به گزارش اخبار جهان به نقل از عصرایران، لطف‌الله حی، از چهره‌های تأثیرگذار در مهاجرت یهودیان ایران به اسرائیل، در سال ۱۲۹۶ خورشیدی در محله‌ی عودلاجان تهران دیده به جهان گشود. پدرش، اسماعیل حی، از بازرگانان سرشناس جامعه‌ی یهودیان تهران و از بنیانگذاران انجمن کلیمیان و مدارس کوروش (گروه فرهنگی آموزشی یهودیان ایران) بود. لطف‌الله حی پس از گذراندن تحصیلات متوسطه در دبیرستان کوروش، برای ادامه‌ی تحصیل به دانشگاه آمریکایی بیروت رفت و در رشته‌ی اقتصاد لیسانس گرفت. پس از فارغ‌التحصیلی، مدتی را در فلسطین گذراند و با سازمان‌های صهیونیستی ارتباط برقرار کرد. این ارتباطات، زمینه‌ساز بازگشت او به تهران و تلاش برای ایجاد و سازماندهی انجمن صهیونیست ایران شد.
پس از بازگشت به ایران، حی به همراه پدرش به تجارت پارچه در بازار تهران پرداخت، اما همزمان فعالیت‌های خود برای تأسیس انجمن صهیونیست ایران را نیز پیگیری می‌کرد. در این راستا، حمایت افراد متنفذ جامعه‌ی یهودی، از جمله حبیب‌الله القانیان (مالک ساختمان‌های مشهور آلومینیوم و پلاسکو)، نقشی کلیدی داشت. لازم به ذکر است که پس از انتشار بیانیه بالفور در سال ۱۹۱۷ و تأیید تشکیل یک کانون ملی یهود در فلسطین توسط انگلستان، موجی از تلاش‌ها برای تشکیل انجمن‌های صهیونیستی در ایران و گسترش زبان عبری آغاز شد. اولین انجمن صهیونیست ایران در سال ۱۹۱۸ تشکیل شد، اما در آستانه‌ی جنگ جهانی دوم تعطیل گردید.
با پایان جنگ جهانی دوم، لطف‌الله حی با همکاری القانیان، در سال ۱۳۲۴ انجمن صهیونیست ایران را به طور رسمی و سازمان‌یافته تاسیس کرد. هدف اصلی این انجمن، تشویق یهودیان ایران به مهاجرت به اسرائیل از طریق تبلیغات گسترده درباره‌ی «ارض موعود» و «سرزمین باستانی» بود. این تلاش‌ها به موفقیت قابل‌توجهی انجامید و انجمن صهیونیست ایران توانست بین سال‌های ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۵، بالغ بر ۴۵ هزار نفر از یهودیان ایران را به اسرائیل منتقل کند. این امر تأثیر شگرفی بر ترکیب جمعیتی جامعه‌ی یهودیان ایران گذاشت و به تغییرات قابل توجهی در ساختار اجتماعی و اقتصادی این گروه منجر شد. فعالیت‌های حی و انجمن صهیونیست ایران، بدون شک یکی از فصل‌های مهم در تاریخ مهاجرت یهودیان ایران به اسرائیل را تشکیل می‌دهد و نقش وی در این رویداد تاریخی قابل توجه و بحث‌برانگیز است. این اقدامات در آن زمان و امروزه، موضوع بحث و بررسی‌های مختلف تاریخی و سیاسی بوده است. تحلیلگران معتقدند فعالیت‌های حی و سازمان مذکور، نشانگر ابعاد پیچیده و چند وجهی روابط بین ایران، جامعه یهودیان ایران و جنبش صهیونیسم است.
منبع: عصرایران
