شامخ نشان می‌دهد بهبود تدریجی تولید؛ بررسی وضعیت تولید و نقش بنگاه‌های کوچک و متوسط در اقتصاد کشور
شاهدهای اقتصادی نشان می‌دهد که شاخص شامخ یا پایش وضعیت تولید در ماه‌های اخیر به سمت بهبود حرکت کرده است، هر چند زمينه رونق پایدار و گسترده همچنان با موانع جدی روبه‌روست. تحلیل‌های به‌روز درباره محیط تولید نشان می‌دهند که برخی نشانگرهای کلیدی بهبود یافته‌اند، اما تغییرات انگیزه‌دهنده در اقتصاد کلان و پایداری این بهبود هنوز به وضوح ملموس نیست.
شامخ چیست و چرا اهمیت دارد؟
شامخ، ابزاری است برای ارزیابی وضعیت فعالان اقتصادی و پیش‌بینی مسیر حرکت فعالیت‌های تولیدی. این شاخص با نگاه به میزان فعالیت‌ها و سرعت رشد آنها، تصویری از سلامت تولید ارائه می‌کند و به فعالان اقتصادی و تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا بتوانند مبانی تصمیم‌گیری‌شان را با داده‌های عملی بهبود دهند. وجود این شاخص در کنار داده‌های دیگر محیط کسب‌وکار می‌تواند نشان بدهد که آیا اقتصاد می‌تواند از رکود موقتی عبور کند یا نه و کجاست که سیاست‌ها باید گزینه‌های تصلیحی و حمایتی را هدفمندتر دنبال کنند.
وضعیت تیرماه ۱۴۰۴ از منظر شامخ
بررسی‌های ملی نشان می‌دهد تیرماه سال جاری تا حدودی نسبت به ماه قبل به سمت بهبود گرایش پیدا کرده است. با این حال، فاصله بین بهبود شاخص‌ها و رونق اقتصادی پایدار همچنان محسوس است و به همین دلیل وجود سیاست‌های کارآمدتر برای افزایش سطح تولید و رونق صنایع ضروری به نظر می‌رسد. در کنار این نکته، برخی مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار مانند نوسان قیمت مواد اولیه و پیچیدگی‌های تأمین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی همچنان با چالش‌هایی همراه است و نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد.
نقش بنگاه‌های کوچک و متوسط در اقتصاد کشور
بنگگاه‌های کوچک و متوسط به‌طور قابل توجهی در اشتغالزایی و رشد اقتصادی نقش دارند. این شرکت‌ها معمولاً بخش اعظم واحدهای صنعتی کشور را تشکیل می‌دهند و به طور مستقیم با اقشار مختلف جامعه ارتباط می‌یابند. از این رو، گسترش حمایت‌های هدفمند از این بنگاه‌ها می‌تواند به تقویت ظرفیت تولید، افزایش اشتغال و تقویت زنجیره‌های عرضه منجر شود. اما در شرایط فعلی، محدودیت‌های مالی و دسترسی محدود به ابزارهای تأمین مالی و منابع سرمایه‌ای برای این واحدها چالشی اساسی باقی می‌ماند.
راهکارهای سیاستی برای بهبود محیط تولید و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط
– ایجاد و گسترش کانال‌های تأمین مالی با اولویت بنگاه‌های کوچک و متوسط، برای افزایش قابلیت سرمایه‌گذاری در تجهیزات، مواد اولیه و تکنولوژی‌های بهبود بهره‌وری.
– تسهیل در روابط بانکی، ارزی و گمرکی برای بنگاه‌ها با کاهش روال‌های پیچیده و هزینه‌های غیرضروری، تا جریان نقدینگی بهبود یابد.
– ارائه مشوق‌های مالی و اجرایی برای بنگاه‌های صنعتی کوچک و متوسط، از جمله تسهیلات سرمایه‌گذاری، معافیت‌های به‌موقع مالیاتی و حمایت‌های اجتماعی که به حفظ اشتغال و رقابت‌پذیری صادراتی کمک کند.
– تقویت و تدام بازارهای داخلی از طریق بهبود پیش‌بینی‌های قیمت مواد اولیه و ثبات در قیمت‌های کلیدی، تا بنگاه‌ها بتوانند برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشند.
– تبیین و اجرای برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای موثر برای مدیران و کارکنان بنگاه‌ها با تمرکز بر مدیریت بهره‌وری، نوآوری و بهبود فرایندهای تولید.
– تقویت همکاری‌های بین‌سازمانی میان اتاق‌های بازرگانی، سندیکاها و دستگاه‌های اجرایی برای هم‌سو کردن مسیرهای پشتیبانی از تولید با نیازهای واقعی واحدهای صنعتی.
نتیجه‌گیری
بهبودهای مشاهده‌شده در شاخص شامخ می‌تواند نشانه‌ای از حرکت به سوی بهبود فعالیت‌های تولیدی باشد، اما برای رسیدن به رونق پایدار و گسترده، لازم است از مجموعه اقدام‌های هدفمند و هماهنگ در حوزه‌های بانکی، ارزی، گمرکی و اقتصادی استفاده شود. حمایت مستمر و ساختارمند از بنگاه‌های کوچک و متوسط می‌تواند کلیدی برای حفظ ظرفیت اشتغال، تقویت صادرات غیر نفتی و پایداری رشد اقتصادی در ایران باشد. با توجه به این ضرورت‌ها، سیاستگذاران و فعالان اقتصادی باید به سمت ایجاد محیطی آرام و قابل پیش‌بینی برای سرمایه‌گذاری و تولید حرکت کنند تا گام‌های بلندتری در مسیر توسعه اقتصاد ملی برداشته شود.
