دکتر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و از نمایندگان پیشین مجلس، معتقد است که مسئله هسته‌ای ایران میان دو طرف اصلی، یعنی ایران و آمریکا، قرار دارد و هرگونه مذاکره‌ای باید بین این دو صورت گیرد. او که در دوره‌ای ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را بر عهده داشته، در گفت‌وگویی به تحلیل اوضاع پرداخت.
فلاحت‌پیشه اظهار داشت که توافق هسته‌ای در دولت پیشین آماده بود، اما عواملی مانند گرایش به روسیه و خود روسیه مانع آن شدند. به گفته او، توافق هسته‌ای فدای حمایت از روسیه در جنگ اوکراین شد. وی همچنین عنوان کرد که پس از حمله حماس در هفتم اکتبر، ایران وارد دام نتانیاهو شد و هشدار داده بود که این اتفاق، فتنه‌ای علیه ایران و مقدمه‌ای برای جنگ بزرگ‌تر است. او همچنین از نحوه تخصیص بودجه به دولت بشار اسد و عدم بازگشت پول ایران گلایه کرد و گفت که برخی افراد با افزایش تحریم‌ها، سود بیشتری کسب می‌کنند. وی همچنین سیاست دولت فعلی را در اداره مملکت با اتکا به مالیات مورد انتقاد قرار داد و بر ضرورت خارج کردن منافع ملی از دست مافیا و کاسبان تحریم تاکید کرد. او پیشنهاد داد که به جای قطع یارانه بخشی از مردم، بودجه دستگاه‌های فاقد کارایی باید کاهش یابد و دولت باید رویکردی ملت‌محور اتخاذ کند.
در پی حملاتی که به تاسیسات هسته‌ای ایران وارد شد، فلاحت‌پیشه به این پرسش پرداخت که آمریکا در مذاکرات فعلی به دنبال چیست که حاضر به کاهش تحریم‌ها باشد. او اظهار داشت که برخلاف اسرائیل که جنگ را امری آخرالزمانی می‌بیند، سایر کشورها از جمله آمریکا و اروپا به دنبال مدیریت بحران هستند و برای خروج از شرایط کنونی ابتکاراتی ارائه می‌دهند. او به درخواست تمدید مکانیسم ماشه توسط اروپایی‌ها و قطعنامه پیشنهادی روسیه اشاره کرد و گفت که ایران نیز به دنبال مدیریت بحران است.
وی معتقد است که جنگ قابل پیشگیری بود و کشور در معرض ورود به دام جنگ قرار گرفت. به اعتقاد او، جنگ برای آمریکا به یک ویترین فروش نظامی تبدیل شد و حتی با وجود جنایتکارانه بودن رفتار برخی کشورها مانند آمریکا، نباید کشور در معرض تیررس قدرتی جنایتکار قرار گیرد. او تاکید کرد که جنگ آینده همچنان قابل پیشگیری است.
فلاحت‌پیشه در پاسخ به سوالی درباره موضع آمریکا در خصوص “غنی‌سازی صفر” و رویکرد ایران، بیان داشت که بحث غنی‌سازی صفر تنها مسئله مطرح نبود و بحث تعلیق نیز مطرح بود. او از مذاکره مستقیم ایران با اروپایی‌ها بدون حضور آمریکا انتقاد کرد و آن را اتلاف وقت دانست، چرا که اروپا بدون آمریکا در موضوع هسته‌ای نقشی نداشت. او تاکید کرد که موضوع هسته‌ای نیازمند مذاکره مستقیم ایران و آمریکا است. وی همچنین باور دارد که تعهد به عدم غنی‌سازی برای همیشه، با حضور بازرسان آژانس، عملاً قابل تحقق نیست و هر کشوری دیر یا زود می‌تواند فعالیت‌های غنی‌سازی را آغاز کند. او برنامه هسته‌ای ایران را قربانی ادعای “بمب هسته‌ای” دانست و گفت که تمام این مسائل با دیپلماسی قابل حل است.
