به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از انتخاب، بندر پسنی در ایالت بلوچستان پاکستان در آستانه تحولی مهم قرار گرفته است. ژنرال عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش پاکستان، به آمریکا پیشنهاد سرمایه‌گذاری ۱.۲ میلیارد دلاری در این بندر را داده است.
به نوشته الجزیره، این پیشنهاد یک تحول منطقه‌ای قابل توجه است. پروژه پسنی می‌تواند زمینه را برای حضور احتمالی آمریکا در یک منطقه راهبردی در ورودی اقیانوس هند فراهم کند. این بندر در نزدیکی بندر گوادر قرار دارد که مرکز همکاری اقتصادی چین و پاکستان است. این اقدام پاکستان، توجه و نگرانی ایران را به همراه داشته است. ایران با دقت پیامدهای احتمالی حضور آمریکا بر منافع منطقه‌ای خود را دنبال می‌کند. این نگرانی در حالی است که تهران برای تقویت نقش بندر چابهار به عنوان یک مرکز تجاری برای اتصال هند به آسیای مرکزی تلاش می‌کند.
نگرانی‌های راهبردی
پروژه پسنی به عنوان عاملی جدید در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند نقشه نفوذ تجاری و دریایی در جنوب آسیا را تغییر دهد. این پروژه می‌تواند رقابت میان آمریکا، چین، هند و ایران را وارد مرحله جدیدی کند.
یک کارشناس علوم سیاسی در گفتگو با الجزیره توضیح داد که بندر پسنی در ساحل مکران و نزدیک به مرز ایران قرار دارد و این موقعیت، حساسیت ژئوپلیتیکی بالایی برای تهران ایجاد می‌کند. به گفته او، فاصله این بندر تا مرز ایران حدود ۱۶۰ کیلومتر و تا بندر چابهار نزدیک به ۲۸۰ کیلومتر است که آن را در محدوده نظارتی ایران قرار می‌دهد. بنابراین، هرگونه حضور آمریکا در پسنی، چه به صورت سرمایه‌گذاری یا مدیریت لجستیکی، برای ایران یک نگرانی راهبردی محسوب می‌شود.
او توضیح داد که این تحولات پس از آن صورت می‌گیرد که آمریکا در سپتامبر ۲۰۲۵، معافیت‌های ویژه بندر چابهار را لغو کرد. این اقدام می‌تواند آمریکا را به یافتن گزینه‌هایی در سواحل پاکستان برای تقویت نفوذ خود در نزدیکی ایران و چین و همچنین فشار بر پروژه مشترک ایران و هند در چابهار سوق دهد. با این حال، این کارشناس تأکید کرد که موضع ایران همچنان محتاطانه و در حال انتظار است، زیرا پروژه پسنی نهایی نشده و تهدید فعلی، بالقوه است نه واقعی.
پیامدهای احتمالی
به گفته این کارشناس، لغو معافیت‌های آمریکا باعث احتیاط بیشتر سرمایه‌گذاران بین‌المللی در پروژه چابهار شده است. از سوی دیگر، حضور احتمالی آمریکا در پسنی می‌تواند رقابت در مسیرهای حمل‌ونقل شمال به جنوب را افزایش دهد. با این وجود، او یادآوری کرد که چابهار مزیت‌های زیرساختی دارد، زیرا تنها بندری است که ایران را به شبکه ریلی داخلی و از آنجا به آسیای مرکزی و روسیه متصل می‌کند.
این کارشناس معتقد است که تسریع در تکمیل خط آهن چابهار-زاهدان و ارائه تضمین‌های سرمایه‌گذاری به شرکای آسیایی می‌تواند موقعیت راهبردی ایران را حفظ کند. او افزود این پروژه ممکن است بر اعتماد متقابل ایران و پاکستان تأثیر بگذارد، چرا که روابط دو کشور همواره پیچیده بوده است. ایران آگاه است که پاکستان به دنبال ایجاد توازن در روابط خود با چین، آمریکا و کشورهای حوزه خلیج فارس است. او تأکید کرد که تبدیل شدن بندر پسنی به یک پایگاه نظامی یا اطلاعاتی آمریکا، تأثیر منفی بر روابط دوجانبه خواهد گذاشت.
به گفته وی، اولویت تهران جلوگیری از نظامی شدن سواحل مکران است؛ زیرا ایران این منطقه را عرصه‌ای برای همکاری اقتصادی می‌داند، نه رقابت نظامی قدرت‌های بزرگ. اگر پروژه پسنی صرفاً اقتصادی و لجستیکی باقی بماند، واکنش ایران شدید نخواهد بود.
واکنش احتمالی ایران
این کارشناس معتقد است واکنش احتمالی ایران به حضور آمریکا در پسنی بر سه محور اصلی استوار خواهد بود: اول، تقویت پروژه چابهار از طریق سرعت بخشیدن به اتصال آن به شبکه ریلی و جذب شرکای آسیایی غیرغربی. دوم، گفتگوی راهبردی با پاکستان برای اطمینان از اینکه بندر پسنی به پایگاهی با کارکرد نظامی تبدیل نخواهد شد. سوم، متنوع‌سازی شرکای تجاری به منظور کاهش تأثیر تحریم‌های آمریکا و فشارهای اقتصادی.
وی افزود که ایران به دنبال درگیری مستقیم نیست، بلکه قصد دارد خطرات را مدیریت کرده و برتری ژئواکونومیک خود را در سواحل مکران حفظ کند. از دیدگاه او، پروژه پسنی یک هشدار اولیه است که نیازمند پاسخی دیپلماتیک، اقتصادی و زیرساختی است. این کارشناس خاطرنشان کرد که این پروژه علاوه بر ایران، منافع چین را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند رقابت آمریکا و چین در پاکستان را تشدید کند. چنین وضعیتی، اسلام‌آباد را به محل برخورد این دو قدرت بزرگ تبدیل خواهد کرد. او نتیجه‌گیری کرد که این تحولات احتمالاً به افزایش همکاری ایران و چین در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی و مسیرهای منطقه‌ای منجر خواهد شد.
از سوی دیگر، یک دیپلمات سابق و کارشناس امور پاکستان معتقد است هرگونه سرمایه‌گذاری خارجی، از جمله از سوی آمریکا، به نفع پاکستان خواهد بود. به گفته او، این سرمایه‌گذاری‌ها به توسعه زیرساخت‌ها و شبکه حمل‌ونقل کمک می‌کند، به خصوص در ایالت بلوچستان که با وجود منابع طبیعی غنی و وسعت زیاد، از نظر توسعه با چالش روبرو است.
او در گفتگو با اخبار جهان توضیح داد که کمبود منابع مالی و ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل، از جمله جاده، راه‌آهن و بندر، از موانع اصلی توسعه در این ایالت است. این دیپلمات تأکید کرد که توسعه این منطقه، چه توسط پاکستان و چه ایران، به نفع امنیت تهران است. زیرا فعالیت‌های اقتصادی بیشتر می‌تواند به کاهش اقدامات مسلحانه و تمایلات جدایی‌طلبانه کمک کرده و ثبات دو کشور را تقویت کند.
او در پایان اظهار داشت که روابط تهران و اسلام‌آباد با وجود رقابت‌های منطقه‌ای، بر اساس درک متقابل امنیتی بنا شده است. دو کشور می‌دانند که اقدامات خصمانه راهبردی به نفع هیچ‌کدام نیست. به همین دلیل، پروژه پسنی در حال حاضر نگرانی عمده‌ای برای ایران به شمار نمی‌آید.
منبع: انتخاب
