در آستانه فاجعه انسانی
روایت جعلی تل‌آویو درباره کمک‌ها و فاجعه انسانی در غزه