به گفته فلاحت‌پیشه، آنچه نتانیاهو به ترامپ منتقل می‌کرد که ایران وقت‌کشی می‌کند و به دنبال میان‌بر با اروپا است، همان فرصتی بود که نتانیاهو برای شکل‌دهی به مسیر جنگ به دنبال آن بود. او جنگ را نشانه‌ی شکست سیاستمداران دانست و گفت که اگر به هشدارها گوش داده می‌شد، کشور به جنگ نمی‌رسید. وی با مقایسه نقش تحلیلگر سیاسی با “دکتر اورژانس”، تاکید کرد که تحلیلگران باید به دنبال راه حلی برای منافع ملی باشند. او باور دارد که گروهی در داخل تحت تأثیر فتنه خارجی، کشور را به وضعیتی سوق دادند که ابزارهای ایران به حداقل رسیده است.
وی همچنین معتقد است که همه به جز اسرائیل به دنبال ابتکار برای خروج از بحران هستند. او امکان رسیدن به توافق با تمدید مذاکرات یا تدوین “طرح جامع امنیت منطقه‌ای” را مطرح کرد و پیشنهاد داد که ایران باید انرژی خود را صرف تعامل با کل کشورهای منطقه کند. او از اینکه کشورهای منطقه این ابتکار را شعار تلقی می‌کردند، ابراز تاسف کرد و گفت که تاکید بر چالش‌های گذشته یا مسائل فرقه‌ای، باعث می‌شود ایران همچنان همان ایران گذشته به نظر برسد.
فلاحت‌پیشه تاکید کرد که نباید خود را محدود به قالب جنگ ایران و اسرائیل کرد، بلکه باید کل منطقه را در نظر گرفت. او گفت که در حال حاضر منطقه در وضعیتی قرار دارد که جنگ و دیپلماسی همزمان در جریان است و کلیت منطقه به دنبال دیپلماسی است. وی هشدار داد که اگر پرونده‌های حساس به بن‌بست برسند و با قدرت‌های جهانی مانند آمریکا و اسرائیل روبرو شویم، منتظر جنگ باشیم. او باور دارد که این جنگ رخ داده، اما بار دوم قابل پیشگیری است.
در خصوص تفسیر اروپا از حق غنی‌سازی ایران، فلاحت‌پیشه اظهار داشت که در بیانیه اروپایی‌ها، تاکید بیشتری بر روشن شدن وضعیت اورانیوم غنی‌شده و پذیرش بازرسی‌ها وجود دارد و همراهی صریح آنها با آمریکا در خصوص “غنی‌سازی صفر” مشاهده نشده است. او گفت که تمرکز اروپایی‌ها در حال حاضر بر نظارت‌ها و بازرسی‌هاست و طرح پیشنهادی روسیه نیز بر تعویق تمرکز دارد. او معتقد است که با وجود دو طرح متفاوت، امکان رسیدن به یک طرح ابتکاری وجود دارد، زیرا نه اروپا و نه آمریکا به دنبال جنگی پرهزینه نیستند.
فلاحت‌پیشه در پاسخ به سوالی درباره شکل‌گیری “مجمع منطقه‌ای” با کشورهای منطقه، به عدم استقبال کشورهای عربی از طرح‌هایی مانند “ابتکار صلح هرمز” اشاره کرد و دلیل آن را حمایت ایران از گروه‌های منطقه‌ای دانست. او سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی به عراق و لبنان را نشانه‌ای از عدم تضعیف نیروهای نیابتی دانست. وی تاکید کرد که نباید مسائل را “هویتی” کرد و تا زمانی که ایران در منطقه منزوی باشد، اختلافات آن فرصتی برای دخالت آمریکا خواهد بود. او گفت که اسرائیل آزادانه مسلمانان را می‌کشد و کشورهای مسلمان مسیر توسعه را در پیش گرفته‌اند.
