به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از تابناک، هفته سالمندان، فرصتی مغتنم برای اندیشیدن به زندگی میلیون‌ها سالمند ایرانی است که در خاموشی، روایت‌های پرفراز و نشیب زندگی خود را ورق می‌زنند.
بر اساس گزارش سرویس اجتماعی تابناک، آمارهای موجود نشان می‌دهد که حدود ۶۷ درصد از جمعیت ۱۰.۲ میلیون نفری سالمندان ایران، یعنی حدود ۶.۸ میلیون نفر، به تنهایی روزگار می‌گذرانند. در تهران، پایتخت ایران که پیش‌بینی می‌شود تا یک دهه آینده ۲۰ درصد جمعیت آن را سالمندان تشکیل دهند، این رقم به‌ویژه نگران‌کننده به نظر می‌رسد. در این میان، زنان با ۷۵ درصد، بخش اعظم این جمعیت تنها را تشکیل می‌دهند؛ افرادی که اغلب به دلیل از دست دادن همسر یا تغییرات اجتماعی، در انزوایی ناخواسته گرفتار شده‌اند. پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا این سالمندان تنها قربانیان فراموشی هستند یا می‌توانند به قهرمانانی بدل شوند که در آینده نقشی ایفا می‌کنند؟
**تعریف سن سالمندی**
در ایران، مبنای تعریف سالمندی بر اساس داده‌های رسمی مرکز آمار ایران و سازمان بهزیستی، سن ۶۰ سالگی و بالاتر است. این تعریف با معیارهای جهانی سازمان بهداشت جهانی (WHO) که سالمندی را از سن ۶۰ سالگی به بعد تعریف می‌کند، همخوانی دارد. با این وجود، در برخی پژوهش‌ها و برنامه‌ریزی‌های داخلی، ممکن است از سن ۶۵ سالگی به بالا نیز برای تحلیل‌های خاص استفاده شود، اما همچنان معیار اصلی همان ۶۰ سالگی است. با توجه به تغییر سبک زندگی و پویایی افراد ۶۰ تا ۶۵ ساله در جامعه امروزی، به نظر می‌رسد که این سن نیاز به بازنگری دارد.
**داستان تنهایی و انزوای اجتماعی**
زندگی به تنهایی برای بسیاری از سالمندان، به ویژه در شهرهای بزرگ، چالش‌های جدی به همراه دارد. انزوای اجتماعی، محدودیت در دسترسی به خدمات بهداشتی و کاهش حمایت‌های خانوادگی در ساختارهای نوین شهری، این قشر از جامعه را در معرض آسیب‌پذیری بیشتری قرار داده است. با این حال، روایت‌هایی از سالمندان ساکن تهران وجود دارد که نشان می‌دهد تنهایی همیشه به معنای ناکامی نیست. به عنوان مثال، یک مادربزرگ ۷۸ ساله در منطقه نیاوران، با ایجاد یک گروه خیاطی محلی، نه تنها برای خود کسب درآمد می‌کند، بلکه فضایی را برای تعامل اجتماعی سالمندان هم‌محله‌ای فراهم آورده است. یا یک پیرمرد ۸۲ ساله در شرق تهران با آموزش رایگان تعمیرات ساده منزل به جوانان، پلی ارتباطی بین نسل‌ها ایجاد کرده است.
هفته سالمندان در سال ۱۴۰۴ با شعار «حفظ کرامت و ارتقای سلامت» فرصتی است برای آنکه جایگاه سالمندان در جامعه را دوباره تعریف کنیم. رضا امینی، مدرس جامعه‌شناسی، معتقد است که ایده‌های خلاقانه‌ای مانند «مدرسه پدربزرگ‌ها» می‌تواند راهگشا باشد؛ جایی که سالمندان بتوانند تجربیات ارزشمند خود را به نسل جوان انتقال دهند. این طرح نه تنها به سالمندان حس ارزشمندی می‌بخشد، بلکه به جوانان یادآوری می‌کند که تجربه، گنجینه‌ای بی‌بدیل است.
وی در ادامه می‌افزاید که کمپین‌های محله‌محور نیز می‌توانند با انجام اقداماتی ساده، مانند دعوت از سالمندان برای شرکت در فعالیت‌های گروهی یا انجام دیدارهای منظم، از انزوای آن‌ها بکاهند. با این حال، برای عملی کردن این ایده‌ها، نیاز به حمایت‌های ساختاری وجود دارد.
امینی بر این باور است که با توجه به اینکه کمتر از یک درصد سالمندان ایرانی در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند و فرهنگ خانواده‌محوری همچنان در جامعه ما پررنگ است، باید زیرساخت‌هایی برای حمایت از سالمندان تنها در منازل خودشان ایجاد شود. خدماتی نظیر ویزیت‌های پزشکی سیار، اپلیکیشن‌های ارتباطی ساده برای سالمندان و یا حتی فضاهای عمومی که برای این عزیزان مناسب‌سازی شده باشند، می‌توانند تغییرات بزرگی ایجاد کنند.
به گفته امینی، تهران به عنوان شهری که جمعیت سالمند آن رو به افزایش است، می‌تواند در این زمینه پیشگام باشد. اگر در هر محله یک «شورای سالمندان» تشکیل شود که نیازهای این گروه را شناسایی کرده و برنامه‌هایی را به صورت محلی برای آن‌ها طراحی کند، نه تنها انزوای سالمندان کاهش می‌یابد، بلکه آن‌ها می‌توانند به عنوان منبعی از خرد و تجربه به جامعه بازگردند.
هفته سالمندان، فراتر از یک مناسبت تقویمی، دعوتی است به بازنگری در نگرش ما به سالمندی. سالمندان نه فقط بازماندگان گذشته، بلکه قهرمانان بالقوه آینده هستند؛ به شرط آنکه ما به آن‌ها فرصت شکوفایی دهیم.
منبع : تابناک
