کاهش ۴۰ درصدی برداشت به‌دلیل سرمازدگی؛ امید به صادرات غنچه و گلاب
🏞️ پایان فصل برداشت گل محمدی در استهبان؛ پایان یک عطر دل‌انگیز
برداشت گل محمدی از گلستان‌های شهرستان استهبان در استان فارس به پایان رسید؛ فصلی که تنها ۲۰ تا ۲۵ روز دوام دارد اما عطر آن تا ماه‌ها در کوچه‌باغ‌های حافظ و بازارهای عرقیات ایران باقی می‌ماند.
به‌رغم شروعی امیدوارکننده در اوایل اردیبهشت، امسال کشاورزان استهبان با چالشی جدی روبه‌رو شدند: سرمازدگی بهاره که منجر به کاهش ۴۰ درصدی عملکرد در سطح زیرکشت شد.
🌸 رایحه گل‌محمدی از گلستان‌های استهبان رخت بر می‌بندد
🌹 آمار برداشت گل محمدی در استهبان ۱۴۰۴
🔸 سطح زیر کشت: ۴۴ هکتار
🔸 میزان برداشت: حدود ۳۰ تُن
🔸 نوع برداشت:
-
برداشت غنچه برای صادرات
-
برداشت گلبرگ برای تولید گلاب
🔸 مدت زمان برداشت: از اوایل اردیبهشت تا اواخر ماه (۲۰ تا ۲۵ روز)
🔸 زمان مناسب برداشت: صبح زود، پیش از پژمردگی گل
🌬️ خسارت سرمازدگی؛ ضربه‌ای به کشاورزان و تولید سنتی
مهدی اعیان‌منش، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان استهبان، با اشاره به کاهش شدید تولید امسال گفت:
«بارندگی نامنظم و سرمازدگی شدید، گلدهی را کاهش داد و برداشت گل نسبت به سال گذشته زودتر تمام شد. اگرچه قیمت بالا تا حدودی خسارات را جبران کرد، اما میزان گل نسبت به انتظار بسیار کمتر بود.»
کاهش ۴۰ درصدی تولید، تنها یک هشدار برای کشاورزان نیست، بلکه زنگ خطری برای زنجیره تولید گلاب، صادرات غنچه و حتی مشاغل وابسته مانند کارگاه‌های سنتی و مشاغل خانگی است.
🧴 گلاب استهبان؛ محصولی سنتی، با قابلیت جهانی
تولید گلاب یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های گل محمدی در استهبان به‌شمار می‌رود. این شهرستان هر سال مقادیر قابل توجهی از گلبرگ‌های گل را وارد کارگاه‌های سنتی می‌کند تا محصول نهایی با برند «گلاب فارس» یا به‌صورت فله‌ای راهی بازار شود.
اما نکته قابل تأمل اینجاست که نبود صنایع تبدیلی و بسته‌بندی مدرن باعث شده است سهم استهبان از صادرات جهانی گلاب و اسانس، بسیار ناچیز بماند.
🏭 خام‌فروشی، تهدیدی جدی برای آینده گل محمدی فارس
با وجود اینکه استان فارس از خاستگاه‌های اصلی گل محمدی در ایران است، اما نبود کارخانه‌های اسانس‌گیری، خطوط بسته‌بندی پیشرفته، یا برندهای صادراتی معتبر، باعث شده گل محمدی یا به صورت غنچه صادر شود یا برای گلاب‌گیری سنتی استفاده گردد.
در مقابل، کشورهایی مانند ترکیه و بلغارستان سال‌هاست با سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تحقیق، اصلاح نژاد، و تولید صنعتی اسانس، تبدیل به قطب جهانی تجارت گل محمدی شده‌اند.
📊 مقایسه وضعیت ایران با رقبا در تولید گل محمدی
| کشور | نوع محصول غالب | بازار هدف | وضعیت صنایع تبدیلی |
|---|---|---|---|
| 🇮🇷 ایران | گلاب سنتی، غنچه خشک | داخلی، محدود صادرات | بسیار محدود، سنتی |
| 🇹🇷 ترکیه | اسانس صنعتی، عطر | اروپا، خاورمیانه | پیشرفته و علمی |
| 🇧🇬 بلغارستان | اسانس دارویی | آمریکا، اروپا | بسیار پیشرفته |
🏔️ استهبان، بخشی از دشت بزرگ گل محمدی فارس
شهرستان استهبان، در کنار فیروزآباد، میمند، اقلید، نی‌ریز، بوانات، شیراز و خرمبید، از جمله مناطق دارای اراضی مستعد برای کشت گل محمدی در استان فارس هستند.
این تنوع اقلیمی و ظرفیت بالا، پتانسیلی طلایی برای توسعه کشت علمی و افزایش بهره‌وری محسوب می‌شود؛ البته در صورتی که حمایت‌های لازم صورت گیرد.
🎯 راهکارهایی برای احیای جایگاه فارس در صنعت گل محمدی
✅ ایجاد مراکز اسانس‌گیری صنعتی در استهبان و فیروزآباد
✅ آموزش کشاورزان برای برداشت اصولی‌تر و کاهش تلفات
✅ برندسازی محصولات گل محمدی با محوریت فارس
✅ ورود استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران به حوزه گلاب و اسانس
✅ تدوین برنامه پژوهشی برای اصلاح ارقام مقاوم‌تر
🤔 پرسش‌های پرتکرار درباره گل محمدی استهبان
✔️ بهترین زمان برداشت گل محمدی چه ساعتی است؟
🔹 ساعات اولیه صبح، معمولاً بین ۵ تا ۸ صبح؛ زیرا در این زمان غنچه‌ها تازه هستند و کیفیت گلاب بالاتر خواهد بود.
✔️ چرا میزان تولید گل محمدی در استهبان کاهش یافت؟
🔹 به دلیل سرمازدگی شدید و نامساعد بودن شرایط جوی در فصل بهار ۱۴۰۴.
✔️ آیا گلاب استهبان به کشورهای دیگر صادر می‌شود؟
🔹 بیشتر به صورت غنچه خشک صادر می‌شود و صادرات گلاب بسیار محدود است، آن‌هم بیشتر به‌صورت فله‌ای و بدون برند معتبر.
✔️ چرا صنایع تبدیلی در استهبان فعال نیستند؟
🔹 نبود سرمایه‌گذاری کافی، ضعف در زیرساخت‌ها و بی‌توجهی به زنجیره ارزش از عوامل اصلی است.
📌 جمع‌بندی
پایان فصل برداشت گل محمدی در استهبان، همراه با کاهش ۴۰ درصدی عملکرد به دلیل سرمازدگی، زنگ هشداری برای آینده این صنعت در استان فارس است.
با وجود ظرفیت‌های بالای تولید و کیفیت مطلوب گل‌های منطقه، خام‌فروشی و نبود صنایع تبدیلی، فرصت‌های طلایی صادرات را از کشاورزان و فعالان اقتصادی می‌گیرد.
اگر تصمیم‌گیران به‌دنبال رونق تولید واقعی هستند، وقت آن رسیده تا به زنجیره ارزش گل محمدی از زمین تا بازار جهانی توجه ویژه‌ای داشته باشند.