او خاطرنشان کرد که ایران در چارچوب سازوکار امنیت منطقه‌ای، نباید مناسبات خود را به گونه‌ای تنظیم کند که بهانه دخالت در امور داخلی کشورها فراهم شود. او بیان داشت که دولت‌های مستقل منطقه تشنه امنیت هستند و ایران باید سازوکاری طراحی کند که تهدید تلقی نشود. فلاحت‌پیشه کسانی را که زمینه تخریب روابط ایران با کشورهای منطقه را فراهم می‌کنند، افرادی تحت نفوذ یا فاقد آگاهی دانست و گفت که این وضعیت باعث شده برخی کشورهای عربی با اسرائیل رابطه برقرار کنند. او حادثه هفتم اکتبر را ریشه در مناسبات حماس با کشورهای عربی دانست، نه ایران. وی معتقد است که اقدام حماس واکنشی به سرخوردگی از کشورهای عربی بود.
فلاحت‌پیشه گفت که پس از این واقعه، اشتباهاتی رخ داد که ایران را در مسیری مطلوب نتانیاهو قرار داد و او جنگ را به حوزه‌های نزدیک ایران کشاند، در حالی که ایران اطلاعی از این ماجرا نداشت. او تاکید کرد که هیچ کشوری امنیت ملی خود را به گروه‌های مسلح گره نمی‌زند و ایران نیز باید سیاست‌های خود را بر اساس منافع ملی و دور نگه داشتن جنگ از خاک ایران سامان دهد. او اشاره کرد که این به معنای تغییر هویت ایران نیست، بلکه می‌توان سازوکاری طراحی کرد که منافع گروه‌های منطقه‌ای دیده شود و همزمان روابط ایران با دولت‌های منطقه آسیب نبیند.
در مورد سیاست “نگاه به شرق”، فلاحت‌پیشه گفت که مخالف آن نیست، همانطور که دلتنگ “نگاه به غرب” هم نیست. او انتقاد کرد که به جای پاسخ به استدلال منتقدان، برچسب “غرب‌گرایی” زده می‌شود. او با اشاره به رفتار دوگانه اروپایی‌ها، نسبت به روسیه و چین تاکید کرده بود که “رابطه راهبردی” معنای خاصی دارد و عده‌ای در ایران دچار “سراب رابطه راهبردی” با شرق شده‌اند. او گفت که روسیه حتی یک کمک تاکتیکی واقعی هم به ایران نکرد و سربازان ایرانی در سوریه عملاً قربانی سیاست‌های روسیه شدند. او هشدار داد که نگاه به شرق اگر صرفاً بر پایه شعار و خوش‌بینی باشد، می‌تواند پرهزینه باشد و سیاست خارجی باید صرفاً بر مبنای منافع ملی طراحی شود.
فلاحت‌پیشه همچنین به حضور هواپیماهای روسی در پایگاه نوژه اشاره کرد و گفت که این امر خلاف قانون اساسی است. او هشدار داد که روس‌ها ممکن است مختصات امنیتی و نظامی ایران را در اختیار دیگران قرار دهند، همانطور که در گذشته اطلاعات کشورهای دیگر را به آمریکا فروخته بودند. او گفت که جنگ ثابت کرد “شعاع نامردی روس‌ها به شعاع آسمان ایران می‌رسد” و در جنگ اوکراین، روس‌ها حاضر به پرداخت هزینه واقعی برای حمایت از ایران نبودند. او تاکید کرد که ایران نباید به کارت بازی روس‌ها تبدیل شود.
فلاحت‌پیشه در پاسخ به دیدگاه غالب مبنی بر تثبیت نظم جهانی و نزدیکی به قدرت‌های شرقی، گفت که عصر مناسبات راهبردی سپری شده و دوران دو قطبی نیز به پایان رسیده است. او به بیانیه روسیه درباره جزایر ایرانی اشاره کرد و گفت که روس‌ها موضوع را صرفاً تاکتیکی دیدند. او گفت که روابط راهبردی با روسیه در مثال دعا کردن برای ایران در صورت جنگ، نشان‌دهنده محدودیت‌های راهبردی آنهاست. او همچنین به نحوه بازگردانده شدن منابع مالی ایران در سوریه اشاره کرد و گفت که با وجود اثبات حقانیت ایران، سوریه شکایتی علیه ایران مطرح کرده است.
او بارها هشدار داده بود که توطئه‌ای در راه است، اما این هشدارها نادیده گرفته شد. وی گفت که کسانی که کشور را به مسیر اشتباه برده‌اند باید پاسخگو باشند. فلاحت‌پیشه فروش نفت توسط افراد خاص را قابل قبول ندانست و گفت که شعارهایی مانند “مرگ بر آمریکا” با تحصیل فرزندان در آمریکا و داشتن حساب‌های دلاری در تضاد است. او تاکید کرد که منافع ملی باید از دست مافیا و سودجویان خارج شود و کاسب تحریم و کاسب فیلتر باید پاسخگو باشند. او همچنین خواستار ملت‌محور شدن دولت و عدم قطع یارانه مردم شد.
در خصوص نقش روسوفیل‌ها و تاثیر آنها بر رد صلاحیت افراد، فلاحت‌پیشه گفت که شواهدی دارد که نشان می‌دهد روس‌ها در این امر نقش داشته‌اند و روسوفیل‌ها در مسائل مختلفی مانند خلیج فارس، کریدور زنگزور، جنگ، تحریم‌ها و احیای برجام، خیانت کرده‌اند. او گفت که تا زمانی که سیاست خارجی ایران برای روس‌ها صرفاً کارت بازی محسوب شود، مشکلات حل نخواهد شد.
فلاحت‌پیشه در خصوص عملکرد دولت پزشکیان اظهار داشت که آقای پزشکیان دیر اقدام کرده و امیدوار است که اظهارنظر او به عمل تبدیل شود. او موافق بودجه‌ریزی نهادهای فاقد عملکرد نبود و این رویه را بدعت خطرناک دانست. وی همچنین به فساد مالی و واردات داروهای تقلبی توسط افرادی اشاره کرد که اکنون علیه جمهوری اسلامی فعالیت می‌کنند. او سیستم را نیازمند اصلاحات اساسی دانست و گفت که افراد با نفوذ و جریان‌های نفوذ در حوزه‌های اجرایی و رسانه‌ای فعال هستند.
فلاحت‌پیشه با دیدگاه اینکه رئیس جمهور یا نماینده نمی‌تواند اصلاحات را پیگیری کند، مخالف بود و به تصویب طرح‌هایی در کمیسیون FATF اشاره کرد که با مخالفت مافیا روبرو شد. او گفت که مجمع تشخیص به کانون محافظه‌کاری تبدیل شده و کار از کار گذشته است. او در موضوع سوریه گفت که اگر او نبود، تکلیف ۳۰ میلیارد دلار ایران مشخص نمی‌شد. او تاکید کرد که رئیس جمهور باید به وعده‌های خود عمل کند و اصلاحات را آغاز نماید.
او گفت که آقای پزشکیان یک سال فرصت را از دست داده و برخی از اطرافیان محافظه‌کار مسیر را مسدود کرده‌اند. او تاکید کرد که آقای پزشکیان باید بین مردم و گروه‌های نفوذ یکی را انتخاب کند و بودجه دستگاه‌هایی که عملکردشان در راستای منافع عمومی نیست را اصلاح نماید. او گفت که قانون بیان می‌کند که بودجه باید عملیاتی باشد و رئیس جمهور موظف است بودجه را کنترل و اصلاح نماید.
فلاحت‌پیشه راهکار خود برای برون‌رفت از شرایط موجود در حوزه سیاست خارجی را مدیریت و کاهش تنش با آمریکا دانست و گفت که کشور نباید در وضعیت ابرتنش باقی بماند. او معتقد است که نتانیاهو با بحران و تنش زنده است و او را خبیث‌ترین شخصیت جهان خواند. او گفت که ایران و آمریکا فرصت‌های تنش‌زدایی را از دست داده‌اند و جنگ دوم پیامدهای شدید و غیرقابل جبرانی خواهد داشت. او تاکید کرد که باید بر کنترل و مدیریت تنش تمرکز نمود.
فلاحت‌پیشه معتقد است که آمریکا می‌تواند پروژه مذاکراتی را پیش ببرد، حتی اگر اسرائیل ناراضی باشد، چرا که منافع ایران و آمریکا در حال حاضر به یکدیگر نزدیک‌تر است تا منافع آمریکا و اسرائیل.
